“Avanak Avni” ve “Utanmaz Adam” isimli mizah karakterlerini üreten sanatçı Oğuz Aral, vefatının 16. yılında anılıyor.
Periyoda damga vurmuş Akbaba, Marko Paşa, Dolmuş isimli mecmua ve gazetelerde 1950’den itibaren karikatürlerini okuyucuyla buluşturan Aral, 17 yaşındayken Akbaba’da profesyonel olarak çalışmaya başladı.
GIRGIR MECMUASINDA ÇOK SAYIDA İSİM YETİŞTİRDİ
Usta çizer, 1972’de kardeşi Tekin Aral ile kurduğu mizah mecmuası Gırgır’ı yönetmeye başladı. Gırgır mecmuasında Hasan Kaçan, Latif Demirci, Mehmet Çağçağ, Metin Üstündağ ve Gani Müjde’nin de ortalarında olduğu ünlü karikatüristler ve müellifler yetişti.
Mecmua, vakit zaman 1 milyona ulaşan haftalık tirajıyla çok satan mizah mecmuaları ortasında yer aldı. Muhalif tutumuyla da bilinen Gırgır, 12 Eylül periyodunda kapatılan birinci yayın organlarından biri oldu ve tıpkı periyotta birçok kere soruşturmaya uğradı.
AVANAK AVNİ SEMBOL OLDU
Karikatürist Aral’ın Gırgır’da 1973’te çizmeye başladığı Avanak Avni’nin maceraları Türkiye hudutlarını aşıp Güney Afrika’daki ırkçı vakalara karşı, Meksika’da ise ABD tersi kümelerin sembolü oldu. Bir karikatüründe Avanak Avni’ye konuk olan Aral, Avni’den bir taş da kendisi yemişti.
Aral, mesleği boyunca Avanak Avni’nin yanında Hayk Mammer, Köstebek Hüsnü, Utanmaz Adam ve Vites Mahmut üzere unutulmaz tiplemelere de imza attı.
Gırgır’ın, 1989’un kasım ayında el değiştirmesi üzerine, çizerlerle birlikte mecmuadan ayrılan Aral, ünlü karakterinden ismini alan “Avni” mecmuasını yayımlamaya başladı. Aral, Avni’yi 1996’ya kadar çıkarmayı sürdürdü.
Çizer, Avanak Avni’nin yanında Hayk Mammer, Köstebek Hüsnü, Utanmaz Adam ve Vites Mahmut üzere tiplemeleriyle de karikatür dünyasının unutulmazları ortasına girdi.
TİYATRODAN VAZGEÇMEDİ
Oğuz Aral, tiyatroya ilgisi münasebetiyle 1958’de pandomim tiyatrosu kurdu ve Anadolu’nun çeşitli yerlerinde pandomim şovları sergiledi.
Tekin Aral, Ferruh Doğan ve Oğuz Aral’ın 1964’te kurduğu “Canlı Karikatür” isimli stüdyoda 1966’da “Koca Yusuf”, 1967’de “Direklerarası”, 1968’de “Bu Kenti İstanbul”, 1971’de “Ağustos Böceği ile Karınca” sinemaları yapıldı. 50 kadar kısa sinemaya imza atılan stüdyoda yapılan sinemalardan en ünlüsü, 19. yüzyılın sonunda Türkiye, Fransa, Belçika ve Amerika’da güreşerek hayranlık uyandıran Koca Yusuf’un muvaffakiyetlerini işleyen, çizgi ve tiplemeleriyle muvaffakiyet sağlayan “Koca Yusuf” sineması oldu.
Müşfik Kenter ile uzun yıllar süren bir dostluğa sahip olan Aral, 1981’de usta oyuncunun rol aldığı tek kişilik oyun “Bir Garip Orhan Veli”yi sahneye koydu.
Aral, Haldun Taner’in kaleme aldığı “Keşanlı Ali Destanı” oyununu 1994’te izleyiciyle buluşturdu. Müşfik Kenter’in oynadığı, Aral’ın kaleme alıp yönettiği ve dekor dizaynını üstlendiği “Huysuz İhtiyar” oyunu ise 2001’de birinci gösterimini yaptı.
HALİT KIVANÇ: OĞUZ ARAL BENİ BEN YAPAN İSİMLERDENDİR
Gazeteci Halit Kıvanç, 2013’te Beşiktaş Belediyesince düzenlenen “Ustalara Hürmet Gecesi”nde sahneye çıkarak, “Sevgili Oğuz’a borcumu ödemek zorundayım. Beni ben yapan isimlerden birisidir. Ondan çok fazla şey öğrendim. Sahnede izleyicilerin reaksiyonlarına nazaran nasıl hareket etmem gerektiğini bana tane tane anlatırdı. Halit Kıvanç bugün varsa onun birinci öğretmeni, direktörü Oğuz Aral olduğu için var diyebilirim.” tabirlerini kullanmıştı.
Oğuz Aral, 26 Temmuz 2004’te tatil için gittiği Bodrum’da kalp krizi geçirerek 68 yaşında yaşama veda etti. Zincirlikuyu Mezarlığı’nda toprağa verilen Aral’ın anısına 26 Temmuz 2005’te Cihangir Parkı’na heykeli dikildi.
(Salih Şeref/AA)
Gazete Duvar
