ANTALYA- Nüfus artışı, kentleşme, kusurlu su kullanım siyasetleri, endüstrileşme nedeniyle yaşanan su kirliliği ve iklim değişikliğinin sonuçları su kaynaklarını süratle tüketmeye devam ediyor. Türkiye’deki göllerdeki su düzeyleri de korkulan boyutlara ulaştı.
Süleyman Demirel Üniversitesi’nden Prof. Dr. Mustafa Erol Keskin, Doç. Dr. Emine Dilek Taylan ve DSİ 33 Şube Müdürlüğü Kurucu Şube Müdürü Dr. Tevfik Aslanbaş tarafından yapılan “Eğirdir ve Burdur Gölleri Su Düzeylerinde Muhtemel Azalma” isimli araştırma her iki göl için yaşanacakları gözler önüne serdi.
EĞİRDİR NASIL KURTULUR?
Yapılan testler ve tahliller sonucunda Eğirdir Gölü için üst üste ve gerekli önleyici önlemler alınmadığı takdirde, önümüzdeki 100 yıllık devir sonunda göl düzeyinin %24 düşeceğinin kestirim edildiği belirtildi. Eğirdir Gölü pasif yeraltı kaynaklarının su düzeyi düşüşünü önlemek için, Eğirdir Gölü’nden su kullanan öteki sulama projelerine müsaade verilmemesi gerektiğine dikkat çekilen araştırmada, alınması gereken önlemler şöyle sıralandı: “Kaynağı Eğirdir Gölü olan yeni sulama projelerinin yapılmaması. İşletmede olan sulama projelerinden gelişme göstermeyenlerin sulama kapsamından çıkarılması. İşletmedeki sulama sistemlerinin rehabilite edilerek, su tüketimi en az olan sulama sistemlerinin kullanılması. Ekonomik su kullanımı için, programlı ve şuurlu bir işletmenin yapılmasının sağlanması”
Öte yandan Türkiye Tabiatını Muhafaza Derneği’nin araştırmasında ise Eğirdir Gölü’nün en dar kısmı olan Kemer Boğazı’nın 1,8 kilometre olan genişliğinin kuraklık nedeniyle 1,2 kilometreye düştüğü, bu türlü giderse Eğirdir’in iki göl haline dönüşeceği vurgulandı. Devlet Su İşleri Müdürlüğü bilgilerine nazaran ise, gölün düzeyi son üç yılda 1 metre 55 santim azaldı
BURDUR GÖLÜ BÜSBÜTÜN KURUYABİLİR
Üç bilim beşerinin araştırmasında Burdur Gölü’yle ilgili ise şu çarpıcı tespit yer aldı: “1995’ten bu yana havzada yağışlı bir devir olmasına karşın, havzaya düşen yağışın birden fazla, baraj ve göletlerde tutulduğu için göl düzeyindeki düşüş devam etmektedir” Gerekli önlemler alınmazsa, 100 yıl sonra su düzeyindeki azalmanın, 31,5 metreyi bulabileceği tabir edilerek, bu datanın, ortalama derinliği altı metre olan Burdur Gölü’nün takribi 20 yıl sonra büsbütün kuruyacağı manasına geldiği kaydedildi.
Gölü korumak için göl etrafında yeni sulama alanlarının açılmamasının ve yağış havzasında katiyetle yeni depolamaya müsaade verilmemesinin gerektiği belirtilerek, yeraltı suyu kullanımının azaltılmasının, gölü besleyen akarsuların havzası üzerine yapılmış baraj ve göletlerden kritik olanların devre dışı bırakılmasının, sulamada az su tüketilmesini sağlayan tekniklerin kullanılmasının, doğal ve kültürel etrafın tekrar canlandırılmasını sağlayabileceği ve gölün kurumasına kısmen de olsa pürüz olabileceği söylendi.
İZNİK GÖLÜ YOK OLMASIN
Marmara ve Bursa’nın bedelli su kaynaklarından İznik Gölü de başka göllerle birebir tehlikeli mukadderatı yaşıyor. Gölün içinde bulunduğu durum Bursa Barosu, Bursa Tabip Odası, TMMOB Mimarlar Odası Bursa Şubesi, TMMOB Kent Plancıları Odası Bursa Şubesi, DOĞADER, İznik Etraf Platformu, Nilüfer Kent Kurulu ve Bursa Etraf Platformu’nu bir ortaya getirdi. Kurumlar tarafından yapılan ortak açıklamada, sanayi tesisinin milyonlarca metreküp su hakkı olduğunu argüman ederek borularla su çektiği ve bunu Gemlik Hür Bölgesi’ne de sattığı sav edilerek, gölü besleyen akarsulara baraj yapan DSİ’ye, denetimsiz ziraî ilaçlama yapan yetiştirici ve bunlara göz yuman Vilayet Tarım ve Orman Müdürlüğü’ne ve göle dolgu yapan belediyeye reaksiyon gösterildi.
“Bunlar yetmezmiş üzere, göl civarında açılan taş ocakları, maden çalışmaları ve hatta Yenişehir Kirazlıyayla köyündeki maden zenginleştirme tesisine su aktarma eforları da cabasıdır” denilen açıklama şöyle devam etti: “Bilimsel araştırmalar göstermektedir ki, göl suyu zirai ilaç kirliliği açısından dördüncü sınıf, yani kirli sudur. Balıklarda ve bitkilerde ağır metal kirliliği tespit edilmiştir. Üzülerek belirtmek gerekir ki, ilimiz yöneticileri göl ve havzasındaki yıkımın esas sorumlularıdır. Tüm doğal kaynaklarda gelecek nesillerin hakkı vardır. İklim krizi, biyoçeşitliliğin azalması ve tüm canlıların varlık nedeni olan su, siyasete kurban edilmeyecek kadar kıymetlidir. Su ticari bir meta değil, tüm canlılar için bir haktır”
SAPANCA GÖLÜ ALARM VERİYOR
Sakarya’nın içme suyu gereksiniminin yüzde 90’ını, Kocaeli’nin ise yüzde 15’ini karşılayan Sapanca Gölü’ndeki su düzeyi, Sakarya Su ve Kanalizasyon Yönetimi (SASKİ) tarafından yapılan ölçümlere nazaran 32,50 metreden 30,34’e düştü. Gölden Yuvacık Barajı’na su desteğinin yapılması bu düşüşte tesirli olurken, birtakım kıyılarda suların yaklaşık 20 metre çekildiği ve suların çekilmesiyle rıhtımların ortada kaldığı belirtildi. Kuraklık ile ilgili problemler yaşanırsa, yaz mevsimine gelindiğinde gölde bir buçuk metreye kadar azalmalar bekleniyor.
BEYŞEHİR GÖLÜ 6 METREYE DÜŞTÜ
Türkiye’nin en büyük tatlı su kaynağı olan Beyşehir Gölü’nün 26 metreye sahip derinliği 6 metreye kadar geriledi. Bu düşüşte en çok, yanlış balık siyasetleri, gölü besleyen sulardan göletler yapılması ve gölün ziraî sulamada kullanılması üzere nedenler tesirli olurken, suların çekildiği alanlarda sazlık, kamış ve balçık alanlar oluştu. Beyşehir Göl, Etraf ve Tabiat Müdafaa Derneği Lideri Bekir Sami Tan, Eber ve Akşehir göllerinin kuruduğunu hatırlatarak, gölün etrafına yeni göletler ve ziraî sulama için yabanî su alımları yapılmaması gerektiğini belirtti.
KUŞ CENNETİ ACIGÖL, KURAKLIK CEHENNEMİ OLMASIN
Flamingolar başta olmak üzere 200’e yakın kuş cinsine konut sahipliği yapan, kuş cenneti Acıgöl’ün alanı 160 kilometrekareden 42 kilometrekareye kadar düştü. Türkiye’nin tek, dünyanın ise ikinci büyük, pak ve doğal sodyum potansiyeline sahip kapalı havzasına sahip olan Acıgöl’ün Başmakçı ve Çardak ilçeleri kısmında su yer yer 1 kilometreye kadar çekildi. Bu çekilmeler nedeniyle bölgedeki kuşların da sayısı azaldı.
SALDA’NIN TEK TEHDİDİ YAPILAŞMA DEĞİL
Son aylarda yapılaşma tehdidi nedeniyle sıkça haberlere husus olan ve Türkiye’nin Maldivleri olarak bilinen Burdur’daki Salda Gölü’nde de çekilmeler yaşanıyor. Göldeki çekilmeler 25-30 metreye yaklaşırken gölün birtakım bölgelerinde küçük adacıklar ortaya çıktı. Yeşilova Belediye Lideri Mümtaz Şenel, çekilmeleri yağışların azlığına, etrafına yapılan göletlere ve sondajlara bağlarken, göle yakın yerlerde konaklama yaptırmak istemediklerini söz etti.
MARMARA GÖLÜ’NDE DERİNLİK 1 METRE
Manisa’daki Marmara Gölü, tarihinin en düşük su düzeylerini yaşıyor. Bilhassa iki yıldır su düzeyinde daima bir düşüş yaşayan ve Etraf ve Şehircilik Bakanlığı’nca “Ulusal Ehemmiyete Sahip Sulak Alan” olarak tescillenen Marmara Gölü’nde kayıkların karaya oturduğu görüldüğü için balıkçılık da durma noktasına geldi. Suyun 500 metre çekildiği gölde derinlik 1 metreye kadar düştü. Konya’daki 20’ye yakın kuş cinsine konut sahipliği yapan Suğla Gölü’nde ise suların kıyıdan beş metre kadar çekildiği gözlendi.
Gazete Duvar
