Fiyatsız müsaadeye çıkarılan Migros Şekerpınar deposu emekçileri, işlerine geri dönmek için 28 gündür hareket yapıyor. Alınmayan salgın tedbirlerine, deponun fiziki şartlarına, bir günde 14-16 saati bulan çalışma tertibine, baskı ve mobbinge karşı ses çıkaran çalışanlar bir ortaya gelip Depo, Liman, Tersane ve Deniz Personelleri Sendikası’na (DGD-SEN) üye oldu. Çalışanların örgütlenmesi idaresi rahatsız edince, birçok sendika üyesi 100 aşkın personel fiyatsız müsaadeye çıkarıldı.
Personellerin verdiği bilgiye nazaran yaklaşık 800 çalışanın çalıştığı Migros Şekerpınar deposunda sırf iki tuvalet bulunuyordu. Çalışanlar haftada yedi gün sabah 8.30’dan akşam 10:30’a kadar çalıştırılıyor, fazla mesaiye itiraz edenlere ise kapı gösteriliyordu. Yemekler, bilhassa akşam vardiyasında soğuk geliyordu. Yaklaşık 2,5 yıl evvel çöken çatı onarılmadığı için deponun tabanı su içindeydi. İçerisi çok soğuk olduğu için emekçiler atkı, bere ve eldiven kullanarak çalışıyordu. Pandemi periyodunda alınan salgın önlemleriyse yok denecek kadar azdı. Personeller yemekhanelerde taban tabana yemek yiyor, toplumsal ara gözetmeksizin yan yana çalıştırılıyordu. Salgın mühletince sırf testi olumlu olanlar konuta gönderildi, temaslılar ise çalışmaya devam etti.
Tüm bu meselelere tahlil arayan emekçiler bir ortaya gelerek sendikaya üye olmaya karar verdi. Depo idaresinin sendika zıddı tavrı çok geçmeden kendini gösterdi ve sendikalı çalışanlar fiyatsız müsaadeye çıkarıldı.
Fiyatsız müsaadeye çıkartılan personellerin birden fazla sendikalı. Personellerin 27 günü geride bırakan aksiyonlarıyla bir arada depodaki sıkıntılar kamuoyuna yansıdı ve Migros idaresi harekete geçmek zorunda kaldı. Depoya prefabrik tuvaletler ve yük taşımak için kullanılan yeni transpaletler getirildi. Giriş ve çıkışlarda yığılmaya sebep olan kuyruklar ise toplumsal aralığa uygun bir halde düzenlendi.
‘İŞ DURMAMIŞ, YAVAŞLAMAMIŞ VE HALA EMEKÇİ ALIMI VARKEN FİYATSIZ MÜSAADEYE ÇIKARMAK YASAL DEĞİL’
DGD-SEN Lideri Murat Bostancı, Migros’un personelleri yöntemsiz bir formda fiyatsız müsaadeye çıkardığını söylüyor. “Ücretsiz müsaadeye göndermek yasal hakkımız diyorlar lakin o denli değil. Zira burada iş büsbütün durmamış, yavaşlamamış. Hala bu depoya emekçi alımı var, fazla mesailer devam ediyor. Bu türlü bir süreçte bu benim yasal hakkım denmesi hakikat değil.”
Bostancı, şimdiye kadar AK Parti, CHP, MHP ve DÜZGÜN Parti’den hiçbir milletvekilinin emekçileri ziyaret etmediğini belirterek “Meclis’te kümesi olan, olmayan tüm partilerin milletvekillerini Kocaeli Çayırova Şekerpınar deposunun önüne çağırıyoruz” diyor. “Hangi vekiller ziyarete geldi?” sorusunu ise şöyle yanıtlıyor:
“HDP‘den 5 milletvekili geldi. Musa Piroğlu, Ömer Faruk Gergerlioğlu, Dilşat Canbaz, Züleyha Gülüm ve Serpil Kemalbay geldi. Serpil Kemalbay Ankara’da Çalışma Bakanlığı’na bizimle ilgili soru önergesi de verdi. Siyasi partilerin iktidar mı muhalefet mi olduğu bizim için farketmiyor. Anadolu Grubu’yla Tuncay Özilhan’la ne kadar yakın ya da ne kadar uzak oldukları da bizleri ilgilendirmiyor, bizi buradaki direniş ilgilendiriyor. Üç hafta evvel baba olan, kredi borcu olan ve bunu ödeyemeyen arkadaşlarımız ilgilendiriyor. Çalışanlar geçinememenin ötesinde mevt fiyatına tabi tutuluyorlar.”
Fatma Yiğit: Katiyetle hakkımı onlara bırakmayacağım. ‘KARLI GÜNLERDE BİLE DIŞARISI İÇERİDEN DAHA SICAKTI’
2,5 yıldır Migros deposunda çalışan Fatma Yiğit ise işe başladığı günden bu yana şiddetli şartların sürdüğünü ve şartların iyileştirilmesi için adım atılmadığını söz ediyor:
“İşe başladığım kış çatı çökmesi oldu. Ortadan 2,5 yıl geçmesine karşın yerler düzeltilmedi. Bayağı dertliydi ancak çalışmaya mecburdum. Yerler daima su içindeydi. Dışarıya bir gün yağmur yağıyordu, içeriye on gün boyunca su damlıyordu. Çok soğuk oluyordu. Kar yağan günlerde bile dışarısı içeriden daha sıcaktı. Kapılar karşılıklı açık olduğu için cereyanda kalıyorduk. Montlarla, berelerle, eldivenlerle çalışıyorduk. Transpaletler bozuktu. Yemekler gece vardiyalarında çok soğuk geliyordu. Yiyemiyorduk zira buz üzereydi. Üşürken soğuk çorbayı nasıl içebilirsin? Aç kaldığımız, konuttan getirdiğimiz vakitler oldu. Gündüz vardiyalarında marketten alıyorduk.”
Çalıştığı mühlet boyunca mobbinge maruz kalan Fatma Yiğit, kısım amirinin uzunluğuyla ve yaşıyla dalga geçtiğini anlatıyor: “Amirin ismi Birol Yiğit. Akrabam değil, yalnızca soyisim benzerliği. Yaşımla, boyumla, beynimle dalga geçiyordu. Ben üç çocuk annesiyim ve bir bayanım katiyetle kimse benimle dalga geçemez. Müdür olsun, işveren olsun kim olursa olsun.”
Fiyatsız müsaadeye çıkarıldığı haberini 31 Aralık’ta alan Fatma Yiğit, neler hissettiğini şöyle anlatıyor: “Yılbaşı günü 17.00’ye kadar çalıştık. Erken çıkacağım, alışveriş yapacağım çocuklarımla vakit geçireceğim diye seviniyordum. Daha marketten yeni çıkmıştım ki telefon geldi ve ‘Ücretsiz müsaadeye çıkarıldınız’ dendi. Bir açıklama da yapılmadı. Zira yapamazlar bir ayda 162 saat fazla mesai yapan bir beşere ne üzere bir açıklama yapabilirler ki? Biz de insanız, etten kemikteniz. Şarja takılınca yine çalışan bir alet değilim ben. Katiyetle hakkımı onlara bırakmayacağım, sonuna kadar gideceğim. Üç tane çocuğum var ve ben onları okutmak zorundayım. Kendimi de geçtim çocuklarımın hakkını sonuna kadar arayacağım. Çok iyi biliyorlarsa gelsinler, geçinsinler bin 400 lirayla. Bir ay değil bir hafta geçinseler kâfi. Devlet büyüklerine de soruyorum bu maddeyi çıkarırken hiç düşünmediniz mi? İşverenlerin eline bizim iplerimizi vermişler onlar ister öldürsün, ister atsın, ne yapıyorsa yapsın. Bu türlü bir şey yok. Biz inşallah sonuna kadar direneceğiz. Ben işimi ve iş yerimin düzeltilmesini istiyorum.”
Tayfun Göneş, fiyatsız müsaadeye çıkartıldığını baba olduktan bir hafta sonra öğrenmiş. ‘TAZMİNATLARIMIZI YAKIP KENDİMİZ İSTİFA EDELİM İSTİYORLAR’
2014 yılından beri Migros’un Şekerpınar deposunda çalışan Tayfun Göneş, fiyatsız müsaadeye çıkarıldığını kızı şimdi bir haftalıkken telefonuna gelen bir SMS ile öğrenmiş. Göneş, fiyatsız müsaade listesine sendikal uğraş yürüttüğü için girdiğini söylüyor:
“Depolarda bilhassa patronlar ve amirlerin sendika tersi bir bakış açısı var. Ben haksız bir şey yapmadım, sendikaya üye olmak Anayasa’da bir hak. Tazminatlarımızı yakıp kendimiz istifa edelim istiyorlar. Uyumlu görmedikleri, onlara nazaran sorun çıkarabilecek emekçileri bu halde fiyatsız müsaadeye gönderiyorlar. Bu fiyatla (kısa çalışma ödeneği) geçinemeyenler istifa etsin diye bekleyip tazminat ödemekten kurtuluyorlar. Zira bin 400 lira gülünecek bir sayı. Biz mevt fiyatı değil, işimizi istiyoruz. Benim çocuğum yeni olmuş. Herkes bilir yeni doğan çocuğun masrafını. Yemesi, giyinmesi, bezi… Burada saati 10 liraya çalışıyorsun markette fasulyeyi 15 liraya alıyorsun. Kira, elektrik, su, kömür bunların toplamı zati 3 bin lirayı geçiyor. İşverenler servetine servet katıyor emekçiler konutuna ekmek götüremiyor. Vekillere sesleniyorum gelin bir ay bin 400 lirayla geçinin.”
20 sene evvelki teknoloji ve şartlarda adeta bir çağdaş kölelik nizamı içerisinde çalıştıklarını belirten Göneş, bu tablonun pandemiyle bir arada ağırlaştığını anlatıyor:
“Pandemiden evvel de itiraz ediyorduk lakin pandemiyle itirazımız arttı. 500-600 işçi daima iç içe çalışıyordu, iç içe yemek yiyordu. Bilhassa Migros depodan giden eserler bir sürü elden geçiyordu. Besin kısmında fare çok yaygındı. Taze besin kısmında ise kedi eksik olmuyordu. Gönderdiğimiz eserler hijyenik bir halde gitmiyordu. Halkımız depoları görse Migros mağazalarından alışveriş yapmaz. Buradaki eserlerin halka hijyenik bir formda gönderilmesi için baş kaldırdık. Yalnızca kendimiz için değil Türkiye’nin dört bir yanında fiyatsız izinde olan personeller ve halka hijyensiz gönderilen eserler için buradayız. Tek isteğimiz işimize geri dönmek ve Migros depoda mobbing, baskı, tacizin kalkması, deponun yerlerinin değişmesi.”
Ümit Güler: 9 ay boyunca ailemizle bir kahvaltı bile yapamadık. ‘DOKUZ AY BOYUNCA AİLEMİZLE KAHVALTI EDEMEDİK’
Sendikaya üye olan çalışanlar için öbür bir cezalandırma sistemi de sürgün. 7 yıldır Migros Şekerpınar deposunda çalışan Ümit Güler de sürgüne gönderilen emekçilerden biri.
“Bana Esenyurt depoya gideceksin, orada gereksinim var dediler. Lakin ne servis ayarladılar ne yol parası verdiler. Bizim sendikal faaliyet yürüttüğümüzü biliyorlar ancak bu sebepten ötürü bizi çıkarmalarının kabahat olduğunu da biliyorlar. O yüzden sürgün etmek üzere farklı formüller deniyorlar ve tazminatımızı bırakıp kendimiz çıkalım istiyorlar. Pandemi ile birlikte gelen fiyatsız müsaade işveren kısmına fırsat oldu. Sermaye bunu berbata kullanmaya başladı. Hükümet bu uygulamayı tahminen bu türlü bir emelle getirmemiştir ancak büyük işverenler bunu fırsata çevirdi.”
Pandemide 1200 kişinin yapabileceği işi 600 şahısla yapmak zorunda kaldıklarını anlatan Ümit Güler, “Dokuz ay boyunca ailemizle bir sabah kahvaltısı bile yapamadık” diyor.
“1 Mart 2020’den itibaren depoya daima kamyonlar geldi ve içeriye stoklama yapıldı. Biz o vakit bir şeyler olacağını anlamıştık aslında. İş yükümüz çok arttı. Kamyon geliyor, depoyu dolduruyorsun buna dair alım var lakin buna karşın eleman sayısını artırmıyorsun, personelleri ağır iş yüküne ve fazla mesaiye zorluyorsun. O tarihten yıl sonuna kadar sabah 08.30’dan akşam 10:30’a kadar çalıştık. Bu, yıl sonuna kadar bu türlü devam etti.
Güler Bekler: Kazanana kadar buradayız. ‘NEREDEYSE EVDEKİLERİN YÜZÜNÜ UNUTACAKTIK’
3,5 yıldır kozmetik, deterjan, kağıt üzere eserlerin bulunduğu besin dışı kısmında çalışan Güler Bekler, fazla mesaiye zorlandıklarını söylüyor. “Uzun saatler mesai yaptık. Hafta sonları da çalıştık. Gelmek istemiyorum dediğimizde baskı yapıyorlardı. Kapı orada diyorlardır. Mecburen geliyorduk. Fiyatsız müsaadeye çıkarıldığımı öğrendiğimde sofra başında yemek yiyordum, o anda bildiri geldi. 1068 lirayla nasıl geçinilir? Çok sıkıntı, hiçbir şeye yetmez. Markete gittiğimiz vakit esasen bakıyoruz her şey uçmuş. Bir teneke yağ olmuş 60-70 lira. Bu fiyatla geçinmek imkansız.”
Güler Bekler’in talebi de fiyatsız müsaadeye çıkarılan öbür emekçilerle birebir: İşe geri dönmek ve insanca şartlarda çalışmak.
“Kazanana kadar da buradayız bir yere gitmeyeceğiz. Talebimiz işe geri alınmak, işimiz olsun. Kış ayındayız artık biz buradan çıksak iş de bulamayız. Çalışma saatlerimizin insanca olmasını istiyoruz, ailemizle vakit geçirelim, hafta sonları kahvaltı yapabilelim istiyoruz. Bunları çok uzun vakittir yapmıyoruz. İnsan yüzü görmüyoruz, toplumsal hayatımız yok. Neredeyse evdekilerin yüzünü unutacaktık.”
Gazete Duvar
