Covid-19 salgınıyla birlikte başlatılan uzak eğitim, eğitimde fırsat eşitsizliğini çarpıcı bir formda gözler önüne serdi. UNICEF tarafından açıklanan bilgilere nazaran dünyada 463 milyon öğrenci uzaktan eğitime erişim için gerekli aygıtlara ve imkanlara sahip değil. internet altyapısı ve teknolojik aygıt eksikliği nedeniyle en az 6 milyon çocuğun uzaktan eğitime katılamadığı Türkiye de, erişimle ilgili şiddetli bir imtihan veriyor. Eğitim uzmanları, derinleşen eşitsizliğin fakir öğrencilerin eğitimden kopması üzere yıkıcı sonuçlar doğurabileceğine dikkat çekiyor.
Ulusal Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) 2018-2019 Eğitim ve Öğretim Yılı istatistiklerine nazaran Türkiye’de 16,5 milyon öğrenci bulunuyor. Yeniden MEB datalarına nazaran uzaktan eğitime geçilen 23 Mart ile ders yılının bittiği 19 Haziran tarihleri ortasında EBA’ya giriş yapan öğrenci sayısı 8 milyon 867 bin olarak açıklanıyor. Sayıların, durumun vehametini ortaya koyduğunu belirten Eğitim ve Bilim Işçileri Sendikası (Eğitim SEN) Lideri Feray Aytekin Aydoğan, Türkiye’de en az 6 milyon öğrencinin uzaktan eğitime katılabilecek imkanlara sahip olmadığını belirtiyor. Aydoğan, uzaktan eğitime erişim sorunlarının çözülmesi için atılacak birinci adımın eğitime ek bütçe ayrılması olduğunu vurguluyor.
BEŞ ÖĞRENCİ BİR AKILLI TELEFON
Uzaktan eğitime erişimde yaşanan en büyük meselelerden biri Türkiye’nin kıymetli bir kısmında internet altyapısının yetersiz olması. Ağrı’nın Doğubeyazıt ilçesinde bir köyde yaşayan üniversite öğrencisi Serkan Yıldız, bu durumun yarattığı mağduriyeti şu sözlerle anlatıyor: “İnterneti geçtim, telefon şebekesi bile yok.”
Sivas’taki Cumhuriyet Üniversitesi’nde “çocukluk hayalim” dediği gazetecilik kısmında okuyan Yıldız, uzaktan eğitime geçilince ailesinin yanına dönmüş. Artık tek bir akıllı telefonla 5 kişi eğitim görmeye çalışıyorlar. 11. sınıf öğrencisi kız kadeşi, 4. ve 2. sınıf öğrencisi kuzenleri ve yeniden 4. sınıf öğrencisi komşusu ile köyün yüksek noktalarına giderek internetin çektiği bir yer arıyorlar. Lakin iş, internetin çektiği noktayı bulmakla da bitmiyor, zira temas sık sık kesiliyor.
Bir diğer sorun ise internet kotasının yetersizliği. Kotası biten öğrenciler derslere katılamıyor. MEB tarafından verilen ek paketler de, görüntü anlatımı üzerinden yapılan dersler için kâfi olmuyor. İçinde bulunduğu imkanları zorlayarak internet kotasını yükselten Serkan, şöyle konuşuyor:
“Bir formda kotayı 30 GB yaptım. Tarifem her ayın 15’inde yenileniyor ve şimdiden kalan GB ölçüsü 10. Daha 15 gün var.”
Birebir köyde yaşadığı okul çağındaki çocukların çok büyük bir kısmının, hiçbir halde eğitim alamadığını belirten Serkan Yıldız, bunun adaletli bir uygulama olmadığını savunuyor ve hemen harekete geçilmesini istiyor.
“Ücretsiz internet tarafından umudumuzu kestik fakat en azından aygıt alma konusunda kademe indirimi yapılabilirler. İmkanı olmayan öğrencilere mahallî idareler aracılığıyla ulaşabilirler ve köylerdeki altyapıyı düzeltebilirler.”
‘TEK TELEFON VAR, KÜÇÜĞE YÜK VERDİK’
Meskende tek bir aygıtı olan ve diğer bir aygıt alabilecek maddi gücü bulunmayan aileler, çocukları ortasında seçim yapmak zorunda kalıyor. Ankara’nın Çankaya ilçesinde yaşayan iki çocuk annesi Serpil Demir* de çocukları ortasında tercih yapmak zorunda kalan ebeveynlerden. “Küçüğe yük verdik, yeni başladı diye. Büyük için rastgele bir şey yapamıyoruz. Dersler de çakışıyor aslında.”
“Eşim icralık. Bu ay bir internet bağlattık çocuklar için. Ancak o kadar. Şu anda meskene bile alışverişi zorlukla yapıyoruz, borçları ödemeye çalışıyoruz. O yüzden öteki bir telefon alamam.”
Apartman vazifelisi olarak çalışan Serpil Hanım, uzaktan eğitim sürecinin konutta bir ebeveyn tarafından desteklenmesinin kaide olduğunu fakat çalıştığı için bu gerekliliği yerine getiremediğini anlatıyor: “Başlarında bir babaanne, anneanne üzere duran biri yok. Ben de ağır çalışıyorum, eşim sabah çıkıp akşam geliyor. Çok zorlanıyoruz. Mesela öğretmen dersi anlatırken dikkati dağılıyor. Kalemle oynuyor, sağa sola bakıyor. Geçen sene, ‘Anne çöpe çıkmadan evvel derslerimizi yapalım o denli çık. Öğretmen kızar, öğretmene yalancı çıkarım’ diyordu. Fakat artık öğretmenle yüzyüze olmadığı için pek umursamıyor.”
‘BU HAFTA GİREMEYECEĞİM ANNEMİN KOTASI BİTTİ’
Bolu’da bir lisede çalışan rehber öğretmen Zehra Kulalı Gezici, velilerin sosyoekonomik durumunun öğrencilerin eğitime katılmasını direkt etkilediğine dikkat çekiyor. Kulalı Gezici, geçtiğimiz yıla ilişkin üniversite giriş imtihanı sonuçlarını hatırlıyor ve “Eğitimli bir velinin çocuğuyla eğitimsiz bir velinin çocuğu ortasındaki puan farkının 120 olduğunu gördük. Bu sistem, bu vahim durumu katlayacak ve eşitsizliklerin çok daha derin üretildiği bir süreç yaşanacak” diye konuşuyor.
“Uzaktan eğitim süreci, süreci yönetmek değil de algı yönetmek formunda işliyor. Bu sebeple gerçek problemlere eğilmekte çok zahmet yaşıyoruz. Mesela özel okullarda 8. ve 12. sınıf imtihan öğrencilerinin yüzyüze eğitimi kelam konusu, fakat devlet okullarında kelam konusu değil. Bu imkan neden devlet okullarında sağlanamadı? Yüzyüze eğitim görenle görmeyeni haziran aynında nasıl birebir imtihana natürel tutabilirsiniz?”
Tıpkı vakitte Eğitim-Sen Bolu Şube Lideri olan Zehra Kulalı Gezici, çocukları eğitime katılamayan velilerin dehşetli bir gerginlik ve yetersizlik hissi içinde olduğunu söylüyor:
“Mesela ‘Hocam ben bu hafta giremeyeceğim annemin kotası bitti’ diyor. Veliler de ulaşıyor, durumu bildiriyor. Eğitim imkanı veremeyen ve eğitime ulaşamayan veliler için bu çok büyük bir yıkım. Bilhassa imtihana girecek öğrencilerin velileri açısından durum çok makus.”
EK BÜTÇE, FIYATSIZ İNTERNET, AYGIT TAKVIYESI
Eğitim Sen, uzaktan eğitime erişimin önündeki pürüzlerin kaldırılması için aşağıdaki adımların takip edilmesi gerektiğini belirtiyor.
*Uzaktan eğitim yatırımları için MEB bütçesine ivedilikle ek hisse aktarılmalı ve tüm kullanıcılara fiyatsız, sınırsız internet sağlanmalıdır.
*Eğitimde fırsat eşitliğinin bir gereği olarak internet erişimi olmayan öğrenciler tespit edilmeli ve bu öğrencilerin uzaktan eğitime iştiraki sağlanmalı.
*İhtiyacı olan öğrenci ve öğretmenlere bilgisayar, grafik tablet üzere ekipmanlar temin edilmeli.
*Uzaktan eğitim sürecinde öğrenciler ebeveyn takviyesine gereksinim duyacağı için ebeveynlerden biri fiyatsız müsaadeli sayılmalı.
*Bünyesinde uzmanlaşmış öğreticilerin, pedagogların ve eğitim teknologlarının yanı sıra planlamacıların yer aldığı bir uzaktan eğitim merkezi (MEB–UZEM) kurulmalıdır.
*Ölçme kıymetlendirme standardı belirlenmeli ve öğrencinin kazanımlara ulaşma başarısı ile uzaktan eğitimin verimliliği test edilmeli.
*Uzaktan eğitime uyumlu basılı gereçler (defter, kitap gibi) eş vakitli olarak öğrenciye sunulmalı.
*Göçmen ailelerin çocukları, anadili Türkçe olmayan öğrenciler, özel eğitim ihtiyacı olan öğrenciler başta olmak üzere, tüm kısımların özellikleri dikkate alınarak içerikler ve kullanılacak malzemeler tekrar oluşturulmalı.
*Destek çizgileri aracılığıyla 7/24 teknik takviye sağlanmalıdır.
*Kişinin isteği üzerine gerçek ismi kullanılmamıştır.
Gazete Duvar
