KÖLN – AB Devir Lideri ve Almanya Başbakanı Angela Merkel’in ağır gayretleriyle Türkiye ile AB üyeleri Yunanistan ve Kıbrıs Cumhuriyeti ortasında Doğu Akdeniz’de tırmanan tansiyonu yatıştırmak için arabuluculuk çalışmaları haftalarca sürmüştü. Merkel, 1-2 Ekim’deki AB önderler tepesinde Türkiye konusunda yaptırımı savunan Yunanistan, Kıbrıs ve Fransa üçlüsünün karşısında diyalog siyasetini savunmuş ve başarılı da olmuştu.
Lakin Türkiye’nin Oruç Reis sismik araştırma gemisini tekrar Doğu Akdeniz’e göndermesiyle tansiyon tekrar tırmandı. AB devlet ve hükümet liderleri, 16 Ekim’de yaptıkları tepe toplantısında Türkiye’nin bu adımını görüştü. AB üyesi ülkeler Yunanistan ve Kıbrıs Cumhuriyeti’ne tam takviye bildirisini yineledi ve Ankara’nın “acilen kararlı ve kalıcı adımlar atması gerektiğini” bir sefer daha vurguladı.
Haftalarca arabuluculuk yapan Merkel’se, Türkiye’nin attığı adımları “çok üzücü ve gereksiz bulduğunu” söz etti. Türkiye konusunda büyük hayal kırıklığı yaşadığı söylenen Merkel, yeniden de tekrar diyalog için davet yaptı.
Türkiye’ye karşı yaptırım uygulanması gerektiğini savunan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da AB-Ankara görüşmelerine açık olduklarını belirtti.
AB’NİN TEKLİFLERİ ARTIK YETMİYOR
AB’yi “Hıristiyan kulübü” olarak pahalandıran Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’sa anlaşılan Doğu Akdeniz’de, Kuzey Afrika’da, Orta Doğu’da ve Güney Kafkasya’da askeri yollarla bölgesel bir güç kurma yolundan geri adım atmak istemiyor. Ve belirli ki artık Angela Merkel, Emmanuel Macron ve öbür AB önderleri tarafından ikna edilmek de istemiyor. AB’nin Ankara’ya Doğu Akdeniz’de tansiyonun yükseltilmemesi karşılığında ‘havuç’ olarak vermeyi planladığı söylenen Gümrük Birliği’nin genişletilmesi ve yenilenmesi, Mülteci Anlaşması’nın yenilenmesi üzere teklifleri ise belirli ki artık yetmiyor.
Münasebetiyle AB’nin üyelik için aday bir ülkenin giderek sertleşen bölgede güç olma teziyle nasıl başa çıkma niyetinde olduğu sorusu da hâlâ bir karşılık bulamadı. Erdoğan bir sefer daha Oruç Reis gemisini, savaş gemileri eşliğinde Akdeniz’e yolluyor. Ve AB’de artık Türkiye’nin verdiği hiçbir garantinin gerisinde durmadığı söyleniyor. Halbuki Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu daha geçen hafta Yunan mevkidaşı Nikos Dendias’a uyuşmazlığı çözmek için görüşmelerin başlayacağına dair teminat vermişti…
AB’nin olumlu teşviklerle Ankara’ya karşı koyma uğraşı şimdilik başarısız oldu üzere görünüyor. Türkiye’nin doğal gaz sondajına devam etmesi halinde ise AB’nin elinde yalnızca yaptırım yani “sopa” kaldı.
Ancak bu tehdidin bugün Ankara üzerinde tesiri ne kadar? Siyasi sermayesinin birçoklarını Türkiye, Yunanistan ve Kıbrıs Cumhuriyeti ortasında arabulucu olarak harcayan ve belirli kandırılmış hisseden Almanya’nın Dışişleri Bakanı Heiko Maas, bu hafta Atina ve Lefkoşa’ya yaptığı ziyaretlerde, “Türkiye’nin kelamını çiğnemesinden çok derecede dehşete düştüğünü” söyledi. Maas Ankara’ya planladığı ziyareti de iptal etti. Lakin Alman bakan, Dendias’la görüşmesi sonrasında Yunanistan’ın talep ettiği yaptırımlar konusunun Aralık ayına ertelenmiş olduğunu da hatırlattı.
Mali yaptırımlar şu anda borcunu ödemekte zorlanan Türkiye’ye ziyan verebilir ancak uzmanlar AB’nin uygulayacağı yaptırımların, ‘tercihen’ AB’nin ‘yasa dışı’ olarak değerlendirdiği Doğu Akdeniz’de sondaj yapan şirketleri yahut bireyleri amaç alacağı görüşünde.
Münasebetiyle, en son 16 Ekim’de yapılan AB tepesinden sonra bile, Erdoğan ile AB ortasında her şey birebir kaldı. Almanya’nın verdiği imaj ise ‘Türkiye’ye karşı ödünler veren ülke’ oldu. AB devlet ve hükümet liderlerinin diyalog ve müzakere davetleri karşı tarafta bir ‘fon müziği’ üzere duyuluyor üzere…
Bölgede askeri varlığıyla güç olmayı hedefleyen, ‘masada ben de varım ve hissemi alacağım’ fikrine kilitlenmiş Türkiye’nin bu dış siyasetini daha da tırmandırabileceği biliniyor. Zira Erdoğan bir kez, Avrupalıların zayıflıklarını, dış siyasetteki uyuşmazlıklarını ve mülteci ‘korkularını’ keşfetti.
Ayrıyeten Erdoğan, Trump’ın başkanlığıyla birlikte ABD’nin Ortadoğu’dan çekilme eğilimine girmesinin akabinde bölgede ortaya çıkacak iktidar boşluğunun da farkında ve bundan da faydalanmaya çalışıyor. Ve AB’nin şimdi bu cins güç siyasetlerine verecek ortak bir yanıtı yok.
Gazete Duvar
