Şili’de General Augusto Pinochet’nin diktatörlüğünde yazılan ve özelleştirmeye dayalı neoliberal karakteri nedeniyle derin sınıf ayrılıklarına yol açan anayasa, halk oylamasında tarihe gömüldü. Geçtiğimiz yıl patlak veren halk isyanı sonrasında düzenlenen anayasa referandumunda, ilk sonuçlara nazaran halkın 78’i yeni bir anayasaya ‘evet’ dedi.
ÖZEL KESİME SINIRSIZ MÜSAADEYE SON
Şili’de insan hakları ihlallerinden, sayısız siyasi cinayetten ve azaptan sorumlu Pinochet’nin askeri diktatörlüğünde, 1980 yılında, neoliberal bir temele dayalı olarak hazırlanan anayasa, halk tarafından ülkenin derin ekonomik sıkıntılarının sorumlusu olarak görülüyordu. Eski anayasa, devletin taban müdahalesini savunuyor ve özel dalın eğitim ile sıhhat dahil, kamu hizmetlerinin çabucak hepsini ele geçirmesinin önünü açıyordu. Ülkede geçen sene metro biletlerine artırım yapılmasına reaksiyon olarak başlayıp ulusal bir isyana dönüşen protestolar sonrasında, hükümet anayasa değişikliğini referanduma götürmek zorunda kalmıştı.
‘SADECE PARASI OLANLARIN İLERLEMESİNİN ÖNÜ AÇIKTI’
Referandumda yeni bir anayasaya ezici oranda takviye çıkması, başta başkent Santiago olmak üzere birçok kentte coşkulu kutlamalarla karşılandı. Santiago’daki İtalya Meydanı’nda düzenlenen kutlamalarda bir kuleye “Yeniden doğuş” sloganı yansıtılırken, göstericilerden Catalina Miranda “Askeri bir rejim tarafından yazılmış, yalnızca parası olanların ilerlemesine müsaade veren gayrımeşru bir anayasayla yaşıyorduk. Şili halkının bugünkü üzere kolektif bir zafer elde ettiği çok az an vardır” dedi.
YENİ ANAYASAYI EŞİT SAYIDA BAYAN VE ERKEK YAZACAK
Referandumun akabinde, yeni anayasa büsbütün halk tarafından seçilmiş 155 kişilik bir şura tarafından kaleme alınacak. Bu durum, yeni anayasanın yazım sürecine milletvekillerinin katılamayacağı manasına geliyor. Anayasayı yazacak olan heyet, nisan ayında seçilecek ve kadın-erkek sayısı eşit olacak. Şuranın hazırlayacağı yeni anayasa, 2022 ortalarında halk oylamasına sunulacak.
YERLİ HALKLARIN TANINMASI BEKLENİYOR
Yeni metinde, Şili’nin yerli halkı Mapuçelerin tanınması, emekçilere toplu mukavele hakkı, su ve toprak üzerinde haklar, sıhhat ve eğitim sistemlerindeki özelleştirmeler ve emekli maaşları üzere bahisler üzerine ıslahatlar bekleniyor.
PİÑERA TEMKİNLİ
Protestoların amacındaki merkez sağcı Devlet Başkanı Sebastián Piñera ise oylama sonrasında temkinli bir açıklama yaptı. Referandumun ‘uzun bir sürecin başlangıcı olduğunu’ söyleyen Piñera, “Bugünden başlayarak, hepimiz yeni anayasanın birlik, istikrar ve gelecek için iyi bir çerçeve oluşturması için işbirliği yapmalıyız” dedi. (DIŞ HABERLER)
Gazete Duvar
