ANKARA – Türk Tabipleri Birliği (TTB) korona virüsü salgınının Türkiye’deki 9’uncu ayına ait kıymetlendirme raporu hazırladı. Filyasyon sürecinden sıhhat bütçesine, sıhhat çalışanlarının şartlarından kanser hastalarının durumuna kadar farklı başlıklarda pandeminin tesirlerinin değerlendirildiği rapora ait online basın toplantısı düzenlendi.
‘VAKA SAYILARININ 3 MİLYON OLMASI GEREKİYOR’
Covid-19’un sıhhat çalışanları açısından meslek hastalığı olarak kabul edilmesini talep eden Türk Tabipleri Birliği (TTB) Merkez Kurul Lideri Şebnem Korur Fincancı toplantıda yaptığı değerlendirmede, Sıhhat Bakanlığı’nın son açıkladığı sayıların büsbütün şeffaf olduğunu söylemenin kolay olmadığını belirtti.
Sıhhat Bakanlığı’nın toplam olay sayılarını 1 milyon 700 bin üzerinde açıkladığı tabloyu pahalandıran Fincancı, “Tabloda 20 milyon testten kelam ediliyor. Mart ve nisanda yüzde 10’larda olan olumluluk oranlarının kasım ortasından bu yana yüzde 30’lara çıktığını biliyoruz. En iyi ihtimaliyle tekrarlayan testler olduğunu düşünerek yüzde 15 ortalamayla test olumluluğu olsa olay sayılarının 3 milyon olması gerekiyor” dedi.
Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca’nın sıhhat çalışanlarının 120 bininin Covid-19’dan etkilendiği istikametindeki açıklamasını hatırlatan Fincancı, “Sağlık Bakanı 1 milyon 60 bin sıhhat çalışanı olduğunu söylüyor. Yani yüzde 11.3’ü müspet. Bu toplumdaki yaygınlığın üç katı bir sayıya tekabül ediyor. Sırf bununla da kalmıyor, toplumla yönetemediği pandemide sıhhat çalışanını tek başına bırakıyor ve sıhhat çalışanları şiddete karşı gayret etmek zorunda kalıyorlar. Toplumdaki yaygınlığına nazaran üç kat fazla yaygın olan bir hastalığın otomatikman meslek hastalığı olarak kabul edilmesi gerekiyor” sözlerini kullandı.
‘HASTA SEÇME DURUMU KELAM KONUSU’
Pandemi periyodunda kimi sıhhat kuruluşlarında triaj yani acil durumlarda hasta seçme ayırma sisteminin uygulandığı belirtiliyor. Beklenmedik acil, çok ağır sıhhat hizmeti muhtaçlığı olan durumlarda bir önceliklendirme yapmak gerektiğinde “triaj” kavramının geçerli olduğunu belirten Prof. Dr. Neyyire Yasemin Yalım, “Triaj sözcüğünün salgın kapsamında duyduğumda çok şaşırdım. Bu durum beklenmedik değil ve dokuz aydır sürüyor. Salgının başından beri TTB, uzmanlık dernekleri herkes bugünün geleceğinden kelam ediyor ve uyarıyordu. Bu durum acil bir durum da değil” dedi.
Pandemi devrinde triaj kavramını kullanmanın yanlışsız olmayacağını belirten Yalım, “Burada bizim organ transferinde gördüğümüz, kaynağın hudutlu olduğu hasta seçme durumu kelam konusu” dedi ve şunları kaydetti:
“Sağlık çalışanları hasta seçmek durumunda kalacak. Şu anda da bu durumda olabilirler. Bu ahlaken gerilim yaratacak bir şeydir. Sıhhat çalışanlarının bu gerilimi hissedeceğini biliyorum lakin bir taraftan da şunu bilmeleri gerektiğini düşünüyorum. Bu duruma gelmek onların sorumluluğunda değil. Bu durumda olmanın bir nedeni var mı onu da sorgulamak lazım. Bence Türkiye’de bu süreci yöneten sıhhat otoritesi başından itibaren yanlış kararlar aldı. Hala da hakikat kararları almakta gecikiyor. O nedenle de sıhhat çalışanlarını hastalarla karşı karşıya bırakıyor. Bir hasta seçme durumu bugün Türkiye’de gördüğümüz kadarıyla kelam konusu. Sıhhat çalışanlarını bu türlü ahlaki bir sorumluluğa vicdan azabı altına sokmaya kimsenin hakkı yok. Sıhhat çalışanlarının bunda sorumluluğu yok denecek kadardır. Bu işin sorumluluğu, yükü bu işi yürüttüğünü kim argüman ediyorsa onun üstündedir.”
‘170 BİN SIHHAT ÇALIŞANI TAHMİNEN DE HASTA’
Türkiye’ye ait sayıları takip etmekten vazgeçtiğini belirten Covid-19 İzleme Konseyi Üyesi Prof. Dr. Hasret Azap Kurt ise toplantıda, “6 Kasım’da toplum bilimi üyesi bir kişi Covid olan sıhhat çalışanı sayısı 40 bin diyor. Evvelki gün bakan 120 bin diyor. Dünyada aşağı üst yüzde 10’u sıhhat çalışanıysa hadiselerin, dün bakanlığın açıkladığı sayılar 1 milyon 700 binin üzerindeyse demek ki 170 bin sıhhat çalışanı tahminen de hasta. Belkideler insanı çok rahatsız ediyor” tabirlerini kullandı.
‘BİR PANDEMİDE EN MAKÛS FORMÜL BELİRSİZLİK YARATMAKTIR’
Pandeminin birinci periyodunda maskeden başlayan belirsizliklerin aşı sürecinde de devam ettiğini belirten TTB Genel Sekreteri Vedat Bulut, Sıhhat Bakanlığı’nın aşıyla ilgili siyasetlerde şeffaf olmadığını söyledi. Faz3 etabında olan 13 aşı çalışmasının olduğunu ve bunların büyük bir ticari rekabeti sürdürdüklerini belirten Bulut şunları kaydetti:
“Türkiye’de ne gariptir ki aşı ihalesini, birinci basamak sıhhat hizmetlerinin, kollayıcı sıhhat hizmetlerinin ve Türkiye Halk Sıhhati Kurumu’nun misyonu olmasına karşın Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğü yapıyor. Kamu hastaneleri ikinci ve üçüncü basamak hizmet. Türkiye Halk Sıhhati kurumu aşıları almıyor. Bu bile şeffaflıktan ve bu işin nasıl yanlış yapıldığını gösteriyor. Aşı olayında Türkiye, getireceği aşılarda öncelik sıralamasını milletlerarası standartlara nazaran yapmıştır. Lakin bu aşıları kaç liraya mal edeceğini kamuya maliyetinin ne olacağını ve hangi süratle uygulanacağını net olarak kamuoyuna anlatmadılar. Bir pandemide en berbat idare belirsizlik yaratmaktır. Şayet kamuoyunda bir kaygı yaratırsanız pandemiyle gayret edemezsiniz. Beşerler inanç duyup o aşıyı vurulmazlar. Aşıyla ilgili pek çok bilgi kirliliği var. Bu aşılar çok ziyanlı olacak üzere telaşlar yersiz. Bağımsız kuruluşlar tarafından onay süreçleri belgelendirerek yapılan her aşı bizim için inançlıdır. Aşı vurulmaktan kimse kaygı duymasın kâfi ki onay süreci şeffaf olsun ve kamuoyuyla paylaşılsın. “
‘PANDEMİYLE ACİLLERDE YIĞILMA ARTTI’
Acil servislerde pandemiyi karşılamanın yarattığı sıkıntılara değinen Covid-19 İzleme Heyeti Üyesi Özgür Karcıoğlu ise, “Pandeminin hastanelerde karşılanmasının ve yenilmeye çalışılmasının en büyük tesiri acillerde oldu. Türkiye’nin sıhhat sisteminin uzun vakittir eleştirdiğimiz üzere direkt insanları rastgele bir sıhhat meselesinde acillere yönelten bir yapısı var. Zati acillere önemli bir yığılma kelam konusuydu bunun pandemiyle birlikte arttığını gördük” dedi.
Son devirde alınan kısıtlama kararlarıyla pandemi polikliniklerine müracaat sayılarında düşüşlerin yaşandığını tabir eden Karcıoğlu, “Türkiye’de aciller üzerinde yığılan hasta başvurusu var. Bu pandemi hastalarıyla Covid olmayan hastaların birbirinden ayrılması sorunu da ortaya çıktı. Teknik olarak imkansızlıklar, acillerin küçük ve sıkışık yapıları birçok hastanın birbiri içinde olmasını getirdi. Hasta yatışlarında değerli sıkıntılar yaşandı” dedi.
‘FİLYASYONDA SIHHAT ÇALIŞANI SAYISI YETMİYOR’
Filyasyon sürecinin yıkıcı bir sorun haline dönüştüğünü belirten Doç. Dr. Aslı Davas, Türkiye’deki filyasyon gruplarına dünya örneklerinden farklı olarak çok fazla farklı mevzuda sorumluluk yüklendiğini söyledi. Filyasyon gruplarından mesken ev dolaşmalarının beklendiğini söyleyen Davas, “Sağlık çalışanı sayısı yetmediği için dışarıdan takviye alınıyor. Salgının iyice alevlenmesiyle birlikte öğretmenler ya da başka kamu çalışanları ortasından görevlendirme olduğunu görüyoruz. Arkadaşlarımız günde 16 saat aralıksız çalışıyorlar. Geceleri çalışan arkadaşların kendi güvenlikleriyle ilgili bir tedbir de alınmış değil. Buraya gittiklerinde gecikmeler olduğu için ya da bir hekimle karşılaşmadıkları için çok önemli şiddet sorunları yaşayabiliyorlar” dedi.
‘KANSER PANDEMİSİ BEKLENTİSİ ORTAYA ÇIKTI’
Pandemi periyodundan Covid-19 hastaları dışındaki hastaların da olumsuz etkilendiğini belirten TTB Merkez Kurul Üyesi Halis Yerlikaya, kanser hastalarının süreç içerisinde yaşadığı meseleleri ise şu sözlerle anlattı:
“Çoğu onkolojik hasta esasen yarı acildi. Bütün hastanelerde sıhhat işçilerinin emeğinin Covid-19’la uğraşa kanalize edildiği devirde başta kanser hastaları olmak üzere öteki hastaların bakımları ve sıhhate erişimleriyle ilgili önemli problemler oluştu. Bilhassa birinci basamakta kanser taramalarıyla ilgili de önemli düşünceler vardı. Kanserin tesirli ve sonuç alıcı bir tedavisine ulaşmak açısından erken evrede yakalanması kritik. Bütün sürecin Covid’e ağırlaştığı süreçte taramalar da yapılamadı. Hasebiyle bizim klinik gözlemlerimizde daha ileri evrede hastaların gelmeye başladığı, önümüzdeki devirlerde dünya açısından da kanser pandemisi beklentisi ortaya çıktı.” (DUVAR)
Gazete Duvar
