Sydney Üniversitesi
Dünyada birinci sefer, okyanuslardaki insan kaynaklı işgalin kapsamı haritalandı. Sydney Üniversitesi Ömür ve Etraf Bilimleri Okulu ve Sydney Deniz Bilimleri Enstitüsü’nde misyon yapan Dr. Ana Bugnot tarafından yürütülen bir çalışmada, yaklaşık 30 bin kilometrekarelik -okyanusun yüzde 0.008’ine eşdeğer- bir alanın, insanların inşa ettiği yapılar tarafından değiştirildiği ortaya çıkarıldı.
İnsan kaynaklı yapılarla değişime uğratılan okyanus alanı, kentleşmiş toprakların boyutlarıyla kıyaslanabilir ve mangrov ormanları ile deniz çayırları üzere doğal deniz hayat alanlardan daha büyüktür.
YAPILAŞMA HIZLA BÜYÜYOR
Örneğin, su akışındaki ve kirlilik oranındaki değişimler nedeniyle, etraftaki alanlara gerçek gerçekleşen akış tesirleri de dahil olmak üzere yapısı değiştirilen alan boyutu hesaplandığında, insan ayak izi aslında iki milyon kilometrekaredir; yani okyanusun yüzde 0.5’inden fazlasını oluşturur.
Okyanusta yapılan değişiklikler tüneller ve köprülerden etkilenen alanlarla birlikte güç çıkarma alanlarını (mesela petrol ve gaz kuyuları, rüzgar gücü çiftlikleri); nakliyecilik altyapısını (limanlar ve marinalar); kültür balıkçılığı altyapısını ve yapay resifleri içerir.
Dr. Bugnot, okyanustaki yapılaşmanın yeni bir şey olmadığını lakin son devirlerde süratli biçimde değiştiğini söylüyor. “M.Ö. 2000’den beridir (yapılaşma/ç.n.) sürüyor” diyor: “Daha sonraları, yapılaşma, ticari limanların inşası yoluyla deniz trafiğini destekledi ve dalgakıranlar üzere yapıların yaratılmasıyla alçak kıyıları korudu. Bununla birlikte, 20’nci yüzyılın ortalarından itibaren okyanustaki yapılaşma sürat kazandı ve hem olumlu hem de olumsuz sonuçlara sebep oldu. Mesela, turizme taraf vermek ve balıkçılığı engellemek maksadıyla inşa edilen yapay resifler ‘kurbanlık hayat alanları’ olarak kullanılırken, birebir vakitte bu altyapı deniz çayırları, çamur katmanları ve tuzlu bataklıklar üzere hassas doğal hayat alanlarını da etkilemek suretiyle su kalitesini olumsuz tarafta değiştirebilir. Denizdeki yapılaşma çoğunlukla kıyı bölgelerinde gerçekleşir; buralar, en fazla biyoçeşitlilik içeren ve biyolojik açıdan en üretken okyanus alanlarıdır.”
GELECEKTEKİ YAYILMA KAYGI VERİCİ
Çok sayıda mahallî ve milletlerarası üniversiteden ortak araştırmacıyla birlikte çalışan Dr. Bugnot, gelecekte okyanusta görülecek insan ayak izinin genişleme oranı hakkında da varsayımlar yürütüyor. Dr Bugnot, “Rakamlar kaygı verici” diyor: “Örnek olarak, kablolar ve tüneller de dahil olmak üzere, güç ve kültür balıkçılığı altyapısının 2028 yılına kadar yüzde 50 ila 70 oranında büyümesi öngörülüyor. Yeniden de bu eksik bir iddia: Dünyanın birçok bölgesinde bu hususa ait yetersiz düzenlemeler nedeniyle okyanus gelişimi hakkında bir bilgi eksikliği kelam konusu. Acil bir halde deniz alanlarının daha iyi yönetilmesine gereksinim var. Çalışmamızın, EU Marine Strategy Framework Directive (AB Deniz Stratejisi Çerçeve Yönetimi) üzere ulusal ve milletlerarası teşebbüsleri daha fazla aksiyona teşvik etmesini umuyoruz.”
Araştırmacılar, öngörülen yapısal genişlemenin sebebini, deniz düzeylerinin yükselmesi ve iklim değişikliği nedeniyle kıyı erozyonuna ve su baskınlarına karşı insanların kendilerini savunma muhtaçlığının yanı sıra ulaşım, güç kaynaklarının çıkarılması ve eğlenme-dinlenme gereksinimlerine da bağlıyorlar.
Yazının aslı EurekAlert sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)
Gazete Duvar
