Her yıl binlerce avukat, savcı ve hakim olma umuduyla girdiği imtihanlarda eleniyor. Kimi adaylar tekraren imtihana girerek birinci oldu lakin her kezinde mülakatta elendi. Mülakatlardaki elenmeler doğal olarak adaylarda kuşku oluşturuyor.
Oğuzhan Mete, 20 Aralık 2016’da 18 bin 754 kişi ortasında birinci oldu lakin mülakatta elendi. Mete, 3 Haziran 2017’de 10 bin 439 kişinin girdiği yazılı imtihanda da birinci oldu fakat bir defa daha mülakatta elendi.
Hüseyin Erdoğan, 29 Aralık 2018’de 3 bin 405 adayın katıldığı isimli yargı-avukat yazılı imtihanında beşinci oldu, mülakatta elendi.
Nükhet Gökçe, 24 Aralık 2016’da 5 bin 889 adayın katıldığı isimli yargı-avukat yazılı imtihanında üçüncü oldu, mülakatta elendi. Gökçe birebir imtihana 3 Haziran 2017’de tekrar girerek 14’üncü oldu ve bu sefer de mülakatı geçemedi.
Fırat Uysal, 20 Aralık 2016’da 18 bin 754 kişinin girdiği yazılı imtihanda 58’inci, 3 Haziran 2017’de 10 bin 439 kişinin girdiği yazılı imtihanda 72’nci oldu, mülakatta elendi.
Mahpare Tanın, 24 Aralık 2016’da 18 bin 754 adayın katıldığı yazılı imtihanda 127’nci, 3 Haziran 2017’de 10 bin 430 adayın katıldığı yazılı imtihanda 205’inci, 29 Aralık 2018’de 17 bin 935 kişinin katıldığı yazılı imtihanda 2 bin 629’uncu oldu, mülakatta elendi.
Erdi Şık, 2018 isimli yargı yazılı imtihanında 242’inci, isimli yargı-avukat yazılı imtihanında dördüncü ve idari yargı yazılı imtihanında ise 19’uncü oldu, mülakatta elendi.
Ünal Aydın, 29 Aralık 2018’de 13’üncü oldu fakat mülâkatta elendi. Birebir imtihanda 2 bin 647’nci sırada olan öbür bir aday mülakatı geçti.
Mehmet Öner, 29 Aralık 2019’da 18 bin 887 kişi ortasında 96’ncı oldu, mülakatta elendi.
‘MÜLAKAT AHLAKİ DEĞİL’
İstanbul Barosu Lideri Mehmet Durakoğlu Hakim ve savcılık yazılı imtihanlarını geçtikten sonra adaylar mülakata girmeye hak kazanıyor. Türkiye sıralamasında birinci yüze giren adayların mülakatlarda geçmesi bekleniyor lakin bugüne kadar birçok aday birinci 100’e girmesine karşın elendi. İstanbul Barosu Lideri Mehmet Durakoğlu, mülakatın ahlaki olmadığını, ahlaki olduğunu tez eden varsa, mülakatın kayda alınması ve isteyen herkese izletilmesi gerektiğini söyledi. Yargıya format atıldığını belirten Durakoğlu şunları söyledi:
“Çok başarılı olan insanların, 80, 90 alıp da daha sonra mülakatta elenmesini anlayamıyorum. Üstelik kazandığı söylenen bireylere ait bilgiler de mülakatla ilgili bana bu türlü bir kıymetlendirme imkanı veriyor. Kimsenin saf olması gerekmiyor. Yargıya tekrar format atılıyor. Bilhassa hakim ve savcılık seçimlerinde mülakat sisteminden yararlanmak suretiyle, başarılı olan bireylerin de önü kesiliyor. Bu, o kadar açık bir gerçeklik ki, 2016’da OHAL çerçevesinde çıkartılan Kanun Kararında Kararnamelerden biri ile yazılıdan 70 alma mecburiliği bile kaldırılmıştı. Bir buçuk sene boyunca 70 alamayan bireylerin dahi yargıç ve savcı yapıldığına şahit olduk. Bugün yargıda çok önemli bir yetmezlik kelam konusu. Bilhassa iyi yetişmemişlikten kaynaklanan bir yetmezlik sorunu kelam konusu.”
‘ADALET BAKANI’NIN ŞİKAYET ETMEYE HAKKI YOK’
Adalet Bakanı Abdülhamit Gül’ün ‘Mesleğe başlayan yeni hâkim ve savcıların verdiği kararlardan pek şad değiliz’ kelamlarına vurgu yapan Durakoğlu şöyle devam etti: “Sayın Bakan, şikayet etmesi gereken noktada değil çözmesi gereken noktadadır. Şayet hakikaten mülakat sistemini ahlaki bir temele oturturlarsa, mülakatı kaldırırlarsa ya da mülakatı açık hale getirirlerse, kimsenin rastgele bir tasasının, kuşkusunun olmayacağı bir hale getirirlerse bu sistemin değerli ölçüde süratli bir biçimde değişebileceğinden eminim. Ancak bu yapılmıyor. Yapılmadığı sürece de bilhassa bakanlık noktasında şikayet etmeye hakkı olmadığını düşünüyorum.”
‘REFERANSI OLANLAR KABUL EDİLİYOR’
Hangi kriterleri temel alarak mülakatta başarılı ya da başarısız nitelendirilmesi yapıldığının muhakkak olmadığını söyleyen Durakoğlu, “Dolayısıyla geriye bir tek şey kalıyor. Referansı olanlar lakin kabul edilebiliyor. Onun dışında bir şey olmuyor. Kazananlara ya da kazanamayanlara baktığım vakit bu, çok açık bir halde ortaya çıkıyor zati. Biz bunu her yerde lisana getiriyoruz. Yargı bağımsızlığı konusunda yaptığımız çabanın işaret ettiği temel noktalardan biri budur. Biz yargı bağımsızlığını arıyoruz. Yargı bağımsızlığını ararken de söylediğimiz şu: Çok açık bir halde yargıya yine format atıldı. Çok önemli meseleler var bu problemlerin kaynağı da bilhassa mesleğe kabulden başlıyor” dedi.
‘YARGI BÜYÜK SİYASAL İKTİDARIN TESİRİ ALTINDA’
Avukat Several Ballıkaya Avukat Several Ballıkaya, mülakatta elenen adayların yargının genel bir sorunu olarak kıymetlendirilmesi gerektiğini belirtiyor. “Yargı, yürütmeyi denetleyen ve yürütmenin karşısında bir istikrar ögesi sağlayacak bir organ ise bağımsız ve tarafsız olması gerekiyor” diyen Ballıkaya şunları söyledi: “Hem özgürlüklerin teminatı, hem de yürütmenin yaptığı süreçlerin kontrole tabi olması açısından kıymetli. Ne yazık ki çok uzun müddettir yargının büyük oranda siyasal iktidarın tesiri altında olduğu, tartışmasız bir gerçek. Son AYM seçiminde yapılan atamalar bunun en açık göstergeleri. İktidar yargı üzerinde iki etaplı bir kontrol yapıyor. Birincisi, hakim ve savcıların ataması yapıldıktan sonra özlük ve ekonomik hakları bir baskı aracı olarak kullanarak yargıyı belirli bir rotada tutmak… İkincisi ve en değerlisi yargıç ve savcı alımı esnasında liyakata nazaran değil, siyasal iktidarın bakış açısına, inancına nazaran yahut yargı üzerinde tesiri bulunmasını sağlayacak bireylerin atanmasını istemek. Hasebiyle hakim ve savcıların başarısı ve liyakati değil, siyasal iktidarın taleplerine ne kadar uygun davranacağı, bir ölçüt olarak belirleyici oluyor.”
‘SADECE TORPİL DEĞİL TORPİLİN ÜZERİNDE BİR YÖNTEM’
Ballıkaya, 15 Temmuz darbe teşebbüsünden sonra hakim ve savcılar açığa alınınca çok sayıda atama yapıldığını, atamaların büyük bir kısmının ya stajını tamamlamamış hakim ve savcı adayları ortasından ya da parti vilayet ve ilçe teşkilatları içindeki avukatlar ortasından yapıldığını söyledi. Ballıkaya şöyle devam etti: “Bu, düşündüğümüzden çok daha büyük sayıları teşkil ediyor. Çok sayıda hakim ve savcı bu biçimde atandı. Birtakım bireylerin torpille atandığı düşünülebilir ancak bu, daha üst boyutta bir sorun. Yalnızca torpil değil, siyasal iktidarın hakim ve savcı olmasını istediği bireylerin atanmasını sağlayan bir yol. Torpilin üzerinde bir prosedür kelam konusu. Hasebiyle bu, yargı üzerindeki kontrol düzeneğinin birinci aracı olarak çok uzun yıllardır işliyor. İmtihanda yüksek puan almasına karşın mülakat etabında eleme sistemi uygulanıyor. Münasebetiyle siyasal iktidarın yargıya bu formda yaklaşımı devam ettikçe ne yazık ki bu sorun çözülemeyecek. Yargının bağımsızlığının sağlanması gerekiyor. Bu bağımsızlığın sağlanmasından sonra da hakim ve savcı alımlarında ölçütün liyakat olmasını sağlayacak bir yol gerekiyor. Sorun yalnızca atanmayanların sorunu değil hepimizin sorunu… Bizim yargıyı bağımsız ve tarafsız olarak görmediğimiz her süreçte bu devam edecektir. Kamuoyunun yargı bağımsızlığına giden yolun buradan geçtiğini görmesi ve buna müdahil olması gerekiyor. Bilhassa baroların bunu kendi sorunu olarak görmesi ve buna ses çıkarması gerekir.”
Gazete Duvar
