Science Daily
Yalnızlık, ruh sıhhati için önemli bir tehdit olarak kabul edilmektedir. Dünyamız, dijital platformlar üzerinden daha fazla birbirine bağlansa bile, toplumumuzdaki gençler git gide artan bir izolasyon duygusu yaşıyorlar. Birçok ülkeyi fizikî uzaklık ve okul kapatma önlemleri almaya zorlayan Covid-19 salgını, toplumsal izolasyon ve yalnızlığın ruh sıhhati üzerinde yarattığı sonuçları manaya muhtaçlığımızı büyüttü.
Araştırmalar, çocukluk çağında yaşanan toplumsal izolasyonun, bilhassa göğüslü tipler ortasındaki yetişkinlerin beyin işlevlerine ve davranışlarına ziyan verdiğini gösterse de, bunun altında yatan nöral (sinirsel/ç.n.) devre düzenekleri tam olarak anlaşılamamıştır.
BEYİNDE BİLİNMEYEN BİR DEVRE KEŞFEDİLDİ
New York-Mount Sinai’de bulunan Icahn Tıp Fakültesi’nden bir araştırma takımı, beyinde toplumsal davranışı düzenleyen değerli bir kısım olan ‘prefrontal korteks’te, yetişkinlik periyodunda olağan bir toplumsallaşma için gerekli olan ve farelerde gençlik periyodunda yaşanan toplumsal izolasyona karşı son derece savunmasız olan beyin hücrelerinin spesifik alt kümeleri bulunduğunu tespit ettiler.
Nature Neuroscience mecmuasının 31 Ağustos’ta yayınlanan sayısında yer alan araştırmanın elde ettiği bulgular, beynin çeşitli bileşenlerine sinyalleri aktaran beyin bölgesi olan ‘paraventriküler talamus’a yansıtılan ve ‘medial prefrontal korteks nöronları’ olarak bilinen bu hücrelerin daha evvel bilinmeyen bir rolünü açığa çıkardı. Şayet bulgu insanlarda tekrarlanırsa, izolasyona bağlı psikiyatrik bozuklukların tedavi edilmesinin önünü açabilir.
Doktora sahibi, Friedman Beyin Enstitüsü ve Mindich Çocuk Sıhhati ve Gelişimi Enstitüsü öğretim üyesi, tıpkı vakitte Mount Sinai’deki Icahn Tıp Fakültesi’nde Psikiyatri, Sinirbilim ve Oftalmoloji Profesörü ve İdari Müdür olarak vazife yapan, makalenin kıdemli müellifi Hirofumi Morishita, “Prefrontal kortekste, bilhassa çocukluk çağında toplumsal izolasyona karşı savunmasız olan bu özel devreyi tanımlamanın yanı sıra, tespit ettiğimiz hassas devrenin toplumsal davranış eksikliklerinin tedavisi için umut verici bir maksat olduğunu gösterdik” diyor. “Yetişkinlik çağında talamik alana yansıyan spesifik prefrontal devrenin uyarılmasıyla, gençlik çağındaki toplumsal izolasyonunun neden olduğu toplumsallaşma eksikliklerini gidermeyi başardık.”
IŞIN VE İLAÇ TEDAVİSİYLE GİDERİLEBİLİYOR
Araştırma takımı, bilhassa erkek farelerde sütten kesilmenin çabucak akabinde yaşanan iki haftalık toplumsal izolasyonun, yetişkinlikte toplumsallaşmaya maruz kalındığı sırada ‘paraventriküler talamus’a yansıyan medial prefrontal korteks nöronlarını aktive etmede başarısızlığa neden olduğunu ortaya çıkardı.
Bilim insanları, çocukluk devrinde yaşanan izolasyonun hem ‘paraventriküler talamus’a yansıtılan prefrontal nöronların uyarılabilirliğinin azalmasına yol açtığını hem de bununla temaslı öbür nöronlardan inhibitör girdisinin arttığını, bunun sebebinin ise çocukluktaki toplumsal izolasyonun neden olduğu toplumsallaşma eksikliklerinin altında yatan bir devre düzeneği olabileceğini açığa çıkardılar.
Araştırmacılar, prefrontal yansıtmaların aktivitesinin ‘paraventriküler talamus’a akut onarımının, gençlik devrinde toplumsal izolasyona maruz kalan yetişkin farelerde toplumsallaşma eksikliklerini gidermek için kâfi olup olmadığını belirlemek maksadıyla, ‘paraventriküler talamus’ta seçici biçimde prefrontal yansıtmalar uyarmak için ‘optogenetik’ ismiyle bilinen bir teknik kullandı.
Araştırmacılar, çalışmalarında ‘kemogenetik’ tekniğini de kullandılar. ‘Optogenetik’, araştırmacıların, serbestçe hareket eden hayvanlarda ışık darbeleri aracılığıyla belli nöronları uyarmasına imkan sağlarken, ‘kemogenetik’, hücre kümeleri üzerinde bozucu olmayan bir kimyasal denetim sağlıyor. Bu tekniklerin her ikisini de kullanan araştırmacılar, ışık darbeleri yahut ilaçlar kendilerine uygulandıktan sonra bu farelerdeki toplumsal etkileşimi süratle arttırmayı başardılar.
OTİZM VE ŞİZOFRENİYE DEVA OLABİLİR
Dr. Morishita, “Uyarılmadan çabucak evvel, toplumsal davranış eksikliklerinin var olup olmadığını denetim ettik ve uyarılma devam ederken davranışı denetim ettiğimizde, toplumsal davranış eksikliklerinin bilakis çevrildiğini gördük” diyor.
Toplumsal davranış eksikliklerinin otizm ve şizofreni üzere birçok nöro-gelişimsel ve psikiyatrik bozukluğun ortak bir boyutu olduğu göz önüne alındığında, bu spesifik prefrontal nöronların belirlenmesi, çeşitli psikiyatrik bozukluklar ortasında paylaşılan toplumsal davranış eksikliklerinin giderilmesi doğrultusundaki sağaltıcı amaçlara işaret edecektir. Bu çalışmada tanımlanan devreler, ‘transkraniyal manyetik stimülasyon’ ve/veya ‘transkraniyal hakikat akım stimülasyonu’ üzere teknikler kullanılarak modüle edilebilir.
Bu araştırma, Ulusal Sıhhat Enstitüleri, Ulusal Ruh Sıhhati Enstitüsü ve Simons Vakfı tarafından desteklenmiştir.
Yazının aslı Science Daily sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)
Gazete Duvar
