Akademisyen ve müellif Soli Özel, ABD’de resmen başlayan Joe Biden devrini, bu yeni devrin Türkiye-ABD ilgilerine yansımasını, Donald Trump’ın gidişinin dünyadaki sağ-otoriter idarelere nasıl tesir edeceğini yine tv’de Ayşegül Doğan’a kıymetlendirdi. Özel, Trump’ın gidişiyle sağcı ve popülist başkanların onun maddi ve manevi takviyesinden yoksun kalacağına, lakin Trump gitti diye oburlarının gerileyeceğini zannetmenin yanılgı olacağına dikkat çekti.
‘HOŞGÖRÜSÜNDEN PUTİN VE ERDOĞAN YOKSUN KALACAK’
Özel, şöyle konuştu: “Ancak, şurası kesinlikle ki, Trump’ın sağladığı muhafazadan, verdiği maddi ve manevi takviyeden, örneğin Macaristan Başbakanı Orban yoksun kalacak, Polonya’dakiler yoksun kalacaklar, onun gösterdiği müsamahadan Putin, Erdoğan, Duterte ve Bolsonaro üzere siyasetçiler yoksun kalacaklar. Ancak bu onların kendi ülkelerindeki dinamiklerin aleyhlerine dönmesine yol açar mı, o kadarını şimdiden söyleyemiyorum ben kendi hesabıma.”
Özel’e nazaran Biden devrinin Türkiye-ABD bağlantılarına mümkün yansımasında temel belirleyen Rusya’dan alınan S-400 problemi olacak, ancak tek öge bu da değil: “Büyük ölçüde Türkiye’nin NATO içinde daha uyumlu olması istenecektir. S-400 sorunu, gerek Kongre’nin iradesi olarak gerek bugünkü yeni başlayan Biden idaresinin önemsediği bir sıkıntı olarak, Türkiye-ABD bağlantılarında birinci belirleyici olacaktır. S-400 sorunundan kaçış yok üzere gözüküyor. Kongre ‘bunlar Türkiye topraklarından dışarı çıkarılacak’ diyor. Çıkarılmadan bir tahlil bulunabilir mi, bence yeni idareyle olan münasebetteki asıl soru bu olacak. Şayet ‘biz ikinci paketin de müzakerelerini yapıyoruz’ derseniz, aşikâr ki, bu bir yerden kırılacak.
Bundan bir buçuk ay sonra New York’ta Halk Bank Davası başlayacak. Sonradan öğrendiğimize nazaran Trump pek çok sefer müdahale ederek, bu davanın durdurulmasına muvaffak olmuş, Bidengillerin Halkbank Davası’nın kendi oluruna bırakılmaması için rastgele bir teşebbüste bulunacağını sanmıyorum.
Türkiye açısından Amerikalıların PYD ile olan alakası değerli. Bir de Ulusal Güvenlik Kurulu’na Türkiye’nin ‘istenmeyen adam’ ilan ettiği Brett McGurk’ün atanmış olması alakalara Suriye konusunda baştan bir gerginlik ögesi olarak eklenecektir. Türkiye’nin Fethullah Gülen’in iadesi talebi var, bunda rastgele bir aralık kaydedilemiyor. Bütün bunlar oldukları yerde duruyorlar. Bunları aşabilmek için her iki tarafın da yeni bir lisan bulması gerekecek. Türkiye’nin işini zorlaştıran bir faktör de Kongre’de çabucak hemen hiçbir müttefikinin kalmamış oluşu.”
‘ABD’NİN ORTADOĞU’DA TEK PROBLEMİ KALDI, O DA İRAN’
Biden periyodunda ABD’nin Suriye özelinde Ortadoğu siyaseti nasıl bir seyir izleyecek? Özel’in bu soruya cevabı, ABD’nin geçmişte olduğu üzere Ortadoğu’ya güç harcamayacağı tarafında: “ABD tutup da Ortadoğu’ya geçmişte olduğu kadar ilgi göstereceğini, güç harcayacağını, kaynak harcayacağını sanmıyorum. ‘PYD’ye şu oldu, Suriye’de şöyle bir gelişme oldu’ vs. bunların ABD açısından öncelikli mevzular olmayacağını düşünüyorum, bütün beyanlar da bu istikamette. 2003’te değiliz. ABD açısından Ortadoğu’yu dönüştürmek değil, ‘bir an evvel pılımızı pırtımızı toplayıp Ortadoğu’dan çekip gitsen ne kadar hoş olur’ denilen bir devirdeyiz. Bir tek sıkıntıları kaldı, o da İran.” (HABER MERKEZİ)
Gazete Duvar
