Kapitalizmin kesin zaferini kazandığı ve ‘tarihin sona erdiği’ söylenen bir periyotta, tarihin en büyük personel direnişi yaşanıyor. Hindistan’da greve çıkan 250 milyon çalışan günlerdir ayakta lakin Hindistan’daki emekçilerin gayretine dair dünya medyasında çıt çıkmıyor. Hindistanlı direnişçiler de hem kendi memleketlerinin hem de dünya medyasına öfkeli.
O halde biz de kolları sıvayıp sokağa çıkan Hindistanlı çalışanların ve çiftçilerin direnişinin ne etapta olduğunu ve nasıl böylesi geniş kitleleri buluşturduğunu mahallî kaynaklar üzerinden inceleyelim…
Başlamadan evvel sıkça yapılan bir yanlış konusunda ihtar yapabiliriz. Hindistan, bilindiği üzere 1.4 milyar ile dünya nüfusunun kıymetli bir kısmını oluşturuyor. Nüfusun büyüklüğü hasebiyle ülkede ne yaşansa sayının da büyük olacağı varsayımı, Hindistan özelinde uzun vakittir yanlışlı bir önyargıya dönüşmüş durumda. 250 milyon kişi dünya nüfusunun yüzde 3’ü, Hindistan nüfusunun ise yüzde 20’si demek. Anlayacağınız sayı hiç lakin hiç az değil. Bu ön bilgi ile artık yaşananlardan bahsedebiliriz.
PANDEMİNİN FATURASI: ETNİK/DİNİ ÇATIŞMA VE EMEK DÜŞMANLIĞI
Altyapı alanındaki yetersizliklerle boğuşan ve gelir eşitsizliğinin fecî düzeylere ulaştığı Hindistan, Covid-19 pandemisinin başlangıcında, bir müddetliğine salgının yavaş seyrettiği bir ülke olarak kaldı. Lakin çok geçmeden günlük yeni olay ve mevt oranı tablosunda birinci sıralarda yerini aldı. Covid-19 mühletince Hindistan’ı sarsan en büyük krizlerden bir tanesi de yükselen işsizlik oranı oldu. Bununla birlikte pandemi süreci boyunca iktidardaki Hindu milliyetçisi Bharatiya Janata Partisi (BJP) ve Başbakan Narendra Modi, gerek etnik/dini çatışmaları körükleyen yasalar ile bir kesim için istek üretti, gerekse emek düşmanı maddelerle krizin faturasını işçilere kesti.
People’s Dispatch’da yer alan habere nazaran, onlarca sendika ve bağımsız federasyonun iştirakiyle gerçekleşen bir grevle karşı karşıyayız. Bununla birlikte üç yüzü aşkın çiftçi örgütü de sendikalarla koordineli formda Kasım ayının son haftasında gerçekleştirecekleri grevin duyurusunu yaptı. Yeni Delhi’ye hakikat rota çizildi. Çelik, kömür, inşaat, ulaşım, sigorta/bankacılık bölümü, savunma ve telekomünikasyon üzere bütün büyük sanayilerin işçileri şalterleri indirerek davete kulak verdi.
Modi hükümetinin taleplere verdiği karşılıksa yalnızca şiddet oldu. İşçilerin taleplerine kanun tasarısının gündeme geldiği aylar öncesinden beri kulak asılmıyor. Hasebiyle çalışma yasalarında yapılan düzenlemelerle birlikte iş yükünün artması, basitçe işten atma, devlet takviyeli sıhhat garantisinden yoksun kalma, sendika kurmanın çetrefilli hale getirilmesi ve artırım talebinin zorlaşması üzere sonuçlar doğdu.
NE İSTİYORLAR?
Hizmet dalı ve sanayi çalışanlarının talepleri ortasında, taban fiyatlara artırım, kontratlı çalışmada yapılandırma, temel eserlerin satış fiyatında indirim ve özelleştirmelerin sonlandırılması bulunuyor. Talepleri daha da somutlaştırmak gerekirse, aylık 283 dolar taban fiyat ve 135 dolar emekli maaşı, muhtaçlık sahibi ailelere 10 kilo tahıl takviyesi, kamu dağıtım sisteminin güçlendirilmesi ve yeni emek yasasının geri çekilmesini sayabiliriz. Bununla birlikte üç tarım yasasının geri çekilmesi, yeni eğitim sisteminden vazgeçilmesi GSMH’nin yüzde 5’inin eğitime ayrılması da talepler ortasında.
Çiftçilere gelecek olursak… Onların hükümetten temel beklentileri, eserleri yetiştirirken harcadıkları maliyetin en az yüzde ellisini geçecek biçimde belirlenecek bir fiyatlandırma… Bir öteki bahis ise son 25 yılda Hindistan çapında tamı tamına 300 bin çiftçinin intihar etmesi. Pandemi vesilesiyle apar topar geçirilen maddelerle birlikte tarım bölümü büyük şirketlerin art bahçesi olmaya çok daha müsait bir hale gelmiş durumda. Çiftçiler parlamento tarafından onaylanan üç kanun taslağının da şirketler lehine olduğundan ötürü fiyatlandırmada yaşanabilecek mümkün değişimlerden kaygılı. Marketlerde satılan eserlerin fiyatı ile kendi ürettikleri ortasındaki farkın daha da büyümesi bekleniyor.
Çiftçi aksiyonlarının ağırlaştığı noktaların Pencap, Uttar Pradesh ve Haryana üzere eyaletler olması ise epey ehemmiyet taşıyor. Pencap, ‘Yeşil Devrim’ olarak bilinen tarımda modernizasyonun hayata sokulduğu birinci örnek olduğu üzere öteki eyaletlerle birlikte Hindistan’ın tarım yükünü omuzluyor. Aşağıdaki harita bize tarımın GSMH’de kapladığı oranı eyalet eyalet gösteriyor.
GSMH’de eyaletlere nazaran tarımın durumu. Grevde bir öteki dikkat alımlı noktaysa grevdeki çiftçi ve çalışanların yalnızca ekonomik haklar için sokakta olmaması. Sendikalar Modi hükümetinin Hindu milliyetçisi siyasetlerinden daha ‘Milliyetçi’ görünerek kazanmaya çalışmak yerine açık bir formda Hindu milliyetçiliğine de cephe alıyor. Ülkede büyük bir tartışma yaratan ve Müslüman Hindistan yurttaşlarını ikinci sınıf vatandaş haline getiren düzenlemeye direkt karşı çıkılıyor. Bu bağlamda etnik/dini çatışmaların büyük bir sorun yarattığı Hindistan’da emek hareketleri bir noktaya kadar ortaklaşmış görülüyor.
‘SONUÇLARI TÜM GÜNEYDOĞU ASYAYI ETKİLEYECEK’
Pekala harekette neler konuşuluyor, nasıl bir hava var? ScoopWhoop Unscripted kanalına konuşan grevcilerden biri, “Bize kent Naksalitleri(1) diyorlar, bize ulus düşmanı diyorlar, hekimler haklarını aradıklarında yanlış yola saptıklarını söylüyorlar, öğrenciler, çiftçiler… Eh Hindistan nüfusunun yarısı yanlış yola sapmış o halde? Protesto eden kim varsa yanlış yola sapmış!” diyor ve Bihar, Madhya Pradesh üzere bölgelerde olduğu üzere artık kendilerinin (Pencap ve Haryana) de yoksullaşacağının altını çiziyor.
Yollara düşen çiftçiler polis tarafından kapatılan barikatlarla karşı karşıya kaldı. Otuz-kırk kilometrelik konvoylar, vakit zaman barikatlara yükleniyor. Vakit vakitse direniş nedeniyle römork gerisinde taşıdıkları ‘evlerinde’ bekleyişlerini sürdürüyorlar. Seyyar mutfaklarda yemekler pişiyor… Lakin yolları terk eden yok. Pencap ve Haryana’dan gelen çiftçiler aylardır aslında direnişte. Hasebiyle ortalarından “Bir yılı da bulsa buradan bir yere gitmiyoruz” sesleri yükseliyor. Bir diğer çiftçi ise ‘altı aylık yiyecek zulası sakladıklarını’ söylüyor ve bir yere gitmeyeceklerini belirterek ekliyor: “Burada duracak, burada yiyip içeceğiz. Bizim için piknik sayılır.” Köylerinden hâlâ gelmekte olan çiftçiler olduğunu söyleyen direnişçilerden kimileri vardiyalı bir biçimde grevi sürdürdüklerini tabir ediyor.
Bununla birlikte ülkenin çeşitli yerlerinde grevin seslerini duymak mümkün. Olağan taarruzlar da eksik olmuyor. Tripura’da CITU’ya (Hindistan Sendikaları Merkezi) ilişkin bir sendika ofisine bisikletlerle gelen şahıslar akın düzenlendi. Taarruzun polisin gözü önünde yaşandığını söyleyen sendika yetkilileri ise yaptıkları açıklamalarda bu uygulamaların hükümetin içinde bulunduğu endişeyi yansıttığını söyledi.
Delhi’ye giden yolu kapatan barikatlar önünde bir direnişçinin kolluk kuvveti ile diyaloğu ise en çok paylaşılan görüntüler ortasında yer aldı. Genç grevci yolu kapatan polisi uyararak “Bu bir ihtilal beyefendi” sözlerini kullandı ve “eğer bu problemin ciddiyetini anlamazlar ise, ülkenin ve tüm Güneydoğu Asya’nın tüm jeopolitik tanımlayacak bir sürecin yaşanacağını ve yetkililer için ‘üzücü’ bir sonuç yaşanacağını” vurguladı. .
Çeşitli bölümlerde hareketlerin ve akabinde hücumların da büyüdüğü gözlemleniyor. Sıhhat çalışanları, Covid-19 salgını sürecinde önemli yara alan Hindistan’da çalışma şartlarının yine düzenlenmesini talep etti. News Click’te yer alan habere nazaran, Madhya Paresh’te sıhhat sisteminin çöktüğünü, hükümetin kontratlı personel çalıştırarak krize müdahale etmeye çalıştığını söyleyen işçiler tabiplerin mukaveleleri uzatılırken sıhhat çalışanlarının mukavelelerinin sonlandırıldığını vurguladı, düzenleme talep etti. Beş yüzü aşkın sıhhat çalışanının aksiyonuna sopalı akında bulunan polis ise otuz kişiyi gözaltına aldı.
HİNDİSTANLI GREVCİLERİN KISSASI, GÜNÜMÜZÜN ÖYKÜSÜDÜR
Doğrusunu isterseniz dünya tarihinin en büyüğüymüş ya da değilmiş, zerre ehemmiyeti yok. Asıl odaklanmamız gereken Hindistan üzere dünyanın emek yükünün önemli bir kısmını çeken bir ülkede çalışanların örgütlü bir halde greve gitmesi. Birbirinden farklı meslek kümelerinin, dalların ve toplumsal kesitlerin müşterek talepler üzerinden süratli bir formda çaba örmesi de bu grevi farklı bir açıdan da değerli kılıyor.
Elbette işçilerin taleplerinin de bize anlattığı çok şey var. Başta, Covid-19 krizi ile birlikte artan ve gözle görülür hale gelen neoliberal hücumların üniversalliği geliyor. Global bir ömür hem egemenlerin hem de virüsün işine geliyor elbette, fakat tıpkı bağlar dünyadaki işçilerin de birbirleriyle hemhal olmasını hiç olmadığı kadar kolaylaştırıyor.
(1) Hindistan Komünist Partisi (Maoist) ile bilinen ve ismini Batı Bengal’deki Naxalbari köyünden alan köylü isyanı ve silahlı hareketi. ‘Naksalitler’ olarak da anılan gerillalar Hindistan’ın çeşitli bölgelerinde varlığını sürdürüyor.
Kaynaklar ve daha ayrıntılı bilgilerin yer aldığı adresler
Working Class Bears Disproportionate Burden of COVID-19 Economic Fallout
https://thewire.in/agriculture/interview-vijoo-krishnan-aiks-msp-farm-bills-farmers
https://hindi.newsclick.in/Madhya-pradesh-Police-lathicharge-on-health-workers
https://peoplesdispatch.org/2020/11/27/250-million-people-participate-in-nationwide-strike-in-india/
A Day at the Farmers' Protest in India (with English Subtitles)
byu/shivb_19 insocialism
https://gaiadergi.com/hindistandaki-bagimsiz-ciftciler-yeni-bir-yesil-devrime-hazirlaniyor/
https://sendika.org/2020/12/bu-bir-devrim-beyefendi-thomas-crowley-602851/
Gazete Duvar
