ANTALYA – Türkiye’nin birinci dijital demokrasi platformu olarak Murtapaşa Belediyesi’nin kurduğu “Komşu Meclisi”nde 2021 yılı bütçesinin nasıl kullanılacağı ilçede yaşayanlar tarafından oylandı. Maksat, mümkün olan en üst seviye dijital araç ve teknolojileri kullanarak, tüm Muratpaşalılar’ın kent idaresine iştirakini sağlamak ve ortak karar alma kapasitesini artırmak. Bunu yaparken nasıl bir yol izlediklerini Muratpaşa Belediye Lideri Ümit Uysal anlattı.
‘DOĞRUDAN DEMOKRASİNİN MÜMKÜN OLDUĞUNU GÖSTERMEK İSTEDİK’
“Muratpaşa Komşu Meclisi” fikri nasıl ortaya çıktı?
Geçmişte direkt demokrasinin olduğunu biliyoruz. Gerek Anadolu site devletlerinde gerek hala İsviçre’nin kimi kantonlarında direkt, rastgele bir temsili tablo oluşmaksızın bir meydanda, bir salonda ahalinin toplanarak o yerleşim ünitesinin meseleleriyle ilgili karar verebildiğini biliyoruz. Bu türlü bir prosedür var. Olağan birinci çağlarda ya da Antik Çağ’da ortaya çıkan bu direkt iradenin idareye yansıması modeli, giderek nüfusun artmasıyla, hayatın karmaşıklaşmasıyla yerini temsili iştirake bırakıyor. Yani beşerler temsilcilerini seçiyor, onlar da temsilcilerini seçiyor, o formda oluşan idare organlarıyla kelam söylüyorlar. Artık tekrar direkt bütün insanların katılabileceği dijital imkanlar gelişti. Yine bütün insanların, kentlerin ve ülkelerin idaresine katılması mümkün hale geldi. Biz bunu göstermek istedik.
Metodun dijital olmasında korona virüsü salgınının bir tesiri oldu mu? Yoksa en başta proje dijital olarak mı ortaya çıktı?
Projemiz koronadan evvel başladı. Hatta birinci olarak şubat ayında ek bütçeden 10 milyonluk kaynağı insanlarımızın görüşüne sunduk. Bu kaynağı, hangi çeşit hizmetlere harcayalım diye sorduk. Tam o esnada korona patladı. Doğal harika bir durum. Biz bu sistemi, dijital imkanımızı çabucak koronaya uyarladık. Orayı kısa müddette bir dayanışma platformuna dönüştürdük. Hele hele aşevimizin bağış hesapları kapatıldıktan sonra fevkalade bir fonksiyonu oldu. Beşerler internete yardım bıraktı, biz de o yardımları kamu datalarından denetim ederek, sahiden almaya uygun mu değil mi diye bir süzgeçten geçirdikten sonra yardım alacak komşularımıza ulaştırdık. Birbirlerini görmediler. Güzel oldu, hoş oldu. Bu uygulamamızı devam ettiriyoruz. Son olarak 2021 bütçemizi bütün Muratpaşa’da oyladık.
‘BİLGİ ÇAĞINDA 18 YAŞINDA OLMAK MANASINI YİTİRDİ’
Bu oylamaya Muratpaşa’da yaşayan 13 yaş ve üzerindeki beşerler katılıyor değil mi? Neden 13?
13 yaşın üzerindeki beşerler artık bilgi çağında, günümüzde bilgisayar üzerinden donanımlarını çok önemli noktalara ulaştırıyorlar ve bilgisayar kullanımına da yargıçlar. Hatta bence 18 yaş manasını yitirdi. Dünyayı ana çizgileriyle kavrama yaşı, entelektüel ergenlik diyebileceğimiz çağ, 10, 13’lü yaşlara kadar indi. Biz de o nesil büsbütün bilgisayarların başında olduğu için 13 yaşını dolduranlar katılsın istedik.
Telefona bir uygulama mı indirmek gerekiyor?
Hayır, telefona indirilmiyor. Direkt girip internet sitesinden oyunuzu kullanabiliyorsunuz. Bu türlü çok daha pratik.
2021 bütçe oylamasına iştirak nasıl oldu?
38 bin kişi katıldı. Çok iyi bir sayı bu. Evvel tüm bütçeyi tartıştırdık, sonra oyladık. Hatta ekim ayında beşerler kendi fikirlerine nazaran, az buldukları kalemlere koysunlar diye 9 milyonluk yeni bir oylama başlayacak.
‘İNSANLAR FORUMLARDA FİKİRLERİNİ BEYAN ETTİLER’
Pekala, tartışma kısmı nasıl yapılıyor?
Portalımızda forum kısmı var, orada bir hafta boyunca bütçenin nasıl kıymetlendirilmesi gerektiği tartışıldı. Beşerler “Şu doğru”, “Bu Yanlış” diye fikir beyan etti, meselelerini anlatanlar oldu. Sonuçta bu hukuksal altyapısı olan bir şey değil, türel yetki meclisimizde fakat gelecekte bunun türel altyapısı da olacaktır. Bir demo üzere görebiliriz. Bizim kendimize verdiğimiz bir istikamet. Ufuk açma, ön açma diyebiliriz. Muratpaşa’ya da yakıştı.
Dijital oylamada suistimali nasıl önlüyorsunuz?
Onu şifre sistemiyle çözüyoruz. Arkadaşlarımız buna çalıştılar. Aslında şimdiye kadar rastgele bir suistimal kelam konusu olmadı. Biz mahalle bazlı da oylama yapabiliyoruz, insanların nerede oturduğunu görebiliyoruz. Teknoloji çok rahat o mevzuda. Rastgele bir mahallenin konusunu, o mahallede oturanlara oylatabiliyoruz.
Hangi yaş kümesi daha çok ilgi gösterdi?
Bilgisayarla haşır neşir olanlar daha çok gençler. Çok genç olanlar, zannedersem oyundan pek başını kaldıramıyor lakin 30, 40 yaş kümesi hayli ilgili.
Ne tıp dönüşler alıyorsunuz?
Kimisi anlayamıyor, anlayamayan az sayıda komşumuz var. Komşularımızın büyük bir kısmı da bunun büyük bir imkan olduğunu ve bütün dünyaya yayılabileceğini anlıyorlar, bundan da çok şad oluyorlar. Yani kendi fikirlerinin alınmasından hangi insan şad olmaz ki?
‘TÜRKİYE DEMOKRASİSİ AÇISINDAN UFUK AÇICI BİR DENEY’
Konuşmalarınızda dünyanın birinci demokratik meclis binasının yer aldığı Likya Birliği’nin başşehri Patara’nın Antalya’da bulunmasını ve 2020’nin de Patara yılı olmasını vurguluyorsunuz. 2020 yılında başlayan bu platformun başta Antalya olmak üzere, Türkiye’nin demokrasi gayretine nasıl bir katkısı olacağını düşünüyorsunuz?
Bütün insanların direkt, hiçbir delege, temsilci seçmeden kendilerini söz etmeleri, ülke idaresine de katılmaları demek. Onun bir ön çalışması üzere düşünülebilir. Münasebetiyle Türkiye demokrasisi açısından bence ufuk açıcı ve olumlu bir deney. Aslında dünyada da çok az yerde var. Hatta bütün bir kenti oylamaya dâhil eden belediye olarak biz birinciyiz.
Türkiye’de öteki belediyeler sizinle irtibata geçerek bu uygulamaya ilgi gösterdi mi?
Telefonla bilgi alan belediyeler oldu. Zati bizde bu türlü özgün çalışmalar daima vardır. Buna emsal ülkede birinci olan ve hatta dünyada da örneği pek fazla olmayan 7-8 tane önemli projemiz var. Daima belediyelerimiz bize gelir. Bu projemizi de inceliyorlar. Aşağı üst her ay birkaç belediye, projelerimizi inceleme emelli bizi ziyaret eder.
Tıpkı vakitte Komşu Meclisi’nden gelen ve hayata geçirdiğiniz iyi fikirler oldu mu?
Oluyor. Aslında çabucak hemen makûs fikir yok. Gelen fikirler çok iyi. Natürel sizin bir fikri uygulamanızın koşulları var. Yalnızca çok iyi olduğu için uygulayamazsınız. Onun bütçesi, işçisi var… Kamu kaynaklarını 510 bin bireye adil dağıtmanız lazım. Kapsayıcılığı çok değerli. Uygun fikirlerin ortasından belediyecilik açısından uygulanabilir olanları alıyoruz.
KISA KISA KOMŞU MECLİSİ
• Muratpaşa’nın 55 mahallesinin ismini taşıyan “Mahalle Meclisleri” bulunuyor.
• Oylamaya sunulacak hususlar “Komşu Formu”nda tartışılıyor.
• İnsanlara kendi projelerini “Bir Fikrim Var” kısmından iletiyor.
• Muratpaşa’da resmi olarak ikamet eden herkes platformun doğal üyesi.
• Tüm Muratpaşalılar eşit oy hakkına sahip.
• Oy kullanma yaşı 13.
• TC kimlik numarası ve cep telefonlarına gelen doğrulama kodu ile kayıt yapılıyor.
• “Komşu Dayanışma Sistemi” ile komşular birbirine yardımcı olabiliyor.
• İncelemek için www.komsumeclisi.com adresine bakabilirsiniz.
Gazete Duvar
