Tayvan idaresi Sıhhat ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Dr. Shih-çung Çın ve Tayvan İktisat ve Kültür Misyonu Temsilcisi Yaser Çıng, Covid-19 ile gayret için tedbirler ve başarıyı sağlayan etkenlerle ilgili soruları yanıtladı.
Dünyada günlük olay sayısının 600 bini aştığı, virüs nedeniyle her gün 10 bini aşkın kişinin hayatını yitirdiği bir devirde Tayvan’da 200 günü aşkın müddettir lokal kaynaklı olaya rastlanmıyor.
23,8 milyon nüfuslu adada bugüne dek 55’i lokal kaynaklı sadece 584 Covid-19 olayı görüldü. Virüs nedeniyle bugüne dek 7 kişi hayatını kaybetti.
Tayvan, Aralık 2019’da Çin’in Vuhan kentinde ortaya çıkan Covid-19’un halk sıhhati açısından yarattığı büyük tehdidi birinci fark eden ülkelerden oldu.
2 OCAK’TA ACİL AKSİYON GRUBU KURULDU
Pekin idaresinin, 31 Aralık 2019’da “yeni tip bir bulaşıcı zatürrenin” ortaya çıktığını ilan etmesinin çabucak akabinde, Tayvan, Vuhan kentinden gelen yolculara sıhhat denetimi uygulamaya başladı.
Bakan Çın, 2003’te Çin’de ortaya çıkan Şiddetli Teneffüs Yolu Sendromu (SARS) salgınından edindikleri derslerin Covid-19 salgınını önlemede yol gösterici olduğunu belirterek, “Tayvan, 17 yıl evvelki SARS salgınından bu yana yeni bir bulaşıcı hastalığın baş göstermesi tehlikesine karşı hazırlık yürütüyor” tabirini kullandı.
Salgının yol açabileceği halk sıhhati tehdidine karşı 2 Ocak’ta acil hareket takımı oluşturulduğunu ve 20 Ocak’ta salgınlara karşı eşgüdüm mekanizması olarak tasarlanan Merkezi Epidemi Komuta Merkezinin (CECC) etkinleştirildiğini aktaran Çın, örgütlenmede aktifliği sağlamak üzere merkezin 23 Ocak’ta ikinci, 27 Şubat’ta ise birinci düzey hükümet organı haline getirildiğini kaydetti.
Çın, salgına karşı önlemleri uygulamada birincil yetkili CECC’nin, farklı bakanlıklara ilişkin kaynak ve kabiliyetlerin bütünleştirilmesine ve faal kullanılmasına imkan sağladığını lisana getirdi.
VUHAN’DAN ULAŞIM DURDURULDU
Tayvan, salgının ortaya çıktığı Çin ana karasına coğrafik yakınlığı nedeniyle virüsten birinci etkilenen yerlerden biri oldu. Ada’da birinci olay 21 Ocak’ta saptandı.
Birinci hadisenin akabinde Tayvan’da Vuhan’dan gelen yolcuların girişleri yasaklandı, Çin ana karası ile Hong Kong ve Macau özel yönetim bölgelerinden Ada’ya gelen tüm yolculara sıhhat taraması yapılmasına karar verildi.
Çin idaresi ise Vuhan’ı iki gün sonra, 23 Ocak’ta karantinaya almaya karar verdi.
Dış kaynaklı bir yayılmayı önlemek için bu cinsten tedbirlerin alınmasının değerine dikkat çeken Tayvan’ın Türkiye’deki İktisat ve Kültür Misyonu Temsilcisi Çıng, “Tayvan, 19 Mart’tan itibaren CECC’in ilan ettiği önlemler kapsamında tüm yabancıların girişini yasakladı. Sadece oturum izni ve diplomatik vize sahiplerini, ticari ve akdi yükümlülükleri olanları ve özel müsaade talep edenleri muaf tuttuk” değerlendirmesinde bulundu.
Salgının başlamasının akabinde çok sayıda ülke sıhhat çalışanlarına ve halka, sıhhi maske ve izolasyon kıyafetleri üzere Ferdî Gözetici Ekipmanlar (PPE) tedarik etmekte meseleler yaşarken, Tayvan bu bahiste hazırlıklıydı.
Bakan Çın, esirgeyici ekipman yeterliliğinin sağlanması için yapılan çalışmalar konusunda şunları kaydetti:
“Sıhhi maske ithalatını 24 Ocak’tan 1 Haziran’a kadar yasakladık. Maske stoklarını müsadere ettik, lokal üretimi artırdık ve herkesin erişimini sağlamak üzere önlemler aldık. 6 Şubat’ta eczanelerde ve sıhhat merkezlerinde vatandaşlara kimlikle maske dağıtımına başladık. 12 Mart’ta buna maske sipariş sistemi eklendi. Bu sistem sayesinde vatandaşlar internetten sipariş verdiği maskeleri yakındaki bir marketten teslim alabildi. Bu sistemler kısıtlı kaynakların faal halde kullanılabilmesini, sıhhat, epidemi denetim, hane halkı ve sanayi gereksinimlerinin tıpkı anda karşılanabilmesini sağladı. İçerdeki maske muhtaçlığını teminata aldıktan sonra global ihtiyaca karşılık vermeye başladık. Tayvan, gereksinim sahibi ülkelere tıbbi ekipman ve epidemi denetim gereçleri bağışı yaptı.”
MERKEZİ TAKİP SİSTEMİ
Olayların tespiti ve takibinde merkezi bir bilgi sistemi kurmanın değerinin altını çizen Bakan Çın, “Tayvan karantinaya alınan her olayın kaydedildiği bir elektronik izleme sistemi kurdu. Dışarından Tayvan’a gelen herkese lokal bir telefon numarası tahsis ederek sıhhat bilgilerini sisteme girmelerini sağlıyoruz. Bu süreci yapan şahıslara iletiyle “sağlık beyan pasaportu” gönderiliyor. Bu bilgiler halk sıhhati idare sistemine işleniyor ve sıhhat kurumları, ilgili bireye bakım ve tıbbi dayanak hizmetleri sağlayabiliyor” tabirini kullandı.
Tayvanlıların seyahat geçmişlerinin Ulusal Sıhhat Sigortası kartlarına işlendiğini, bunun hekimlere mümkün hadiseleri tespit etme ve topluluk içi yayılmaları tedbire imkanı sağladığını vurgulayan Çın, konutlarında karantinaya alınan şahısların cep telefonu operatörlerinden sağlanan konum datalarıyla takip edildiği, karantina kurallarını ihlal edenlere para ve zorla yer değiştirme cezaları verilebildiğini kaydetti.
TOPYEKUN KARANTİNA UYGULANMADI
Tayvan, dünyadaki çok sayıda ülkenin bilakis, salgına karşı önlem olarak topyekun karantina uygulamadı. Sokağa çıkma yasaklarına başvurulmadı, okullar, iş yerleri ve işletmeler daima açık kaldı.
Türkiye’deki Temsilci Çıng, salgın müddetince Tayvan halkının büyük çoğunluğu için hayatın olağan akışında devam ettiğini vurgulayarak, “Tayvan, salgının başından bu yana halkın şuurlu dikkati ve vaktinde alınan tedbirler sayesinde topyekun karantinaya gereksinim duymadı.” dedi.
Tayvan’da 200 günden fazla müddettir mahallî kaynaklı olaya rastlamamasının büyük bir muvaffakiyet olduğunu tabir eden Çıng, “Yerel hadise görülmemesi virüs riskinin kalmadığı manasına gelmiyor. Maksadımız riski yönetilebilir hale getirmek. İnsanlara gündelik hayatlarında salgına karşı gayret tedbirlerini uygulamayı sürdürmelerini salık veriyoruz” diye konuştu.
Temsilci Çıng, kış öncesinde mümkün yeni dalgaya ve mevsimsel hastalıklara karşı hazır olduklarını ifade etti. (AA)
Gazete Duvar
