Richard Wolffe
On bir Noel evvel, bir öğrenci, tek bir vazife için Amsterdam’dan Detroit’e uçan bir Northwest Airlines uçağına bindi. Uçak ABD sonunu geçerken, tuvalette 20 dakika geçirdi ve sonra koltuğuna geri döndü. Tuvalette iç çamaşırındaki bombayı patlatmaya çalıştı ancak sırf bacağını yakmayı başarabildi. Ömer Faruk Abdulmutallab’ın 300’e yakın kişiyi öldürememesinin beklenen nedeni çok fazla terlemesiydi.
ABD ARTIK BAHTA GÜVENEMEZ
ABD, birçok vakit, düşmanlarının kendi aygıtlarını patlatamayacak kadar maharetsiz olması nedeniyle şanslı olageldi. Tekrar de birbiri arkasına gelen liderler iyi talihe güvenmek yerine, 11 Eylül sonrası özgürlüklerimizi korumak mazeretiyle askeri bir nizam kurmak için trilyonlarca dolar harcadılar.
Vazife müddeti dolan liderin Georgia eyaleti yetkililerine yaptığı çağrıyı dinledikten sonra, Donald Trump’ın da demokrasimizin ‘iç çamaşırı bombacısı’ olduğu acı bir biçimde ortaya çıktı. Bu türlü maharetsiz düşmanlarımız olduğu için şanslıyız lakin bir sonraki saldırgan çok fazla terlemeyecek ya da kendini bu kadar aşikâr etmeyecek. Fitili ateşlemeyi bilen birinin gelmesini bekleyemeyiz.
Pekala yakında eski lider olacak kişi ne kadar maharetsiz? Trump, başkanlığın sunduğu dayanılmaz gücü, bir kasayı kırmaya çalışan balyozun sahip olduğu incelikle kullanıyor.
Trump, Georgia Eyalet Genel Sekreteri Brad Raffensperger’a “Peki artık ne yapacağız, millet” diye sordu. “Yalnızca 11 bin oya gereksinimim var. Beyefendiler, 11 bin oya gereksinimim var. Bana bir talih tanıyın. Biliyorsunuz, bunu zati ziyadesiyle yaptık. Ya da devam edebiliriz lakin bu Georgia’daki seçmenlere haksızlık olur; zira neler olup bittiğini görecekler.”
Trump, ‘devam etmek’ derken, önümüzdeki iki yıl boyunca hangi partinin ABD Senatosu’nu denetim edeceğini belirleyecek olan kritik eyalet ikinci tıp seçimlerinden bir gün evvel, pazartesi gecesi Georgia mitingi sırasında sahnede hayali balyozunu kullanmayı kastediyordu.
TRUMP HER YOLU DENİYOR
Sorun, Trump’ın denemiyor oluşu değil. Yoda, ‘denemek’ diye bir şey olmadığını söylüyor fakat Trump nitekim de deniyor. Hayalini kurduğu tüm oy sayılarıyla kesin bir halde konuşmaya çalışıyor. Eyaletin seçim görevlilerini muğlak kabahatlerle ve siyasi cezalarla tehdit etmeye çalışıyor.
Trump “Yasaya nazaran, yanlışlı seçim sonuçları vermene müsaade verilmiyor, tamam mı? Bunu yapmana müsaade verilmiyor. Ve sen bunu yapıyorsun. Bu yanılgılı bir seçim sonucu” diyerek, Cumhuriyetçi arkadaşını uyarıyor.
“Yarın bir ortaya gelmelisiniz zira yaklaşan büyük bir seçim var ve lidere yaptıklarından ötürü -biliyorsun, Georgia halkı bunun bir aldatmaca olduğunu biliyor- birçok insan oy kullanmaya gitmiyor. Ve birçok Cumhuriyetçi olumsuz oy verecek zira lidere yaptıklarınızdan nefret ediyorlar. Tamam mı? Nefret ediyorlar. Ve oy verecekler. Ve bu durumda sana hürmet duyulur. Şayet bu şey seçimden evvel düzeltilebilirse, sana hakikaten de hürmet duyulur.”
Bu devrin birçok zorluğundan biri, Donald Trump’ı çevreleyen gerçeklik bozulma alanıdır. O sadece kendini önemsediği ve bu kadar ucube bir liderlik suistimalini temsil ettiği için, şahsın kendisine odaklanıyoruz. Sosyopatisini anlamaya çalışıyor ve Trumpçılık hakkında konuşuyoruz; iktidarın devredilmesinden sonra her şeyin dağılacağını varsayıyoruz.
SONRAKİ OTOKRAT ŞU ANDA YETİŞİYOR
Öte yandan, bu noktada, telaşımız Trump ve müttefiklerinin Joe Biden’ın misyona başlama sürecini rayından çıkarıp çıkaramayacağına odaklanmamalı: Bunu yapamazlar. Bundan fazla, bu tapınma halinin demokrasimizi rayından çıkarıp çıkarmayacağı konusunda büyük bir kaygı duymalıyız.
Trump başkanlığının sonuna yanlışsız yokuş aşağı ayaklarını sürürken ortalığı karıştırdıktan çok sonra, kendisinden bir tane daha peydahlanacak: Josh Hawley, Ted Cruz ya da Tom Cotton. Onların otokratik siyasetine ‘Trumpçılık’ denmeyecek ancak Trump üzere olacaklar.
Bu ideolojinin kökleri derinlerde ve örgütlenmesi geniştir. 11 Eylül sonrası bu periyodun sonunda, demokrasimize ve ömür biçimimize dönük bir ekip sinsi ve geniş kapsamlı tehditlerle fark ediyoruz. Oluşumlardan kimileri Trump üzere başkanlar tarafından yönetiliyor; başkalarıysa kendi kendine işleyen, bağımsız aktörler. Kimileri milletlerarası seviyede takviye görüyor ve örgütleniyor lakin birçoğu artık konutlarda serpiliyor.
Amerikan siyasetinin ırkçı, demokrasi zıddı kanadı, sivil haklar hareketinden sonra kısa bir müddetliğine tuhaf sonlara taşındı. Lakin Obamalı yıllarda (ırkçıların kurduğu/ç.n.) Çay Partisi ve onun kongrede büyüyen tesiri, ironik bir isimle isimlendirilen Özgürlük Hareketi ile sahneye geri dönüş yaptı. Kümenin merkezinde, Donald Trump’ın geçmiş ve mevcut özel kalem müdürleri olan Mick Mulvaney ve Mark Meadows bulunuyordu.
Trump cumartesi günü Georgia eyalet yetkililerine davette bulurken, hazırlıkları yapan ve pisliği temizleyen kişi Meadows idi.
DEMOKRASİ VE ÖZGÜRLÜKLER TEHDİT ALTINDA
Meadows, “Umduğum şey, bunu yapabilecek bir yol olması; buna biraz daha bütünlüklü bakmak için bir cins muahede yolu bulabiliriz” diyerek teşebbüsü başlattı. “Sayın Eyalet Genel Sekreteri, işbirliği ve uzlaşma ruhu içinde, daha az dava açılan bir yol bulmak ve bu tezlerin kimilerini gözden geçirmek için, en azından üzerinde konuşabileceğimiz bir şeyler mevcut mu?”
Daha az dava açmakla Meadows’un kast ettiği şey, Trump’ın bütün kampanya davalarını reddeden hudut bozucu yargıçlarla daha az meşgul olmaktı. Georgia Eyalet Genel Sekreteri, mahkemelerin bu hususlarda esasen karar verdiğini söylediğinde Trump hayli şaşkın görünüyordu.
“Neden bu türlü söylüyorsun? Bilmiyorum” dedi. “Yani, alışılmış ki, bu oyunu mahkemelerle oynayabiliriz lakin neden bunu söylüyorsun?”
Özgürlük Hareketi’nin komik yanı, yargı organının özgürlüğüne hürmet duymamasıdır.
Trump, -en yüksek sivil onur nişanı olan- Başkanlık Özgürlük Madalyası’nı diğer bir Özgürlük Hareketi Lideri olan Jim Jordan’a vermeyi planlıyordu. Ve pazartesi günü (Trump yanlılarının savunduğu/ç.n.) QAnon komplosunu destekleyen öbür bir üye olan Marjorie Taylor-Greene ile birlikte Georgia’ya hakikat seyahat ediyordu.
Bir düzine senatör, bu hafta seçim şurasının kararlarına meydan okumaya kelam vererek, başkanları Mitch McConnell’a açıkça meydan okuyor. Biden’ın lider olmasını engelleyemeyecekler fakat kendi partilerini Trumpçı otokratlar ve muhafazakâr Cumhuriyetçiler olarak bölmeyi başarıyorlar.
McConnell, Çay Partisi’nin ayrılıkçı hizip tehdidini en başından görmüş olmalıydı fakat bunun yerine, onları kendi şemsiyesi altında tutmayı tercih etti. Artık ne muhafazakâr olan ne de cumhuriyeti destekleyen insanları şad etmek üzere imkânsız bir vazifeyle karşı karşıya.
OTOKRAT DALGA ONARILAMAZ HASARLAR BIRAKACAK
Buna misal saçmalıkları bir gün muhakkak bozulacak süreksiz bir ateş üzere bir kenara bırakmak kolaydır. Biden sıkça, bir kaşık dolusu ferdî cazibeyle, birtakım orta yolcu tedavilerin uygulanmasına yardımcı olabileceğine inanıyor üzere görünüyor.
Lakin bugünlerde otokratik siyasetçiler siyah ya da kahverengi elbiseler giymiyorlar ve kimi vakit olağan görünebilmeyi de öğrendiler. Macaristan ve Polonya hâlâ AB üyesi. Türkiye’de hâlâ gazeteler yayın yapıyorlar fakat neredeyse hiç bağımsız gazete kalmadı. Rusya’da hâlâ seçimler yapılıyor fakat muhalefet önderleri ya hapsediliyor ya da zehirleniyor.
Amerikan demokrasisinin 2020’de ayakta kalmasının yegâne sebepleri tarihi bir seçmen iştiraki, bir avuç prensipli Cumhuriyetçi seçim yetkilisi ve bağımsız bir yargının bulunmasıydı. Bu faktörlerin hiçbirinin varlığını muhafazası garanti edilemez ve bunlardan birinin yokluğunda tüm sistem çöker.
Neden bu kadar çok eski savunma bakanının, Trump ve destekçilerini, demokrasiyi ve 2020 seçim sonuçlarını geçersiz kılma eforlarının son anlarına orduyu dahil etmemeleri konusunda ihtarda bulunduğunu tam manasıyla bilmiyoruz. Buna rağmen, genel kaygıyı ve bu tasayı örgütleyen kişinin ismini biliyoruz: Dick Cheney.
11 Eylül sonrası devirde sayısız güç ihlaline öncülük eden bir adamın bizi Trump sonrası devirde yaşanabilecek güç suistimalleri konusunda uyarmaya çalışması garip görünebilir.
Yeniden de, ‘iç çamaşırı bombacısı’, Cheney’in bütün savaş ve azapları teşvik etmesine kıyasla daha az gerçek değildi. Ve demokrasimize yönelen tehdit, Trump’ın otokrasiye dönük tüm soytarıca teşebbüslerinden daha az gerçek değil.
Yazının yepyenisi The Guardian sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)
Gazete Duvar
