Pippa Bacca ve arkadaşı Silvia Moro, 8 Mart 2008’de dünya barışı ve Filistin topraklarında işgalin sonra ermesi için “Barış Gelini” ismini verdikleri projeyle Milano’dan başlayan seyahatlerini Slovenya, Hırvatistan, Bosna, Bulgaristan, Türkiye, Suriye, Lübnan, İsrail ve Filistin üzerinden sürdürerek, Tel-Aviv’de sonlandırmayı planlıyordu.
Türkiye’ye ayağına geldikten sonra yolları ayrılan iki arkadaş otostopla sürdürdükleri seyahatlerine tek devam etmeye karar verdiler. Lakin seyahat tamamlanamadı. İtalyan sanatçı Pippa Bacca’nın cesedi 31 Mart 2008’de Kocaeli’nin Gebze ilçesinde bulundu. Tecavüz edilerek öldürülen Pippa Bacca’nın katili Murat Karataş’a ömür uzunluğu mahpus cezası verildi.
13 yıl sonra Bacca’nın mevt yıldönümünde Türkiye’de tek başına gezen, otostopla seyahat yapan bayanlara karşılaştıkları sıkıntıları, nelere dikkat ettiklerini, “kadın başına gezme” halini sorduk.
‘SÖZDE LATİFENİN NEREYE GİDECEĞİNİ BİLİYORUM’
Bir firmanın satış müdürü iken İstanbul’u terk etme kararı alan Ayşe Döner şimdilerde emlak danışmanlığı ve rehberlik ettiği tabiat seyahatleri yapıyor. Çoğunlukla tek başına gezdiğini söyleyen Döner seyahatlerini “Bazı uçak kimi otomobille birtakım da yürüyerek” diyerek anlatıyor.
Döner, “Istıraplar yaşadınız mı?” sorusunun asıl yabancı bayanlara sorulması gerektiğine dikkat çekerek anlatıyor:
“Biz kendi halkımızın abazanlık derecesini, açgözlülüğünü biliyoruz. Asıl bir yabancıya sormak lazım, Türkiye’de yürüyüş yapmak nasıl bir şeydir diye… Kelamda latife yaparken o latifenin nereye gideceğini biliyorum. Bir yabancının o şakaların niyetini anlaması çok güç. Türkiye’de yaşamayı biliyorum lakin bilsem de başıma bir şey gelebilir. Şunu itiraf etmek isterim: Daima aralık koymak zorunda olmak, daima bir zırhla dolaşmak o kadar yorucu ki… Çadır kurduğum yerlerde, ‘yardımcı olalım’ falan diye geliyorlar, istemiyorum kardeşim… Yardımdan, kısacık sohbetten ne geleceğini biliyorum…”
‘SOHBET ETTİĞİNİZ ERKEK SİZİN İÇİN ‘SİNYAL VERİYOR’ DİYE DÜŞÜNÜYOR’
Döner, çabucak her davranışınızın “Bu bayan sinyal veriyor” algısına sebep olma ihtimali taşıdığını söylüyor: “Arabayla ve uçakla yaklaşık 10 ülke gezdim. Doğuda Çin, Hong Kong, güneyde Dubai, Batıda Avusturya’dan İtalya, Makedonya üzere… Oralarda hiçbir barda iki kadeh bir şey içip sohbet ettiğim kişi ‘bu bayan sinyal veriyor, tamamdır, geceyi bunla geçiririm’ üzere yaklaşmadı… En azından ben karşılaşmadım bu türlü bir durumla. Lakin kendi ülkemde -nadiren de olsa- yan masada oturan bir yabancı bayana yahut bayan bayana gezen birilerine asılıp fırsatçı yaklaşımlarda bulunanları gördüğüm oldu. Bilhassa Rus yürüyüşçü bayanlar müsaade almaksızın flört edilecek bayan olarak görülüyor.
Ayşe Döner: Kelamda latife yaparken o latifenin nereye gideceğini biliyorum. Bir yabancının o şakaların niyetini anlaması çok sıkıntı. Türkiye’de okumuş okumamış da fark etmiyor. Adamın birine Rus bir bayana yaptığından ötürü ‘Ne yapıyorsun!’ dedim. ‘Centilmenlik’ dedi. Centilmenlik değil bu diğerinin alanına girmek, dedim. Yani durum bu…”
‘NAVİGASYONU ERKEK ARKADAŞLAR KULLANIRDI’
Sena Gedikli, Batı Karadeniz’i otostopla gezen bir gezgin. Uzun yıllar bir küme arkadaşıyla gezerken tek başına seyahat etme kararı almasını şöyle anlatıyor: “Hep rotayı erkek arkadaşlar belirliyordu; işte gideceğiniz yerler, kalacağınız yerler… Navigasyonu onlar kullanırdı. Ben hiçbir sorumluluk almıyordum. Bu sefer kendim denemek istedim. Sonraki sene Trabzon’dan İstanbul’a tek başıma gezdim. Bir hafta kadar sürdü. Trabzon’dan Samsun’a kadar BlaBlaCar’la seyahat ettim. (Boş koltuğu olan şoförlerle birebir tarafa gitmek isteyen yolcuları buluşturan bir paylaşım sitesi) Ondan sonra yola otostopla devam ettim.”
Sena Gedikli: Bindiğin aracın plakasını arkadaşına gönderiyorsun. Gedikli, otostopla gezerken “Tedirgin” olduğunu söylese de endişeyle yaşamak istemediğini ekleyerek anlatıyor: “Bindiğin otomobilde ‘tek başına seyahat etmeye korkmuyor musun? Erkek arkadaşın bu türlü gezmene müsaade veriyor mu?” üzere sorulara çok fazla maruz kalıyorsun. Tabiki huzursuz olduğum vakitler oldu ancak başımda çok fazla dehşet senaryoları üretip, bunlara kapılmamaya çalışıyordum.”
‘BAŞIMA BİR ŞEY GELİRSE DİYE BİRLİKTE FOTOĞRAF ÇEKTİĞİM OLDU’
Gedikli, seyahat ederken nelere dikkat ettiğini şu sözlerle anlatıyor:
“????İlk kriterim kamyon ya da TIR’lara binmemekti. Ben durdurmasam bile TIR’ın yol değiştirip, gelip almak istediği falan oldu. Binmedim. Olağan muhabbet etmek istiyorsun. Bazen mevzu farklı noktalara çekilmeye başlıyor. Herkese tıpkı davranamıyorsun, bayan olarak güç şeyin belli… Orada tatlı lisanla, tamam, ben burda ineceğim falan diyorsun. Olayı kotarıyorsun. Bir kere bu türlü bir durum oldu. Stratejik davranmak zorundaydım. Erkek arkadaşım var, onun yanına gidiyorum falan dedim.
????Hava karardıktan sonra yola çıkmıyordum ya da akşam varacağım halde planlıyordum. Çadırımı kurarken öteki gezginlerin de olduğu yerlerde konaklamaya çalışıyordum.
????Bir sefer bindiğin aracın plakasını arkadaşına gönderiyorsun. Fotoğraf çekiyordum birlikte, başıma bir şey gelirse elimde fotoğraf olduğunu bilsin diye. Bu üslup tedbirler alıyordum kendimce…”
‘AİLE, OTOSTOPTAN ÇOK DAHA BÜYÜK BİR RİSK’
Türkiye’de Sosyoloji okuyan daha sonra Türkiye’de yaşamaya karar veren 31 yaşındaki Aspasia Kalas aslen Kıbrıslı.
“Türkiye’nin büyük bir kısmını otostopla gezdim” diyen Kalas, Türkiye’yi inançlı bulduğunu, asıl tehdidin konut içinde olduğunu söylüyor. “Bir bayan için ‘aile’, otostoptan çok daha büyük bir risk bence” diyen Kalas anlatıyor:
“2011 yılından beri geziyorum. 25’e yakın ülke gezdim ve rahatlıkla söyleyebilirim Türkiye bir otostop cenneti. Türkiye’yi umduğumdan daha sağlam buldum diyebilirim.
11 yıldır geziyorum ve iki üç olay yaşadım lakin şunu söyleyebilirim; Daima tetikte olmak zorundasın. Konuşmanın gidişatını yönlendirmek zorundasın. Yollarda manipülatif olmayı öğrendim. Başıma bir şey gelmesin diye karşımdaki insanın zaaflarına dikkat ediyorum. Dindar bir beşerle direk dinden giriyorum, ırkla ilgili hassasiyeti varsa ordan giriyorum. Mevzuyu boş bırakmamaya çalışıyorum.
Binmeden evvel kesinlikle plakasının fotoğrafını çekiyorum ya da çekmiş üzere yapıyorum. Tek maksadım benim onun plakasını bir yere gönderdiğimi düşünmesini sağlamak…
İnsanlarda o dehşet gelişsin istemiyorum. Bayanlar korkmasın. Bayanlar şiddeti birinci dereceden yakınları tarafından görüyorlar. İstatistik olarak eşini, sevgilisini, kızını öldürenler çok daha fazla. Bir bayan için aile, otostoptan çok daha büyük bir risk bence.”
‘YABANCI BAYANLARA KARŞI DİĞER TÜRLÜ BİR YAKLAŞIM VAR’
36 yaşında olan Fransız Lucie Lavoisier, 10 yıldır Türkiye’de yaşıyor. Uzun bir devir Türkiye’yi otostopla gezdiğini söylüyor ve ekliyor: “Yabancı bayanlar Türk bayanlara nazaran daha kolay olur üzere bir hal var. Korktuğumu hatırlamıyorum lakin bir daha karşılaşmak istemediğim beşerler var. Bir seyahatte iki farklı otomobilden kızarak inmek zorunda kaldım. Biri beni plaja götürdü, ısrar etti. Bir sonraki orman oldu. İki yıldır otostop çekmediğimi söyleyebilirim. Şu an kendimi daha inançta hissederim. Zira bir sürü arayacak arkadaşlarım var.
Fransa’ya nazaran Türkiye’de çok daha kolay geziliyor. Otostop çekmek de daha kolay. Otomobil kalabalıkken durup, alıyorlar. Burada insanların daha yardımsever olduğunu söyleyebilirim.”
Gazete Duvar
