Osman Çaklı
ZONGULDAK- Rivayete nazaran tarihi Roma periyoduna kadar uzanan Dünya Madenciler Günü, Hıristiyan sevgililerinden biri olan, Santa Barbara’nın babasının zulmünden kaçarken 4 Aralık’ta mağaraya sığınması ve oradaki madenciler tarafından müdafaaya alınması Dünya Madenciler Günü olarak kabul ediliyor. Bu sığınma kutsal sayılır ve maden personelleri Santa Barbara’yı bir azize olarak anıp, kendilerini koruduklarına inanırlar. Dünyanın en şiddetli mesleklerinden biri olduğu düşünülen madenciliği Türkiye’de yerin yüzlerce metre altında çalışan maden çalışanı Halil İbrahim ile konuştuk.
‘MADENCİLİK TABİATLA MÜCADELEDİR’
1941’den bugüne 3 bin maden emekçisi çalışırken hayatını kaybetti. 2014’de meydana gelen Soma faciasında 301 madenci ölmüş, birebir yıl Ermenek’te meydana gelen kazada 18 maden emekçisi ömrünü yitirmişti. Türkiye’nin yakın tarihinde onlarca kere yaşanan maden kazaları, kamuoyunda büyük ölçekli reaksiyonlara neden oldu. En son Soma ve Ermenekli madencilerin yıllarca hakkını alamamalarına istinaden başlattıkları Ankara yürüyüşünde, maruz kaldıkları usulsüzlükleri, şiddeti bütün kamuoyu yakından takip etti. Madenciler yerin üstünde bu kadar haksızlığa uğruyorsa, yerin altında neler oluyor diye merak edip Zonguldak TTK Kozlu İşletmesi’nde çalışan Halil İbrahim’e madencilerin yerin altındaki bir gününü ve motivasyonlarının nasıl olduğunu, yerin yüzlerce metre altında hangi tekniklerle çalıştıklarını ve neden madenci olmayı seçtiğini sorduk.
Üniversitede çalışma iktisadı eğitimi alan Halil İbrahim, ‘madenciliği tercih etmemde özel bir neden yok’ diyerek şu tabirleri kullandı: “Başka seçeneğim olsaydı bu işi yapmazdım. Ekonomik manada ülke kuralları belirli. Çok uzun müddetli işsizlik yaşadıktan sonra alanımda iş bulamadım. Hayatta kalmak için madenci oldum” dedi. Yerin 550 metre altında çalışmayı sürdürdüklerini vurgulayan Halil İbrahim, teknolojik olarak Türkiye’deki tekniğin çok gelişmediğini, Soma’daki faciadan sonra devlet madenlerindeki durum biraz daha iyi olduğunu ve Zonguldak maden havzasının çağdaşlaşmaya çok müsait olmadığını lisana getirdi.
‘MADENE VEFAT ENDİŞESİYLE GİRİYORUZ’
Yer altına girdikten sonra oradaki psikolojiye ve motivasyonlarına değinen Halil İbrahim, “Oraya girinceye kadar, ayaklarım geri geri gidiyor. Oradayken yer üstünde ne oluyor bilemiyorsunuz. Aklınız daima üstte oluyor. Madenci kıyafetini giydikten sonra bir an evvel üst çıkmayı düşünüyoruz” dedi. Madende bir de kaza geçiren Halil İbrahim, bu olayda parmağını kaybetti. Neredeyse her hafta küçükte olsa bir iş kazasının meydana geldiğini söyleyen Halil İbrahim, “Doğayla çaba ediyoruz demiştim. Bunun zorlukları var. Biz madenciler ortasında bir terim var ‘işe sağırlaşmak’ deriz. Madene birinci girdiğimizde madende duyduğumuz bir seste irrite olur, kaygılanırdık. Daha sonra bunların hepsine alıştık ve sağırlaştık yani kısaca umursamama oluyor. Küçük kazalar o yüzden madenciler ortasında da büyütülmüyor. Parmağım koptuğunda üst çıkarıldım. Etrafımda ‘kazalı var’ sesleri duyuyordum. ‘Ne olmuş?’ diye sorduklarında değerli bir şey değil parmağı kopmuş diyorlardı. Sağırlaşmak terimi buradan geliyor. Ufak tefek kazalarda üzerini silkeleyip devam ediyorsun. Sonuç olarak madenciler aşağıya vefat kaygısıyla iniyor…” diye konuştu.
‘ALDIĞIMIZ NEFES BİZİ HASTALANDIRIYOR’
Genel olarak madencilerin bir gününü anlatan Halil İbrahim, gece vardiyasında çalışırken saat 10:30’da evdekilerle helalleşip bir daha geri dönmeyecekmiş üzere çıktıklarını söyleyerek şöyle konuştu: “Belki herkes madenci kıssaları dinlerken içi buruk oluyor fakat biz bunu her gün yaşıyoruz. Bu yüzden personel arkadaşlar ortasında ağır latifeler yapılır. Birbirimizin moralini yüksek tutmaya çalışırız. Yerin altına indikten sonra işimizi yapmaya başlarız. Ocakla pazarlık olmaz. Bizden ne isterlerse onu yaparız. Geçen hafta hastalandım. 3-4 gün işe gidemedim, neden hasta oldun derseniz, çok fazla efor sarf edip oradaki hava akımına maruz kalıp çok fazla terlememiz bizi rahatsızlandırıyor. Hafta sonu tatilinde ciğerlerimizdeki kömür tozunu atıyoruz. Tam ciğerim rahatladı derken işe geri dönüyorsunuz. Madende aldığınız en nefes, söylemek istemediğim madenci hastalığına yakalanmamıza neden oluyor.”
Gazete Duvar
