Sinan Aygül
BİTLİS – Anayasa Mahkemesi’nin (AYM), Tatvan Belediyesi’nde çalışırken KHK ile işten atılan emekçilerin müracaatlarını kabul edip hak ihlali kararı vermesinin akabinde Tatvan Asliye Hukuk Mahkemesi de personellerin işe iadesine ve tazminat ödenmesine karar verdi. KHK ile işten atılanlara ait birinci iade ve tazminat kararı olan bu karar tıpkı vakitte emsal niteliğinde bir karar.
Bitlis’in Tatvan ilçesinde 2017 yılında Kanun Kararında Kararname (KHK) ile ihraç edilen Tatvan Belediyesi personellerinin lehine verilen Anayasa Mahkemesi kararının akabinde emsal niteliğinde bir karar da mahallî mahkemeden geldi.
Müracaat sahibi KHK’li emekçilerin işe iade talebini kabul eden Tatvan 1. Asliye Hukuk Mahkemesi emekçilere tazminat ödenmesine hükmetti. Anayasa Mahkemesi, 8 emekçi ve evrakı sonradan karara çıkan 1 emekçi ile ilgili ihlal kararı verirken lokal mahkeme AYM’nin kararını emsal kabul ederek 9 çalışanın iadesine karar verdi.
2017 yılında açılan işe iade davalarının mahallî mahkeme ve istinafta reddedildiğini söyleyen avukat Diyar Orak, müracaatların reddi üzerine AYM’ye “Makul müddette yargılanma hakkı”, “Adil yargılanma hakkı” ihlalleri gerekçesiyle müracaatta bulunduklarını, AYM’nin Kasım 2020’de karara bağladığı 2019/38034 müracaat sayılı evrakta talep kabul edilerek yine yargılama kararı verilsiğini anlattı.
‘4 AY İÇİNDE SONUÇLANDIRILMASI GEREKİYORDU, 2 YIL 7 AY SONRA KARAR ÇIKTI’
Makul müddette yargılanma ve adil yargılanma hakkı ihlal edildiği için davalarının kabul edildiğini söyleyen Orak, “Taleplerimizden birincisi makul müddette yargılanma hakkının ihlaliydi. Zira iş davaları kanunen seri yargılama yoluna tabidir. Ayrıyeten davaları açtığımız periyotta yürürlükte olan kanun kararına nazaran işe iade davalarının 4 ay içinde sonuçlandırılması gerekiyordu. Ancak bizim davalarda dava açılması ile kesin kararın verilmesi ortasında geçen mühlet 2 yıl 7 aydı. Bu müddet bu tıp bir yargılama açısından uzun bir müddetti ve makul müddette yargılanma hakkının ihlaline neden olabilecek düzeydi” dedi.
Avukat Diyar Orak, kararın benzeri durumdaki şahıslar için emsal niteliğinde olduğunu söyledi. “Makul müddette yargılanma hakkı açısından yapılan ihlallerde ihlalin sonuçları tazminat ile giderilir” diyen Orak, “AYM bu yargılama sürecini uzun buldu ve çalışanların makul müddette yargılanma hakkının ihlal edildiğine bu ihlalden kaynaklı olarak personellere tazminat ödenmesine karar verdi” sözlerini kullandı.
‘KARAR ‘ŞÜPHE FESHİ’ İSMİ ALTINDA İŞTEN ÇIKARMALARIN ÖNÜNE GEÇEBİLİR’
Emekçilerin adil yargılanma haklarının da ihlal edildiğini lisana getiren Diyar Orak, şunları söyledi:
“Diğer talebimiz de masumiyet karinesi yani suçsuzluk unsuruna nazaran adil yargılanma hakkının ihlal edildiği biçiminde tespit yapılmasıydı. Zira hakkında mutlaklaşmış bir mahkumiyet kararı bulunmayan kimse hatalı ilan edilemez ve hatalıymış üzere bir muameleye maruz bırakılamaz. Somut olaylarda ise müvekkillerimiz hakkında rastgele bir soruşturma yahut hata kaydı olmamasına karşın hatalıymış üzere bir muameleye maruz kalmışlardı. Temelinde bir grup siyasi saikler doğrultusunda işlerinden edilmişlerdi. Hasebiyle ihlal tespiti yapılması elzemdi. AYM verdiği kararlarda hem bu prensibe vurgu yaptı hem de belediye üzere kamu otoritelerinin kuşku feshi ismi altında bu çeşit işten çıkarmaların önüne geçti diyebiliriz.”
Patronun somut olgular sunması gerektiğini söz eden Orak, “Kararda yargısal makamlar tarafından kıymetlendirme yapılırken patronu kuşkuya götüren olguların objektif ve makul destekleri olup olmadığının münasebetiyle geçerli feshin şartlarının oluşup oluşmadığını incelemeden asıl patronun kuşkusuna bağlı kalarak sonuca vardığı tabir edilmiştir. Bu haliyle bu tıp somut olgular tespit edilmeden yalnızca patronu bu istikametteki irade açıklamasına bağlı kalınması kuşku feshine karşı yargı yolunun kapatılması manasına gelir. Bu çerçevede AYM personellerin işten çıkarılma münasebetlerinin geçerli ve yerinde olmadığına ve adil yargılanma haklarının ihlal edildiğine karar verdi” diye konuştu.
Mahkemeden bir başka taleplerinin de çalışma hakkına bağlı olarak mülkiyet hakkının ihlal edildiği biçiminde tespit yapılması olduğunu söyleyen Orak “Ancak AYM, adil yargılama hakkı istikametinden varılan sonuç nedeniyle başka ihlal argümanları ile ilgili inceleme yapmaya gerek görmedi. Tekrar yargılama kararı ile öteki ihlallerin de sonuçlarının ortadan kaldırılabileceğine kararında yer verdi” dedi.
‘KARAR MİSAL DURUMDAKİLER İÇİN EMSAL NİTELİĞİNDE’
Mahkemenin kabahat ve soruşturma kaydı olmadığı için işe iade kararı verdiğini anlatan avukat Diyar Orak, “AYM tarafından yapılan ihlal tespiti ve tekrar yargılama kararı ile lokal mahkeme belgeleri yine ele aldı ve yargılama tekrar başladı. Bu yargılama sürecinde de mahallî mahkeme yine kurumlarla yazışmalar yaptı ve soruşturma yahut kabahat kaydı olup olmadığını ilgili kurumlardan sordu. Yeniden rastgele bir cürüm ve soruşturma kaydı olmayan müvekkillerimiz ismine açtığımız davaların kabulüne ve personellerin işlerine iade edilmelerine karar verildi” sözlerini kullandı.
Karara karşı itiraz yolunun açık olduğunu lisana getiren Orak, şöyle devam etti:
“Kanuni düzenleme gereği bu kararlara karşı istinaf yolu açık ve belediye başkanlığı ile öteki davalıların karara karşı istinaf müracaatında bulunacaklarını bekliyoruz. İstinaf mahkemesi tarafından kararlara karşı istinaf müracaatının reddine karar verilmesi halinde müvekkillerimizin işe başlatılmalarını sağlamak üzere belediye başkanlığına müracaat yapacağız. Kararlar emsal durumda KHK’lılar ve OHAL ofisleri tarafından hazırlanan listeler ile işten çıkarılan emekçiler için emsal niteliğindedir.”
Gazete Duvar
