Deniz Tekin
DİYARBAKIR – Demokratik Toplum Kongresi (DTK), Kürt sıkıntısının demokratik ve barışçıl tahlili başta olmak üzere bölgede yaşanan ekonomik, toplumsal problemlerin tahlili için çalışmak hedefiyle Kürt vilayetlerindeki yüzlerce dernek ve vakfın, meslek ve iş dünyası kurumunun, siyasi partilerin iştirakiyle 2007 yılında Diyarbakır’da kuruldu. DTK eşbaşkanları, ‘Çözüm Süreci’ devrinde DTK’yi temsilen İmralı Heyeti’nde yer aldı, devrin başbakan yardımcısı ile görüşme yaptı. DTK, yeni anayasa yazım çalışmaları sürecinde TBMM’ye davet edildi, iktidar temsilcileri ile görüştü. AK Parti yöneticileri DTK’nin düzenlediği çalıştay ve panellere katıldı.
Lakin tüm bunlar olurken DTK’nin Diyarbakır’daki binasının 2010-2014 yılları ortasında dinlendiği sonradan ortaya çıktı. 2014 yılında kapatılan DTK, Tahlil Süreci bittikten sonra 2016 yılında tekrar açıldı. Ortalarında gazeteci, müellif, siyasetçi, insan hakları savunucusu ve STK yöneticilerinin bulunduğu yüzlerce kişi hakkında soruşturma açıldı. Çok sayıda kişi ise tutuklanarak haklarında onlarca yıl mahpus istemiyle davalar açıldı. Bütün faaliyetleri yasadışı olarak bedellendirilen DTK’nin kapısına ise 26 Haziran 2020’de mühür vurulup tabelası indirildi.
Yargıtay 16. Ceza Dairesi, DTK’nin eski Eşbaşkanı Aysel Tuğluk hakkında verilen 10 yıllık mahpus cezası kararında, DTK’yi “KCK ile özdeş” ve “KCK’nin dört ayaklı paradigmasının üçüncü ayağı” olarak kıymetlendirdi ve “Abdullah Öcalan’ın talimatı doğrultusunda kurulduğunu” savundu. Mahallî mahkemeler de bu kararı emsal sayarak, kaplumbağa suratında ilerleyen DTK davalarını hızlandırarak cezalar vermeye başladı.
Ceza alanlar ortasında uzun yıllardır Kürt vilayetlerinde siyaset yapan Emek Partisi MYK Üyesi ve Üniversal gazetesi muharriri Yusuf Karataş da yer alıyor. Kürt siyasi hareketi geleneğinden gelmeyen Karataş, “PKK ve KCK üyesi olmak” suçlamasıyla 10 yıl 6 ay mahpus cezasına çarptırıldı. Karataş ile aldığı cezadan yola çıkarak DTK’ye operasyonlarını ve yaşanan tüzel süreci konuştuk.
‘ELEŞTİRDİĞİM DEMOKRATİK ÖZERKLİĞİ SAVUNMAK İLE SUÇLANIYORUM’
Ceza aldığınız DTK davasında ne ile suçlanıyorsunuz?
Ben DTK çalışmalarına 2011-2014 yılları ortasında Emek Partisi’ni temsilen ‘kurum delegesi’ olarak katıldım. Lakin bundan evvel DTK’den bahsetmek gerekiyor. DTK, temel olarak Kürt sorunu, onunla irtibatlı olarak bölgedeki toplumsal ve kültürel kimi sıkıntılar, bunların tartışılması ve tahlili için farklı partilerin, kurumların, sendikaların, meslek örgütlerinin ve aydınların katıldığı bir platform fonksiyonu görüyordu. Ben de daha çok emek, göç ve yoksulluk alanlarında partimin görüşleri doğrultusunda DTK çalışmalarına ve toplantılarına katıldım. Benim bilhassa öne çıkan çalışmalarım bunlardır. DTK’nin düzenlediği Emek Çalıştayı ve 2013 yılında Urfa’nın Viranşehir ilçesinde yapılan ‘Mevsimlik Tarım Emekçileri Kurultayı’na katılmakla suçlandım. Meğer bölgede yaşanan problemleri çözmek üzere farklı bölümleri bir ortaya getirebilmek, tartıştırmak, sorunun muhataplarını buluşturmuş olmak aslında teşekkür edilmesi gereken bir çalışmadır. Fakat bu meselelerin muhatapları mevsimlik tarım çalışanlarının sıkıntılarının tahlili konusunda yapılanlardan yararlanmak yerine bizi bu çalışmalar nedeniyle suçlayıp cezalandırıyorlar.
Şu da çok farklı: Bilhassa DTK davalarında ‘özerklik’ tartışması çok gündeme gelen bir tartışma. Ben Emek Partili bir Marksist olarak Kürt sıkıntısının ulusların kendi bahtlarını tayin hakkı temelinde bölgesel bir sorun olarak tahlilini savunuyorum. Demokratik Özerklik, demokratik bir hak lakin benim Marksist olarak eleştirdiğim bir fikir. Fakat Demokratik Özerkliği eleştiren biri olarak bu türlü bir çizginin temsilcisi olmakla suçlanıyorum. Hakikaten trajikomik olan bu durum, aslında hukukun geldiği yeri de çok iyi tanım ediyor.
‘İKTİDAR SÜRECE DAHİL ETTİĞİ İNSANLARA TUZAK KURDU’
Bir devir TBMM’ye davet edilen, iktidar yetkililerinin Tahlil Süreci’nde muhatap aldığı, devrin iktidar partisi yetkililerinin toplantılarına katıldığı DTK’nin yasadışı gösterilmesinin art planında ne var?
İktidar Kürt sıkıntısını kendi siyasetleri için kullanma siyasetinin boşa düştüğünü, Kürt hareketini bu biçimde kendi çıkarları için araçsallaştıran durumunun muvaffakiyete ulaşmadığını görüp masayı devirdikten sonra, daha evvel toplantılarına temsilcilerini gönderdiği DTK’yi adım adım yasadışı olarak gösteren bir tavra yöneldi. Daha evvel “çözüm” ismine görüşmeler yapılırken gerçekleştirilen yasadışı dinlemeler yıllar sonra birer hata evrakı olarak önümüze çıkartıldı. HDP’liler iktidarın talimatı ve müsaadesiyle Kandil’e mektup götürdüler. Yıllar sonra burada çekilen fotoğrafları servis edip HDP’yi terör ile suçlamanın desteği olarak kullandılar. Demek ki iktidar, avukatım Tugay Bek’in de savunmasında söylediği üzere, sürece dahil ettiği insanlara tuzak kurdu.
Gelinen noktada DTK’nin yasa dışı ilan edilip kapısına mühür vurulması, aslında Kürt meselesinin demokratik kanallardan tahliline vurulmuş bir kilittir. Baskı ve şiddete dayalı tahlilin bu ülkeye bir şey kazandırmadığı, bilakis çok şey kaybettirdiğini görebilmek için son 30 yılda olup bitenlere dönüp bakmak kâfi.
“Suça meyilli olduğumu söyleyerek bana bu cezayı veren mahkeme heyetini bir orta duruşmada yalnızca 5 dakika gördüm. Bu kadar kısa müddette nasıl bu türlü bir kanaate vardıkları benim için ayrıyeten merak konusu…”
‘KONJONKTÜR DEĞİŞTİĞİNDE BU DAVALAR ÇÖP OLACAKTIR’
Size verilen mahpus cezasına destek olarak gösterilen DTK’nin faaliyetlerine katılan AK Parti yöneticileri ve milletvekilleri hakkında soruşturma ya da kovuşturma açılmamasını nasıl değerlendiriyorsunuz?
Ahmet Türk’ün DTK Eşbaşkanı olarak Erdoğan’ın Başbakanlığı devrinde Diyarbakır’da onu karşılayan protokollerde yer aldığına dair haberler Anadolu Ajansı, Sabah Gazetesi üzere iktidara yakın medya organlarının sitelerinde hala duruyor. Şu an Cumhurbaşkanı Danışmanı olan Cemil Ertem, AK Parti Genel Lider Danışmanı olan Yasin Aktay üzere isimler DTK çalıştaylarına katıldılar. Yasin Aktay artık, “Allah Aşkına benim DTK çalıştaylarına katılmamla Demirtaş’ın katılması bir mi?” diye soruyor. Ortada bu çalıştayları kabahat olarak gören bir makam varsa A şahsına, “sen buna katıldığın için sana ceza veriyorum” diyor fakat tıpkı çalıştaya katılan B şahsı iktidar partisinin genel lider danışmanlığını yapıyor. Bunun ismine da hukuk deniyor. Yalnızca buradan bakıldığında bile bu davaların tüzel desteği olmayan siyasi davalar olduğu çok açıktır. Yarın siyasi konjonktür değiştiğinde bu davalar da çöp olacaktır. Tarihin çöp tenekesine gidecektir. Zira hukuken bunun bir karşılığı yoktur.
DTK toplantısına katılan Yasin Aktay ile aranızda hukuksal olarak bir fark var mı?
Niyetimiz farklı (gülüyor). Onlar iyi niyetli biz makûs niyetli oluyormuşuz. Kürt probleminin demokratik ve barışçıl tahlilinde ısrar etmek berbat niyet, lakin iktidarın çıkarları temelinde bir periyot buna katılıp sonra şiddet siyasetlerini savunmak iyi niyet olarak bedellendiriliyor.
‘CEZA, SOSYALİSTLERE BİR MESAJDIR’
DTK yöneticisi ve çalışanı olmadığınızı söylediniz lakin size bugüne kadar DTK davalarında DTK eşbaşkanlarından bile daha fazla ceza verildi. DTK’nin eski Eş Genel Lideri Aysel Tuğluk’a “Silahlı örgüt üyesi olmak” cürmünden 10 yıl, Selma Irmak’a 7 yıl 6 ay, size ise 10 yıl 6 ay ceza verildi. Bugüne kadar görülen DTK davalarında en yüksek mahpus cezasına çarptırılmanızı neye bağlıyorsunuz?
Alışılmış ki burada sorun şu; ben HDP ve DBP siyasi geleneğinden gelmeyen bir siyasetçiyim. EMEP’liyim. Bölgede, Kürt vilayetlerinde 20 yıldır siyaset yapıyorum. Burada problem elbette verilen cezaları yarıştırmak değil. Bana DTK eşbaşkanlarından daha yüksek ceza verilmiş olması iktidarın zihniyeti bakımından burada öbür türlü bir cezalandırma mantığının olduğunu gösteriyor. Üniversal muharrirlerinden İhsan Çaralan buna, “Kürtlerin yanında durma cezası” dedi. Ben de bu cezanın Kürt probleminin demokratik, halkçı tahlilini savunan sosyalistlere yönelik bir bildiri olduğunu düşünüyorum. Yoksa siyaseten çok açık bir halde eleştirdiğim bir yapının üyesi olmak üzerinden bana üst huduttan ceza verilmesinin tanım edilebilir bir yanı yok. Bu problem bir hukuk tartışması değil, bu siyaseten bir hesaplaşma sorunu. Ceza verenler bu hesaplaşmada Kürt vilayetlerinde siyaset yapan bir Emek Partili ve Üniversal müellifi olarak hisseme düşeni verdiklerini düşünüyorlar. Ben bu türlü algılıyorum. Mahkemedeki savunmamda evraklarıyla de ortaya koymuştum. ‘Gizli örgüt görüşmeleri’ diye lanse ettikleri bütün görüşmelerimi Emek Partili arkadaşlarım ile yapmıştım.
‘FETÖ DEVRINDEKI KOMPLOCU ŞEKIL BUGÜN DEVAM EDİYOR’
Yargılama süreciniz adil ve hukuka uygun olarak yürütüldü mü?
Aslında şimdiye kadar anlattıklarım bu sorunun da cevabını veriyor. Katıldığım Emek Çalıştayı’nda ‘DTK’ diyorum, iddianamemde karşıma ‘PKK’ olarak çıkıyor. FETÖ periyodundaki komplocu biçim maalesef bugün de devam ediyor. Söyledikleriniz değiştirilerek bir cürüm ögesi yaratılmaya çalışılıyor. Ben mahkemede bu konuşmaların eksper tarafından çözülmesini istedim. Mahkeme evvel ‘tamam’ dedi ve hatta ses tahlili için ATK’ye ses kaydı verdim. Konuşmalar tam çözümleme kademesine geldi. Mahkeme kararını değiştirip ‘artık bunlara gerek yok’ dedi. Savcı mütalaayı okudu. Bir duruşma sonra da cezayı bastılar. Memlekette olup bitenlere bakınca mahkemenin neden kararını değiştirip süratlice karar verdiğini anlamak da sıkıntı değil.
‘SUÇA MEYİLLİ’ OLMAK…
Mahkeme, sizin ‘suça meyilli’ bir kişiliğiniz olduğu savıyla cezanızda indirime de gitmedi. Sizce mahkeme, ‘suça meyilli’ olduğunuzu neye dayandırdı?
Benim hayatım boyunca iki tane ceza davam oldu. Birincisi 17 yaşında bir üniversite öğrencisiyken Türkiye Devrimci Komünist Partisi üyesi olma argümanıyla DGM’de yargılanıp ceza aldığım davaydı. Lakin ceza aldığımda 18 yaşından küçük olduğum için kamu hizmetinden bir mahrumiyet de olmadı. Cezaevinden çıktıktan sonra okulu bitirip devlet okullarında yıllarca edebiyat öğretmenliği yaptım. Suça meyilli kişilik savının 29 yıl evvelki bu karara dayandırılmasının sanırım hukuksal bir desteği yok. Geriye Emek Partili olarak siyaset yapmaya devam etmem ve Üniversal müellifi olarak ülkede ve bölgede olup bitenleri yazmaya devam etmem kalıyor. Demek ki benimle ilgili bu kararı verenler, iktidarı eleştiriyor olmayı suça meyilli olmak için kâfi neden olarak görüyor.
Bu ortada şunu da söyleyeyim, davamın görüldüğü mahkemenin heyeti değiştiği için bana bu cezayı veren mahkeme heyetini bir orta duruşmada yalnızca 5 dakika gördüm. Mahkeme heyetinin bu kadar kısa müddette nasıl bu türlü bir kanaate vardığı benim için ayrıyeten merak konusu.
‘GERÇEKLERİ SAVUNMAK İÇİN ATEŞTEN GÖMLEK GEREKİYOR’
Niyetlerinizi açıklamaya ve siyaset yapmaya devam edecek misiniz?
Sokrates’in gençleri yoldan çıkardığı teziyle yargılanıp idama mahkum edilmesinden sonra eşinin “seni haksız yere idama götürüyorlar” dediği ve Sokrates’in de ona “haklı yere idam edilseydim daha mı iyi olurdu?” cevabını verdiği anlatılır. Burada biz de yalnızca bu ülkede demokrasiyi, barışı, bu savaşın bitmesini, insanların insanca yaşayacağı bir sistemi savunduğumuz için mahkûm edildiğimizi biliyoruz. Ve elbette türel desteği olmayan böylesi bir karar karşısında bize düşen gerçekleri söylemeye devam etmektir. Namık Tarancılar, Apê Musalar, Metin Göktepeler bize bu ülkede gerçekleri savunmanın ateşten gömlek giymek, ağır bedelleri göze almak gerektirdiğini hatırlatıyor. O yüzden verilen ağır cezalarla bizi gerçekleri söylemekten, halkın çıkarlarını savunmaktan vazgeçireceklerini sananlar umdukları üzere bir sonuçla karşılaşmayacaklarını bilmelidir.
Gazete Duvar
