Her mesleğin kendine has çalışma şartları bir form kamuoyunun gündemine geliyor olsa da magazin muhabirlerinin neler yaşadıkları, çalışma şartları parıltılı bir dünyanın uzantısı olarak görüldüğü için gözardı edilebiliyor. Başka taraftan birden fazla magazin muhabiri şimdilerde işsiz ya da minimum fiyatla, toplumsal garantileri olmadan çalıştırılıyorlar. Özellikle şayet muhabir gençse…
‘GÜNDÜZ ÖBÜR HAYATIN İÇİNDE AKŞAM ÖBÜR HAYATIN’
İsmini vermek istemeyen bir magazin muhabiri “Yıllardır bu işi yapıyorum. Hangi birini anlatayım ki…” diye başlıyor kelamlarına.
“Aslında şart kalmadı bizim için. Şu an hiçbir yere bağlı değilim. Birçok ulusal basında çalıştım. Şu an en berbat 5 bin lira alması gereken muhabirler 3 bin lira sıkıntı alıyor. Çoluğu var çocuğu var. Hayat koşulları nitekim güç. Gazetenin ismini vermek istemiyorum. Ben 5 yıl boyunca birebir maaşı aldım. Artırım yoktu. 15 yıl evvel magazin servislerinde 10 muhabir çalışırdı. Artık an fazla iki muhabir çalıştırılıyor. Magazin muhabirleri olmayan gazeteler bile var şu anda.”
“Renkli bir dünyanın içindeyiz lakin renkli dünyanın içinde aç bir formda yaşıyoruz. Onu yansıtmamaya çalışıyorsun. Zira mecbursun. Ekmeğini bu hal kazanıyorsun” diyen muhabir bilinenin tersine magazin muhabirlerinin birçoklarının alt ekonomik gelirle yaşayan beşerler olduğunu belirtiyor:
“Bağcılar, Esenyurt ne bilim Gültepe’de oturuyor lakin akşam milyon dolarlık adamların, bayanların fotoğraflarını çekiyorlar. Bunu nasıl tanımlayabilirim yıllardır başımda oturtamadım. Ben kendim de yaşadım bunu. Yokluk içinde yaşıyorum ancak iki saat sonra güçlü bir dünyanın içine girmiş olacağım. Kimse benim aç olduğumu, nasıl bir hayatım olduğunu tabi ki merak etmiyor.”
‘O ŞAŞAALI HAYATTAN ÇIKIP OTOBÜSLERE BİNİYORLAR’
En son Habertürk’te çalışan, şimdilerde mesleğini bırakan muhabir Zafer Akbaş da emsal problemlere dikkat çekiyor:
“Magazin muhabirlerinin maaşı daima düşüktü. Hepsi geçim badiresi çeker. Tezat bir durum çıkıyor ortaya. O şaşalı hayattan çıkıp; konuta otobüsle dönüyorlar. Şu an o da kalmadı. Dijitalleşme öncesi bir gazetenin magazin servisi 20- 30 bireyden oluşuyordu. Şu an servisleri iki muhabir yürütüyor. Artık toplumsal medyadan ünlülerin hayatına ulaşıyorsun. Magazincilere de gerek kalmadı artık. Birçok arkadaşımız esasen işsiz. Kimisi basın danışmanlığı yapıyor. Bir de elinde telefonu olan herkes artık paparazzi. Magazin muhabirliği biter mi değil, bitti. Şu an sayfalar ünlülerin toplumsal medya hesaplarından yaptıklarıyla dolduruluyor.”
‘ORTALAMA MAAŞ MİNİMUM ÜCRET’
Snob Magazin isimli bir magazin sitesini yöneten Arif Hür, yaklaşık altı yıldır magazin muhabirliği yaptığını paylaşıyor.
“Genç bir gazeteci olarak takviye almıyorsunuz bir sefer. Bunu tüm gazeteler için genelleyebilirim. Klâsik medya artık esasen çok sıkıntı. Uzun yıllar sigorta yapılmadan yönetim ediliyor. Daha gençsin falan deniliyor. Müdürler baskı yapmıyor. Bilemiyorum bu türlü yaparak daha tatlı mi gözüküyorlar tepedekilere… Ana akımda 7 ay sigortasız çalıştım. Baya zorlandım. Ortalama maaş en az taban fiyattan başlıyor. Haftanın 6 günü çalışıyorsunuz. Gececiler tahminen ek mesaiyle biraz daha fazla alabilir fakat 3 bini çok güç buluyor. Ekmek parası deyip yapıyorsun. Zenginlerin dünyasını görmek… Düşünmüyorsun o mevzuyu. Fakındasın karşındakinin trilyonluk insan olduğunu lakin o an takılmıyorsun lakin gece birçok muhabir yastığa başını koyduğunda düşünüyordur ben ne yapıyorum diye? Öbür taraftan magazinin cazibesi de var. Muhabirler ceketini alıp gidemiyor. Herkes yapılacak iş değil diyor lakin herkes de yapıyor yani…”
Okan Sarıkaya. ‘ÖZEL TELEVİZYONLARIN ÇOĞALMASINDAN SONRA MEVSİMLİK ÇALIŞANLARA DÖNDÜLER’
Magazin Gazetecileri Derneği Lideri Okan Sarıkaya, “magazin muhabirliği” tarifinin değiştiğini, özel televizyonlarla birlikte çalışanların “mevsimlik işçilere” dönüştüğünü anlatıyor:
“Magazin muhabirleri renkli dünyanın neferleri diye tabir edilir. En sıkıntı şartlar içinde çalışan kitledir. Bu bugüne has bir şey değil. Muhabirle takip ettiği husus, ortam, yer ortasında birçok vakit uçurum olur. Ben de 80’li yılların ikinci yarısından itibaren uzun bir periyot magazin muhabirliği yaptım. Magazin muhabirliği kavramı da farklıydı o vakit. Bugünün magazin muhabirliği algısı da yanlış aslında. Toplumsal güvenlik konusunun temelinde de yatan bu bence. Magazin muhabirliğinin yalnızca sanat dünyasına, soft bir pozisyona oturtulması aslında işi buralara getirdi. 1980 öncesine dair akademik seviyede magazin çalışması yok. Abdülhamit devrinde başlayan bir şey magazin. Atatürk devrinde de iyice gelişmiş. Türkiye Komünist Partisi’nin kurucusunun ‘Resimler’ yayını Türkiye’nin en değerli magazin yayınıydı o periyotlarda. Sedat Simavi’nin çıkardığı Yedi Gün Mecmuası, İnci Dergisi… Bunların hepsi magazin aslında. Toplumu Batı’yla entegre etmek için kullanılmış bir gereç aslında magazin dediğiz şey. Hala günümüzde de o denli değil mi? Nasıl yemek yenilir, nasıl oturulur, kalkılır, ne giyinilir, meslek planı nasıl yapılır… 1980’li yıllarda Cumhurbaşkanı ya da Başbakan bir yere seyahate gidecekse biz bir kaç gün evvel giderdik. Orda ne yenilecek, ne içilecek, neler yapılacak tüm bunlara ait magazin kısmını yansıtırdık. 1980 darbesi ile birlikte aslında pek çok şeyin önünü kesen, yoluna taş koyan bir süreç magazin gazeteciliğinde de tuhaflık manzumesini peş peşe getirdi. Gazeteci olmayan işverenler tarafından ticaret için medyaya girildi. Örneğin televizyonlarda dış imal diye bir şey tanıdı Türkiye. Ucuz olması, içerde birilerinin daha fazla para kazanması ismine bu türlü bir yapı oluşturuldu. Bir nevi taşeron sistemine döndü iş. Magazin dediğimiz şey haberdir aslında. Bir manada fikir emekçisi. Arkadaşlarımız özel televizyonların çoğalmasından sonra tıpkı mevsimlik çalışanlara döndüler. Projeksiyon şirketi programın sürdüğü vakit dilimi içinde eleman çalıştırıyor. Bu elemanların sigortası ödeniyor mu? Toplumsal koşulları yerine geliyor mu? Bunları araştıran yok. Sorsanız karşılık alamıyorsunuz. Bunu denetleyecek düzenekler da yok.”
Gazete Duvar
