ANKARA – HDP’li siyasetçilere yönelik 6 yıl evvel yaşanan 6-8 Ekim Kobani vakaları münasebet gösterilerek düzenlenen operasyon siyasetin değerli gündem hususlarından biri oldu. Operasyonla ilgili iktidar cephesinden “terörle mücadele” vurgulu “yargı kararıdır” açıklamaları gelirken muhalefet partilerinden “siyasi operasyon” değerlendirmeleri yapıldı. CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu, DEVA Partisi Genel Lideri Ali Babacan ve vakaların yaşandığı periyot başbakan olan Gelecek Partisi Genel Lideri Ahmet Davutoğlu’nun HDP Eş Genel Lideri Mithat Sancar’ı arayarak bilgi almaları, dayanak ve dayanışma bildirisi iletmeleri dikkat cazip gelişmelerdi.
HDP Eş Genel Lideri Sancar’a nazaran muhalefeti tüm farklılıklarına karşın bu noktaya getiren, baskıların pervasız hale gelmesi, hukuksuzluğun tepe yapması oldu. Kelam konusu operasyonu, “seçimler öncesi muhalefetin demokratik uğraş yürütebileceği yerleri ortadan kaldırmayı hedefleyen bütünsel bir planın birinci virajı” olarak pahalandıran Sancar, öbür muhalefet partilerinin de bunu gördüğünü söylüyor.
Sancar’ın “Kobani hadiselerinin iktidar tarafından propaganda ve istismar gereci olmaktan çıkarılması için” de bir daveti var. Muhalefet partilerinin gayri resmi bir araştırma soruşturma komitesi kurabileceğini ya da Vietnam’da ABD tarafından işlenen cürümlerin araştırılması için kurulan Russell Duruşması üzere 6-8 Ekim hadiseleri için bir sivil hakikat komitesi kurulabileceğini söyleyen Sancar, “Bizim hakikatin ortaya çıkmasından korkumuz, yüzleşmekten kaygımız yok” diyor.
HDP, operasyona reaksiyon olarak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın konuşma yapacağı Meclis’in 1 Ekim açılış oturumuna katılmama kararı aldı. HDP Eş Genel Liderleri Mithat Sancar ve Pervin Buldan ile milletvekilleri Meclis bahçesinde birebir saatlerde basın toplantısı düzenleyerek reaksiyonlarını lisana getirirken sonraki Meclis çalışmalarında haftada en az bir kere Kobani vakaları için araştırma önergesi verecek.
HDP Genel Merkezinde ortalarında Gazete DuvaR’ın da bulunduğu bir küme gazeteci ile görüşen Sancar’ın sorularımıza cevapları şöyle oldu:
HDP’li siyasetçilere yönelik operasyonun akabinde başka muhalefet partilerinden dayanışma bildirileri geldi, tekrar partinize çok sayıda ziyaret yapılıyor. Daha evvel yaşanan operasyonlarda dayanak ve dayanışma bu türlü değildi. Bu kere neden farklı oldu?
2-3 gündür çok ağır ziyaretçi trafiği var, direkt telefonla gelen takviye ve dayanışma bildirileri var. Bu hakikaten olumlu. 3 muhalefet partisinin genel liderleri (CHP, Gelecek ve DEVA) şahsen aradılar, Saadet Partisi ve öteki partiler de toplumsal medya hesaplarından yahut basın açıklamaları ile bu operasyona reaksiyonlarını ortaya koydular. İktidarın bu araçları hoyratça kullanmasının yarattığı bir aşınma, yıpranma var. İnandırıcılık kaybı çok hızlandı. Bu hadise muhalefeti de dizayn etme kabiliyetinin önemli düşmüş olduğunu gösteriyor. Baskıların pervasız boyutta, hukuksuzluğun tepe noktasında olması da artık muhalefeti etkilemiştir.
‘ARTIK SU TÜKENİYOR’
Daha evvel HDP ile yan yana gelme, ortak hal konusunda çekinceler vardı, o kırıldı mı sizce?
Şu anki tabloya baktığımızda bunun önemli biçimde kırıldığını söyleyebiliriz. Biz yıllardır iktidarın oyunlarının farkına varmak gerektiği ikazını yapıyor ve herkesi demokratik unsurlar etrafında davranmaya çağırıyorduk. Fakat iktidar da muhalefet partilerinin hassas istikrarlarına oynuyordu. Çoğunlukla da bu taktiğinde tesirli olabiliyordu. Artık su tükenmekte. Bunu herkes kendi hayatında ve kendi pratiğinde daha fazla deneyim ediyor. İktidar o kadar pervasız, hukuksuz, keyfi ve zalimce davranıyor ki bundan bütün bölümler nasibini aldı, alıyor. Sorun atağa uğrayan değil, saldıranın niteliği. Hayat şahsen kimi hakikatleri öğretiyor.
‘KAPATMAK DEĞİL, FİİLEN ÇALIŞAMAZ DURUMA GETİRMEK İSTİYORLAR’
Pervasız, hukuksuz tavır olarak nitelendirdiğiniz bu durum parti kapatmaya kadar masraf mi?
Bu operasyon birinci değil, en kapsamlısı da değil. 4 Kasım operasyonunda Demirtaş ve Yüksekdağ’ın da olduğu milletvekili arkadaşlarımız alındı, hala tutuklular. O vakit da “bu kapatmaya sarfiyat mi” diye soruldu. Parti kapatma davası açmak sıkıntı değil. Fakat Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının iktidarın onayı yahut isteği dışında bu türlü bir dava açabileceğini düşünmek gerçekçi değil. Bence bu operasyonun gayesi diğer. Kapatma davası açmak muhtemelen iktidara bir kesim daha fazla siyasi maliyet çıkarır. Parti kapatmaya karşı olduğunu söyleyen, bunun için anayasa değişikliği yapmış bir iktidar var. İkincisi iyi-kötü memleketler arası çevrelerden de reaksiyon gelecek. Gereksinim duyarsa bunları da çok umursayacağını sanmıyorum ancak şu kademede bu türlü resmi bir kapatmaya gerek kalmadan, HDP’yi fiilen çalışamaz hale getirmek, bir tıp fiili kapatma rejimi yaratmak işlerine daha çok geliyor. O nedenle, son bir kaç yıldır, resmen kapatmadan fiilen kilitlemek üzere bir yol izliyorlar. Fakat dava açılırsa ne yapabileceğimizi, kapatılırsak buna karşı ne önlem alabileceğimizi alışılmış ki tartışıyor ona nazaran de hazırlıklarımızı yapıyor.
‘HDP OPERASYONUYLA BÜTÜNSEL YENİ BİR PLAN UYGULAMAYA GEÇTİ’
İktidar cephesinde bir de seçim yasası değişiklik hazırlığı var. Tahminen kapatma değil lakin sizi bölgeye sıkıştıracak bir seçim modeli olabilir deniyor, bu operasyon süreci bu türlü bir değişiklikle devam edebilir mi?
Medyaya, sol partilere, bayan örgütlerine, birçok alanda esasen baskı var. Lakin daha bütünsel bir planın asıl artık bu operasyonla uygulanmaya başlandığını düşünüyoruz. Seçimler ne vakit yapılırsa yapılsın -ister baskın, ister vaktinde, ister vaktinde- muhalefetin demokratik çaba yürütebileceği yerleri ortadan kaldırmayı hedefleyen bir plan var. Birincisi yasaklarla, polisiye ve yargısal önlemlerle, muhalefetin siyasal gayret imkanlarını en alt seviyeye indirmek istiyorlar. İkincisi şahsen muhalefet partilerini zayıflatmayı, kuşatmayı, etkisizleştirmeyi hedefliyorlar. Yani hem gayret yerini ve koşullarını tahrip edip ortadan kaldırmayı hedefliyorlar, hem de şahsen siyasi aktörleri kuşatıp etkisizleştirmeyi planlıyorlar. Bence bu türlü bir plan var ve bize yapılan operasyon, bunun birinci önemli virajıdır. İktidar seçime gittiğinde çoğunluğu kazanamayacağını gördüğü için muhalefetin başarılı olmasını engellemeye odaklanmış durumda. Bir tıp sahayı temizlemek, biraz ülkeyi kendilerinin rahatça at koşturabilecekleri, muhalefetin iyice etkisizleştiği bir gül bahçesine çevirmeye çalışıyorlar anlaşılan. Bence bu yeni etabın birinci değerli virajı bu operasyondur.
‘SEÇİM KANUNU DEĞİŞİKLİĞİ İLE OYLARININ DÜŞTÜĞÜNÜ İTİRAF EDİYORLAR’
Bahsettiğiniz yol paklığı içinde siyasi partiler, seçim kanunu değişikliği olur mu? Bu mevzuda sizin hazırlığınız, modeller üzerine yaptığınız simülasyonlar var mı?
Evet yapıyoruz. İçinde uzmanların da olduğu siyasi partiler ve seçim işleri komitesi kurduk, brifing toplantıları yaptık. Çalışma sürecek. Söylentiden ibaret tezler dolaşıyor. En çok üzerinde konuşulan Daraltılmış Bölge modelinin iktidar ortağı iki partiyi tıpkı oranda tatmin edeceği konusunda önemli kuşkularım var. İktidar ortakların emeli kaybetmekte oldukları seçmen takviyesini hukuk ve siyaset mühendisliğiyle telafi etmek, seçim sistemiyle oynayarak, oyları düşse bile Meclis’teki sandalye sayılarını arttırmak, en azından mevcudu korumak. Hangi iktidar oylarının düştüğünü görüyorsa aklına gelen birinci dermanlardan biri seçim kanunlarıyla oynayıp kendine avantaj sağlayacak düzenlemeler yapmak. Artık bu seçim kanunlarında değişiklik yapma teşebbüsü esasen bir itiraftır. Yani iktidar ortakları geçmiş deneyimler ışığında baktığımızda oylarının düştüğünü itiraf ediyorlar. Alabilecekleri seçmen dayanağından daha fazla sandalye kazanmanın yollarını aradıklarını itiraf ediyorlar. Aslında sandalye peşinde olduklarını açıkça itiraf ediyorlar.
Muhalefet partilerinin başkanlarıyla görüştünüz. Onların değerlendirmesi nasıl?
Görebildiğim kadarıyla öteki muhalefet partileri de tıpkı çerçevede kıymetlendirme yapıyorlar. Onların da iktidarın bu hesaplarının farkında olduğunu görüyoruz.
‘DEMOKRATİK SİYASET TABANINI TERK ETMEYECEĞİZ’
Bundan sonra hem Meclis hem de alanda neler yapacaksınız? Daha evvel sine-i millet tartışması yaşandı. Bu süreç seçmeninizi nasıl tesirler?
İktidarın neyi hedeflediğini tespit edersek neler yapmamız gerektiği konusunda da daha sağlıklı karar veririz. İktidarın hesabı HDP’yi hırçınlaştırıp, demokratik siyaset yerinden uzaklaştırmaya yöneltmek. Biz de açıkça söylüyoruz; ne çaba çizgimizde ne de siyasi amaçlarımızda demokratik siyaset tabanını terk etmeyeceğiz. Bu mevzuda kararımız nettir. İkincisi biz demokrasi ittifakı ve toplumsal gayret birlikteliği konusundaki çizgimizden taviz vermeyeceğiz. Bunu kararlı bir halde sürdüreceğiz.
‘HER HAFTA MECLİSE ‘6-8 EKİM HADISELERI ARAŞTIRILSIN’ ÖNERGESİ VERECEĞİZ’
Reaksiyon ne olacak?
Elbette basına açıklamalar yapacağız, Meclis açıldığında hazırlıklarımız var. Tepkiyi sokağa çıkarak, toplantı şov hakkımızı kullanarak da gösterebiliriz fakat bunun imkanları çok sonlu. İktidar buna hiçbir formda tahammül etmiyor, Anayasayı bu açıdan bütünüyle rafa kaldırmış durumda. Biz de insanlara “haydi gelin şurada bir protesto mitingi yapalım” diye çağırıp taarruzlara açık hale getirmeyi gerçek bulmuyoruz. Fakat olabildiğince farklı kısımların temsilcileri ile ortak etkinlikler düzenliyoruz. En az bunun kadar kıymetli olan siyaseten faal bir şeyler yapmak.
‘6-8 EKİM İÇİN SİVİL HAKİKAT KOMITESI KURULABİLİR’
Meclis açıldığında görüşlerimizi, iktidarın siyasetlerini açıkça tartışacağız. Her hafta en az bir defa 6-8 Ekim hadiselerinin araştırılması için önerge vereceğiz. Hakikaten bu bahiste samimi iseler hazırız, her türlü araştırmanın objektif, tarafsız, samimi bir biçimde yapılmasına katkı da sunarız. İktidar araştırma önergelerini reddedecek, biliyoruz. Daha evvel 3 sefer araştırma önergesi verdik reddetti, 9 kere soru önergesi verdik hakikat dürüst yanıt vermedi. Şöyle bir çağrım var: Muhalefete, demokratik kamuoyu ya da demokrasi güçlerine seslenerek, diyorum ki; iktidar 6-8 Ekim günlerinde neler olduğunu, neler yaşandığını ortaya çıkarmaya yanaşmıyor. Orayı karanlıkta bırakarak istediği üzere kullanmaya devam etmek istiyor. Muhtaçlık duyduğunda bunu propaganda, istismar materyali olarak devreye sokuyor. Gelin bunu elinden alalım. Muhalefet partileri bir ortaya gelerek gayri resmi bir araştırma komitesi kurabilirler ya da bu türlü bir komitenin farklı bir formda kurulabileceğini müzakere edebilirler. Ülkenin sağduyulu, vicdanlı birikimli farklı etraflarını temsil eden isimlerinden bağımsız bir komite kurulabilir. Dünyada örnekleri var. Mesela Vietnam’da savaş hatalarını araştırmak için sivil bir inisiyatifin eseri olarak kurulan Russell Duruşması bu türlü bir şey. İçinde dünyanın çok çeşitli ülkelerinden aydınlar, hukukçular, akademisyenler vardı. İstenirse biz bu mevzuda teknik çalışma yapmaya hazırız. Yani 6-8 Ekim için bir sivil hakikat kurulu kurabiliriz. Bunun öncülüğünü muhalefet yapabilir. Muhalefet partileri bu hususta uzlaşmazlarsa diğer demokratik güçler, sivil toplum örgütleri öncülüğü üstlenebilir. Onlar bu türlü bir teşebbüs başlatsınlar biz her türlü dayanağı sunarız. Kâfi ki 6-8 Ekim’de neler yaşandı ortaya çıkarabilelim. Bu iktidarın istismarını durdurmak ve yakın periyodun çok acılı bir sayfasını oluşturan 6-8 Ekim vakalarındaki acıyı onarmak, gelecekte demokratik kültür ve toplumsal barış açısından da çok önemli katkı sunacaktır. Bizim hakikatin ortaya çıkmasından tasamız, yüzleşmekten endişemiz yok. Bu türlü bir yolun sonunda hissemize ne düşerse onun gereğini yerine getirmeye biz hazırız.
‘SIRRI SÜREYYA’YA NEYİ SORACAKLARINI MERAK EDİYORUM’
Operasyonda Kobani hadiselerinin yaşandığı devir misyon yapan MYK üyelerinin alındığını biliyoruz. Fakat eski Milletvekili Sırrı Süreyya Lider, yeniden hakkında fezleke düzenleneceği açıklanan Pervin Buldan MYK üyesi değildi. Bu Dolmabahçe açıklaması ile de irtibatlı bir operasyon olabilir mi?
Birinci andan itibaren biz de bu soruları sorduk. Periyodun MYK üyeleri muhakkak. Sırrı Süreyya Önder’e neyi soracaklarını, ne kabahat isnat edeceklerini merak ediyorum. Pervin Buldan için hazırlanacak fezlekenin hangi münasebetlere dayanacağını merak ediyorum. Şayet sahiden bu o periyot tahlil sürecinin yürümesi için yapılan tüm çalışmaları direkt yahut dolaylı kriminalize etme hedefine dönükse çok vahimdir. Bu devletin inandırıcılığına ve bundan sonra bu cins süreçlere itimat duyulmasına kökten bir darbe vurma hedefine yönelik olacaktır. Esasen müzakere diyalog ile tahlil arayışlarına büyük bir gözdağı ve ağır bir tehdit oluşturur.
‘İNTİKAM İSTEĞİ, ÖFKE SİYASETİN YERİNE GEÇİRİLEMEZ’
Operasyon sonrası sizi arayan Gelecek Partisi Genel Lideri Ahmet Davutoğlu, 6-8 Ekim vakalarının yaşandığı devir başbakandı. “Kokteyl örgüt” kelamları, “Sur’u Toledo yapacağız” açıklamaları çok konuşuldu. Görüşmede bir siteminiz oldu mu? Neler konuştunuz?
Siyasette ve toplumda hesaplaşma, yüzleşme çok önemsediğim bir mevzudur. Üzerinde uzun uzun akademik olarak da çalıştığım bir sorun. Bunun şahıslar ile sonlandırılması ya da şahıslara odaklanması, istenen etkiyi yaratmaya uygun bir prosedür değildir. Bizim tartışmamız gereken periyotlardır, süreçlerdir, hadiselerdir. Bunlarla yüzleşmeyi sağlayabilirsek, şahsi sorumlulukların da daha kolay konuşulabileceği bir taban yaratırız. Bu görüşmelerden bağımsız olarak söylüyorum. Şahsî görüşmelerde ‘Ben o vakit şöyle istemiştim, bu türlü oldu’ diyebilir birisi. Bu sohbettir lakin yüzleşme çok daha objektif bir faaliyet ve akıştır. Bizde yanlış bir algı ya da kültür var. Yüzleşme dendiğinde çabucak akla “hesap versin” manasında bireyler gelir. Bu doğal çeşitli kurallarda haklı da olabilir fakat artık içinde bulunduğumuz kurallarda, yüzleşmeyi, vakalar, süreçler ve kurumsal işleyişler üzerinden ele almayı tercih ederim. İkincisi, siyasette öfkenin, kızgınlığın hatta nefretin de bir yeri olur. Ancak siyaseti yalnızca öfke, kızgınlık, nefret üzerine kurarsanız hiçbir sonuç alamazsınız. O siyaset olmaktan da çıkar. Yani intikam isteği, öfke, siyasetin yerine geçirilemez. Şayet o denli olursa Türkiye’nin şu ağır kurallarında, herkesin birbirine söyleyeceği çok laf var. Demokratik olgunluk ne artık yapılanları, ne geçmişte yaşananları kayıtsız, kuralsız sineye çekmek manasına gelmiyor fakat bunları ele alma konusunda demokratik kültüre, demokrasiyi yine kurmaya katkı sağlayacak yolları bulmamız lazım.
‘DEMİRTAŞ BİZE 2 AY EVVEL 6-8 EKİM BELGESINI AÇACAKLARINI SÖYLEMİŞTİ’
Kobani hadiseleri münasebet gösterilerek yapılan bu soruşturmada tek tutuklu isim şu an HDP eski eş genel lideri Selahattin Demirtaş. Demirtaş’ın avukatları aracılığıyla ilettiği bir kıymetlendirme oldu mu?
Demirtaş, tam vaktini hatırlamıyorum, 1.5-2 ay evvelce bize 6-8 Ekim belgesini yine açacaklarını söylemişti. Kendisine duruşmalardan gelen, çeşitli evraklarla ilgili bilgilerden kendi öngörüsünü de katarak, 6-8 Ekim’i tekrar çok ağır bir formda gündeme getirme hazırlıkları olduğunu söylemişti. Biz de tekrar çalışma yaptık. Yani hazırlıksız değildik. Avukat arkadaşlar, hukukçu arkadaşlar tarafından çalışma yürütüldü. 6-8 Ekim’i yine nasıl gündeme getirebileceklerine dair bir hazırlık çalışması tekrar yaptık. Operasyonun kendisine hazırlıklıydık fakat tutup da MYK üyelerini bir sabah baskınıyla, bu türlü vahşice, bu türlü barbarca gözaltına alabilecekleri, aklımıza gelmiyor, diyemem fakat temenni etmiyorduk, düşünmüyorduk. Kimsenin de, tırnak içerisinde söylüyorum, bununla ilgili bir öteki önlem düşüneceği de yoktu.
‘DEMOKRATİK GAYRET İLE BU BASKILARI DURDURABİLİRİZ’
İktidarın “dikensiz gül bahçesi” yaratmak istediğini söylediniz. Türkiye muhalefeti buna nasıl deva bulacak?
Türkiye’de, meseleler çok ağırlaştı ve bu iktidarın idare formu hakikaten insanların büyük bir kısmını hayatından bezdiriyor. Bu öfkenin, bu kızgınlığın akabileceği iki yer var. Ya bir şey olmuyor, hiçbir değişmiyor diyerek karamsarlığa ve büsbütün kendi hayatına çekilebilir ya da bu yapan siyasi güce dönüşebilir. Yapan siyasi güce dönüşmesinde en büyük sorumluluk siyasi parti idarelerine, meslek kuruluşları, sendikalar, derneklere düşüyor. Karamsarlığa gerek yok. Ümitsizliğe ise asla yer yok. O yüzden biz demokratik uğraşla bu baskıları durdurabiliriz. Seçimlerde de bu iktidarın gitmesini sağlayabiliriz, hatta sağlayacağız.
Meclis açılışında nasıl bir tavır alacaksınız, bir aksiyon bekleyebilir miyiz?
Beklemeyin diyemem. 1 Ekim için özel bir programımız var.
Gazete Duvar
