İngiltere’de yayımlanan Times gazetesi, ‘Erdoğan Türkiye’nin tekleyen iktisadına güveniyor’ başlıklı yazıda, ‘artan enflasyonun, ana caddelerde işlerin yoğunluğuyla, dikkatleri öbür berbat haberlerden uzak tutmayı uman bir cumhurbaşkanı için hayra alamet olmadığı’ yorumunda bulundu. Times İstanbul Muhabiri Hannah Lucinda Smith’in imzasını taşıyan yazıda, “İstanbul’da günlük paklık işlerine giden Ayşe Öztürk’ün markete her gittiğinde, alışveriş sepetinden neyi çıkartabileceğini düşündüğü” belirtildi.
Haftada altı gün çalışan Öztürk’ün gündeliğini her yıl yükselttiği ve bu yıl 200 liradan 250 liraya çıkardığı kaydedildi. Lakin fiyatına artırım yapar yapmaz, besin ve temel tüketim hususlarının fiyatının bu artışı geçtiğine dikkat çekildi. 49 yaşındaki iki çocuk annesi Öztürk, “Markete gidiyorum ve üç şey alıyorum ve sonra ödediğim fiyata bakıyorum ve çok büyük oluyor. Bir sonraki dükkana gittiğimde, almayı düşündüğüm her şeyi almama yetecek kadar param kalmamış oluyor” dedi.
‘TAHMİNLERE NAZARAN ENFLASYON ORANI DAHA YÜKSEK’
Gazetenin internet sitesindeki haberde, Türkiye’de ‘resmi enflasyon oranının yüzde 15.6 olduğu, lakin gayriresmi varsayımların çok daha büyük olduğu’ söz edildi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 10 gün evvel gece yarısı çıkarttığı bir kararnameyle ‘Öztürk ile milyonlarca Türk’ün durumunun daha da kötüleştiği’ belirtildi. Haberde, şu tabirler kullanıldı: “Görev mühleti beş ayı bulmayan Merkez Bankası Bakanı Naci Ağbal, faiz oranlarını artırdıktan sonra vazifeden alındı. Ağbal’ın yerine gelen Şahap Kavcıoğlu, Erdoğan’ın partisinden eski bir milletvekili ve Cumhurbaşkanı’nın alışılmışın dışındaki iktisat ideolojisine, yüksek faiz oranlarının yüksek enflasyonu beraberinde getirdiğine inanıyor. Türkiye’nin ana caddelerinde ise karşıtı ispatlar gözler önünde.”
Haber, Ayşe Öztürk’ün “Yumurta, yemeklik yağ, her şey kıymetleniyor. Maaşım yetmiyor. Salgın devrinde 3 ay çalışamadım ve kocam da işsiz. Devlet yardımına başvurdum lakin hiçbir şey alamadım” kelamlarıyla devam etti.
‘DİKKATLERİ BERBAT HABERLERDEN UZAKLAŞTIRIYOR’
“Ağbal’ın vazifeden alınması görünürde anlaşılmazdı” diyen Times, ‘Ağbal’ın kısa misyon müddetinde TL’yi güçlendirdiğini ve yabancı yatırımcıların Ağbal’a itimadın bir göstergesi olarak Türkiye’ye geri dönmeye başladığını’ tabir edildi. Muhalif bir gazetenin de “Cumhurbaşkanının ne düşündüğünü yalnızca Cumhurbaşkanı biliyor” manşetiyle çıktığı kaydedildi.
Lakin gazete, son günlerdeki başka gelişmeler ışığında bir cins stratejinin ortaya çıkmaya başladığını vurguladı ve bu stratejiyi de ‘ekonomiyi ucuz kredilerle turboya alırken, destekçilerinin ve müttefiklerini mutlu edip, dikkatleri öbür alanlardaki makus haberlerden uzaklaştıracak, manşetlik ataklar yapmak’ diye tanımladı. ‘Uzmanların da bu durumu erken seçime gidilebileceğinin işareti olarak yorumladığı’ belirtildi.
‘KADINA KARŞI ŞİDDET HARARETLE TARTIŞILIYOR’
HDP’ye açılan kapatma davasını, HDP’li Ömer Gergerlioğlu’nun milletvekilliğinin düşürülmesini ve sabaha karşı gözaltına alınmasını, ayrıyeten tıpkı gün Erdoğan’ın bir kararnameyle Türkiye’yi İstanbul Sözleşmesi’nden çekmesini hatırlatan gazete şöyle devam etti: “Erdoğan ve partisinin İslamcı kanadı, LGBT hayat biçimini ‘normalleştirdiği’ gerekçesiyle mukaveleye karşı çıkmaya başladı. Oy tabanının değerli bir kısmının, kızı Sümeyye’nin başkanlığını yaptığı bir bayan vakfının mukaveleden çekilmeye karşı çıkmasına karşın. Bayana karşı şiddet son aylarda, kimileri kurbanların haklarında polise şikayette bulunmuş olan onlarca bayanın erkeklerce öldürüldüğü Türkiye’de hararetle tartışılan bir husus. İnsan hakları örgütleri bayanların faydalandığı çok az muhafazadan birini aldığı gerekçesiyle, mukaveleden çekilmeye karşı çok sayıda hareket yaptı.”
‘İLİŞKİLERİ DONDURUCUYA SOKTU’
Gazete, ‘Erdoğan’ın son günlerde Türkiye’nin Avrupa ve ABD’yle münasebetlerini düzeltmek istediği işaretini verdiğini lakin kararnamelerin tekrar alakaları derin dondurucuya soktuğunu’ savundu ve AB Dış Siyaset Temsilcisi Josep Borell’in Ankara’nın İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmesi karşısında söylediği ‘dünyaya tehlikeli bir ileti veriyor’ kelamlarını sayfalarına taşıdı. ABD’nin de Gergerlioğlu’na karşı atılımları ‘kaygı verici’ diye tanımladığı, HDP’nin kapatılmasının da ‘Türkiye’de demokrasinin altını daha da oyacağını’ söylediği hatırlatıldı.
Erdoğan’ın Ağbal’ı kovmasının da, piyasalar açılır açılmaz TL’nin ABD Doları karşısındaki bedelini yüzde 16 düşürdüğü vurgulandı. Haberde görüşlerine yer verilen eski diplomat ve İstanbul İktisat Danışmanlığı isimli şirketin Lideri Sinan Ülgen, ‘Erdoğan’ın seçimlere kadar içeride azalan takviyesini, bir yandan kimlik siyaseti yapıp, öbür yandan bilhassa inşaat bölümü üzerinden ekonomik büyümeyi devam ettirmek için ucuz kredi akışını devam ettirmeye çalışıyor üzere göründüğünü’ söyledi.
Gazete, seçimlerin 2023’te yapılacağını, fakat erken seçim spekülasyonların da yapıldığını aktardı. ‘HDP kapatılırsa, 600 sandalyeli parlamentoda, HDP’nin 54 sandalyesi için orta seçim yapılabileceği ve kamuoyu yoklamalarına nazaran AKP’nin yüzde 29 ile 19 yıllık tarihinin en düşük takviye oranlarına gerilediği ve HDP’nin kapatılması için bastıran çok milliyetçi MHP’nin takviyesiyle parlamento çoğunluğuna sahip olduğu’ kaydedildi.
Ülgen de “Borç verme siyasetini rahatlatmak ve ucuz krediler vermek yapay bir refah atmosferi yaratıyor. Bu durum aldığı takviyesi artırırsa, erken seçimlere gidebilir. Lakin bu strateji daha büyük olasılıkla gözyaşlarıyla sonuçlanır. Kemikleşmiş Türk siyasi ortamında, kimlik siyasetinin çok bir versiyona dayanıyor. Bunu seçmenlerini konsolide etmek için kullandı, lakin tıpkı vakitte yeni destekçiler çekmeyi imkansız hale getirdi” dedi.
‘ERDOĞAN’IN UZAKLAŞTIRDIĞI SEÇMENLERİ MUHALEFET ÇEKEMEDİ’
Times, kamuoyu yoklamalarının Erdoğan’ın LGBTİ+ zıddı telaffuzlarının ve Kürt siyasetine yönelik kovuşturmalarının, uzaklaşan seçmenlerini harekete geçirmediğini, tıpkı vakitte muhalefetin de bu seçmenleri çekmeyi başaramadığını gösterdiğini söyledi ve şöyle devam edildi: “Yüzde yedilik bir kısım, boş oy vereceğini söylerken yüzde 13 kararsız. Az sayıda seçmen de, eski Başbakan Ahmet Davutoğlu ve eski İktisat Bakanı Ali Babacan’ın kurduğu partilere geçti. Ülgen’e nazaran ‘ekonomi hala kıymetli ve seçmen davranışındaki itici güç’. Daha fazla krediyle olsa da, iktisat iyileşirse, kimi kararsızları AKP’ye geri döndürebilir. Lakin ufukta, Erdoğan üzere yetenekli bir taktisyenin bile aşamayacabileceği bir sorun var: Covid.”
‘ÜLKEYİ YABANCI TATİLCİLERE AÇMAYA NİYETLİ’
Turizmin Türkiye iktisadının yüzde 11’ini oluşturduğu ve 2.2 milyon istihdam sağladığını belirten Times, Türkiye’nin mümkün olduğu kadar kısa müddette yabancı tatilcilere ülkeyi açmaya niyetli olduğunu belirtiyor. Turizm Bakanı Nuri Ersoy’un bu ay, turistlerin aşı sertifikası ya da negatif test olmadan ülkeye girebileceğini söylemesiyle, rezervasyonların tepe yaptığını belirten Times, “Ancak o günden bu yana İngiltere hükümeti, vatandaşlarının ülke dışında tatil yapabileceği tarihi ileri attı, Türkiye’de de hadiseler attı. Turizmde durum 2020’den iyi olsa da, Erdoğan’ın umduğu kadar iyi değil” dedi.
Marmaris’teki Emre Otelleri’nin İdare Şurası Lideri Mustafa Deliveli de “Özellikle İngiltere’den her gün iptal geliyor. İngiliz cins operatörleri Temmuz’da bir açılmayı gözlüyor ve o tarihlerdeki uçuşlar ve rezervasyonlar artı. Avrupa ülkeleri hususundaysa hiç iyimser değilim” diye konuştu. Haber, Deliveli’nin şu kelamlarıyla sona erdi: “Geçen yıl mali manada hayatta kalmaya çalıştık. Vaktimizin birçoklarını bankalarla kredi geri ödemelerini müzakere ederek geçirdik. Bu yıl işlerimizi ikiye katlarız diye umuyorduk. 2020 üzere bir yıl daha geçirirsek, hayatta kalamayız.” (BBC Türkçe)
Gazete Duvar
