Amerikan gazetesi Wall Street Journal (WSJ) gazetesi, ‘Türkiye’nin faizleri aşağı çekerek enflasyonu düşürmek istikametindeki sıradışı siyasetinin başarılı olma talihinin çok düşük olduğunu’ ve ‘Türk lirasının daha uzun bir mühlet çalkantılı bir devirden geçebileceğini’ yazdı. WSJ muhabiri Jon Sindreu’nun yazdığı “Türkiye’nin Merkez Bankası sıradışı siyasetlerin yanlış olanını uyguluyor” başlıklı tahlilde, faizleri düşürerek enflasyonun aşağı çekilmesi tarafındaki görüşün Türkiye açısından ne kadar uygulanabilir bir siyaset olduğu mercek altına alındı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Cuma akşamı sürpriz bir kararla Naci Ağbal’ı Merkez Bankası Başkanlığı misyonundan alarak, yerine Prof. Dr. Şahap Kavcıoğlu’nu atadı. Bu karar, Türk varlıklarına satış getirdi ve lira, dolar karşısında yüzde 8’in üzerinde bedel kaybetti. Analistler, Ağbal’ın misyon yaptığı müddette faizlerin yüzde 10,25’ten yüzde 19’a kadar yükseltildiği sıkı para siyasetinde değişikliğe gidileceğine dair dertlerin lira üzerinde baskı oluşturduğunu söylüyor. Erdoğan, iktisat dünyasında genel kabul gören görüşün tersine, enflasyonun aşağı çekilmesi için faizlerin düşürülmesi gerektiğini savunuyor.
‘TÜRKİYE AÇISINDAN GEÇERLİ OLMAYAN POLİTİKA’
BBC Türkçe’nin aktardığına nazaran WSJ’deki tahlilde, dünya genelinde büyümenin yavaş, enflasyonun yüksek olduğu durumlarda etkisiz kaldığı görülen para siyaseti bağımsızlığının kıymetinin “olduğundan fazla abartıldığı” ve son devirde yatırımcıların hükümetler ile merkez bankaları ortasında uyum sağlanmasının avantajlarını görmeye başladıkları belirtildi. Lakin bu durumun Türkiye açısından çok da geçerli olmayabileceği yorumu yapıldı ve şu tabirlere yer verildi:
‘ERDOĞAN DENETİMİNİ BERBATA KULLANIYOR’
“Türkiye’nin sorunu, Merkez Bankası’nın (Cumhurbaşkanı Recep Tayyip) Erdoğan’ın denetimi altında olmasından çok, Erdoğan’ın bu denetimi berbata kullanmasından kaynaklanıyor. Faizlerin artırılmasının enflasyonu dizginleyeceği istikametindeki genel görüş birliğinin tersine Erdoğan, faizlerin artırılmasının şirketlerin borçlanma maliyetlerini artıracağına inanıyor. Muhtemelen Ağbal’ı da bu yüzden vazifeden aldı. Kavcıoğlu’nun yazdığı köşe yazılarında Erdoğan ile tıpkı görüşte olduğu görülüyor ve faizleri indirmeye başlaması mümkünlük dahilinde.”
Tahlilde, Batılı ülkelerde faizlerle enflasyon ortasında teoride kurulan bağın pratikte çok da güçlü olmayabileceği lakin kur şoklarının görüldüğü gelişmekte olan ülkeler için durumun farklı olduğu yorumu yapıldu. Sindreu, gelişmekte olan ülkelerde para ünitesinin paha kaybetmesinin ithal malların maliyetini artırdığını ve bu nedenle de merkez bankalarının odaklandığı mevzunun da para ünitesinin kıymeti olduğunu yazdı.
‘TÜRKİYE UZUN VADELİ BİR KUR STRATEJİSİ GÜTMÜYOR’
Sindreu, “Para ünitesini güçlendirmek için de en kıymetli araç faizlerin artırılması. Ekonomistlerin de tekrar değerlendirmeye başladığı üzere kur çıpası ve sermaye denetimleri üzere daha az klâsik siyasetler da yardımcı olabilir. Lakin bunun için bu siyasetlerin dengeli bir biçimde uygulanması gerekiyor. Türkiye, bu stil siyasetleri uzun vadeli bir kur stratejisinin modülünden çok, piyasalardaki paniği bastırmak için kaotik bir halde kullandı” dedi.
‘DÖVİZ REZERVLERİ EKSİ 20 MİLYAR DOLARA DÜŞTÜ’ TEZİ
Tahlilde, Türkiye’nin döviz rezervlerinin eksiye düştüğü değerlendirmesine de yer verildi. Merkez Bankası’nın kasım ayında faiz artırımlarına başlamadan evvel rezervlerden ayda ortalama 4 milyar dolarlık döviz satışı yapıldığını yazan Sindreu, Türkiye’nin swap süreçleri çıkartıldığında net rezervlerinin eksi 20 milyar dolar seviyesinde olduğunu aktardı.
Ekonomistler ve muhalefet, 2018 yılındaki kur krizinden bu yana Türkiye’nin döviz kurunu aşağıda tutmak için rezervlerinden satış gerçekleştirdiğini öne sürüyor. Son olarak, Cumhuriyet Halk Partisi Türkiye’nin rezervlerinin eski 47 milyar dolara gerilediği öne sürüldü. Erdoğan ise bu tezleri reddetti ve rezervlerin 95 milyar dolar düzeyinde olduğunu söyledi.
Lakin Erdoğan, eldeki rezervlerin kıymetli bir kısmının “ekonomik tuzaklarla çaba ederken salgın mazeretiyle yeni bir finansal dalgalanma oluşturmak isteyenlere” karşı kullanıldığını belirtti. (BBC Türkçe)
Gazete Duvar
