Owen Jones
Özgürlük işte bu türlü ölür. Günümüzün Boudicca’sı*, Muhafazakar parlamenter Sör Desmond Swayne’in, müşterileri bir dükkana girmeden evvel yüzlerini maskeyle kapatmaya zorladığı için yeni çıkan maddeyi “Korkunç bir dayatma!” kelamıyla kınadı. Sör Desmond’ın yüzünü kapatan bir örtüye itiraz yok, bildiğimiz üzere: Daha evvel, siyah bir maske takan ve geç periyot soul müzikçisi James Brown üzere giyinerek dalga geçenleri ‘tamamen kabul edilebilir bir cümbüş biçimi’ diyerek desteklemişti. Buna rağmen, Sör Desmond tüm özgür İngilizlerin ırkçı hedeflerle süslü giysiler giyinmek için kutsal bir hakka sahip olduğuna inansa bile, onun gözünde, vatandaşlarının binde birini öldüren salgının yayılmasını durduracak tedbirler almak sakıncalı bir ‘zorbalığı’ temsil ediyor. Bu fikrinde yalnız değil: Toplumsal medya, (Muhafazakar Parti/ç.n.) üyelik kartlarını yırtıp otoriter hükümeti “uzaktan yakından muhafazakar değil” diyerek kınayan Muhafazakar aktivistlerle dolu.
DÜNYANIN HER YERİNDE TIPKI OYUN
Sağcılar ortasındaki maske zıddı isyan global bir hadise niteliğinde. Teksas’ta, maske zıddı aktivistler bu çeşit bir zorlamanın ‘komünist bir ülkeye’ mahsus olduğunu düşünürken, Oklahoma’daki Stillwater kenti, şiddet tehditlerinden sonra maske kullanımını zarurî kılan bir kararı yürürlüğe sokmaktan vazgeçti. Bir seviyede, bu sadece amansız bir rekabet dünyası bencilliğinin farklı bir tabiridir: “Küçücük bile olsa, şayet benim fedakarlık yapmamı gerektiriyorsa, ortak iyiliğin canı cehenneme” diyorlar. Lakin bu büsbütün diğer bir olguyla da uyumlu: Çağdaş sağın mağduru oynaması.
Solun yaptığı ortak bir tenkit, sağın mağdur kültürünü beslemesidir. Küçük düşürücü bir biçimde ‘kimlik politikası’ olarak tanımlanan şey -daha doğrusu, uzun vakittir marjinalleştirilen azınlıkların toplum tarafından kabul edilme talepleri- bir üstün muvaffakiyet örneği olarak sunulmaktadır. Sağcılar tarafından öne sürülen argüman, yapısal eşitsizlikleri vurgulama aksiyonunun, ferdi başarısızlıklar için mazeretler ve çocuksu mazeretler ürettiğini tabir ediyor.
Öte yandan, Donald Trump’tan Muhafazakar Brexit yanlılarına varıncaya dek, ‘kederli galipler’ çağında yaşıyoruz: Onların siyasetleri, haksız muameleye karşı kızgınlığı tabir ediyor! Trump, aralıklı biçimde Twitter hesabı üzerinden “BAŞKANLIK TACİZ EDİLİYOR!” diye insanları kışkırttığında ya da sağcı yorumcular toplumsal kurumların kendilerine karşı eşitlikçi olmadığı şikayetinde bulunduklarında, ve hatta Muhafazakar olduklarını açıkladıkları vakit maruz kaldıklarını bir eşcinselin yaşadıklarıyla benzeştirdiklerinde, zulüm görmüş, iftiraya uğramış ve ezilmiş insan kisvesine bürünüyorlar.
HER ŞEYİN SAHİBİYKEN YENIDEN DE ‘MAĞDUR’ OLMAK
Burada, İngiltere’de, 80 sandalyelik çoğunluğa sahip bir Muhafazakâr hükümet tarafından yönetiliyoruz; basının büyük kısmını oluşturan Daily Mail ve The Sun üzere iki baskın gazete aracılığıyla kendilerini ulusun ahlaki kurallarının koruyucuları atayarak editoryal bağlılık yemini ediyorlar. ABD’de, Trump neredeyse her Cumhuriyetçi memur tarafından destekleniyor ve Fox News’ta propaganda yürüttüğü kendi kablo TV kanalına da sahip. Muzafferliğin tek başına bile karar süreceğini düşünebilirsiniz lakin Atlantik’in her iki tarafında da derin bir öz itimat yitimiyle karışmış durumdalar. Popülist sağ, kelamda ‘kültür savaşlarında’ ve iktidar koridorlarında fethettiği yerin yitirilmesinden ve ilerici muhaliflerinin azınlık ve bayan haklarını savunmada her zamankinden daha ileri gitme fırsatını kullanmasından korkuyor.
Sağcıların güvensizliği iki taraflıdır. Son devir İtalyan Marksist Antonio Gramsci’nin çalışmalarından esinlenerek ‘kurumlar ortası uzun bir yürüyüş’ olarak tanımlanan şeye işaret ediyorlar: Solun sırf üniversiteleri değil, kültürel egemenliği sağlama aldığına vurgu yapıyorlar. Bu anlatıda, kurumsal sağın gayelerine karşı kemikleşmiş olduğu kabul edilen ve televizyonun baş müzakerecisi ve sağcı mecmua Spectator’ın yöneticisi olan Andrew Neil ve sağcı demagogların mesleklerini desteklemede değerli bir rol oynayan ortakları Nigel Farage ve Katie Hopkins’e karşın, BBC baş düşman olarak konumlandırılıyor. Ayrıyeten bu anlatıda, sağın cömertçe finanse edilen ve kendilerine sıkı sıkıya bağlı olan niyet kuruluşları ağıyla övünebileceği de göz arkası ediliyor; çünkü bu durum bir mağduriyet efsanesi kelam konusuyken sakıncalı olacaktır.
KİMLERİN SESİ DUYULMUYOR?
Başkası ise, ortalarında ilerici kıymetlerin hâkim olduğu genç kuşağa karşı duyulan apaçık kaygıdır. LGBTQ ve bayan haklarından ırkçılık ve göç tersi hususlara kadar, gençler ahlaki kıymetlerini toplumsal medya üzerinden ulusal medyada hakim pozisyondaki yaşlı jenerasyona aktarmaya çalışıyor. Bu durum, ‘kültür savaşı’ ya da ‘iptal kültürünün’** köklerinde yatıyor: Ülkedeki kurumların kültürel kıymetlerinin 40 yaşın altındaki insanların dünya görüşüyle uyumlu olması tarafında artan talepler, ahlaki bir paniğe yol açtı. ‘Black Lives Matter’ (Siyah Hayatlar Değerlidir) aksiyonları, bu uğraşta sırf bir parlama noktasıdır: Bir oburu, ülke gençliği ortasında doğruluğu kabul gören trans haklarıdır.
Önde gelen simalar, susturulduklarına dair şikayette bulunmak için ironik biçimde gazete sütunları ya da televizyon ve radyoların en çok takip edildiği saatleri kullanmaktayken, mağduriyet duygusu tam manasıyla anlamsızdır. Pekala gerçekte sesi duyulmayanlar kimler? Trans beşerler hakkında geçmişte eşcinsellerin tartışıldığı ağızla konuşarak ‘biyolojik maddelere karşı çıkan cinsel yırtıcılar’ diyenlerin mi, yoksa trans insanların kendi kimliklerini ortaya koymasını destekleyen, bayanların yüzde 57’si de dahil olmak üzere İngiliz halkının yüzde 50’sinin mi sesi duyulmuyor?
Hiçbir trans gazete müellifi ya da milletvekili, kendisinin susturulduğunu öne süremez; çünkü onlardan bir tane bile yoktur. Sağcı gazeteler rutin biçimde Müslüman tersi bağnazlığı yaymakla meşgulken, 2016 yılında yapılan bir araştırma, İngiliz gazetecilerin sadece yüzde 0.4’ünün Müslüman olduğunu ortaya çıkardı; ve ‘Black Lives Matter’ devrinde, bunların çok daha azı siyah insanlardan oluşuyor.
GÖZÜ YAŞLI ZORBALAR
Bununla birlikte, sağın mağduriyet savının muvaffakiyete ulaşması için gerçeklere dayanması gerekmiyor: Sağcı siyasetçiler, siyasetin gerçeklerden çok hislerle alakalı olduğunu solcu meslektaşlarından çok daha uzun bir vakittir biliyorlar. Sağcılar, güçlü ve nüfuzlu pozisyonlarından, kendilerini tehlikeli bir ayak kadrosunun çamur attığı kurbanlar üzere gösterebilirler; ‘gözü yaşlı zorbalık’ (ing. crybully) tesirli bir susturucudur, rakiplerini taviz vermeye ve samimiyetlerini tartışmaya zorlar.
Bu kelamda mazlumlar, birçok İngiliz gazetesinin başbakanlık yahut bakanlık departmanlarında ve yönetici ofislerinde istihdam ediliyor; onları eleştirenlerse çoğunlukla Twitter üzerinden şikayetlerini bildiren milenyum jenerasyonundan beşerler. Buna rağmen, kültür savaşının acımasız savaş meydanlarında, saldırgandan fazla kurban üzere görünmek daha iyidir. Bu çağdaş sağın sırf taktiği değil, tıpkı vakitte onların sanat biçimidir.
*Bir halk kahramanı olan Boudicca, M.S. 60 yılında Roma egemenliğine karşı Briton kabilelerini birleştirerek büyük bir isyan başlatan bir Kelt kraliçesidir.
**’İptal kültürü’ (ing. Cancel Culture ), kuşkulu yahut tartışmalı bir halde hareket eden yahut konuşan bir kişinin (genellikle bir ünlünün) boykot edildiği bir kampanya biçimidir.
Yazının aslı The Guardian sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)
Gazete Duvar
