Kobanê’ye yönelik hücumları üzerine 6-8 Ekim 2014’te yapılan protestolar nedeniyle Halkların Demokratik Partisi (HDP) eski Eş Genel Liderleri, Merkez Yürütme Şurası (MYK) üyeleri ve yöneticilerinin de ortalarında bulunduğu 108 kişi hakkında açılan davanın 3’uncu duruşması 10 oturumun akabinde sona erdi.
Ankara 22’nci Ağır Ceza Mahkemesi’nin baktığı dava evrakında sanık olarak yer alan 108 kişi, 29 başka suçlamayla 38’er defa ağırlaştırılmış müebbet ve 19 bin 680’er yıl mahpus istemiyle yargılanıyor.
Mahkemenin Sincan Cezaevi Kampüsü’ndeki salonunda görülen davanın bugüne dek 3 duruşma, 15 oturumda yapıldı. 28 kişinin tutuklu yargılandığı davanın son duruşmasında Ayhan Bilgen, Can Memiş, Berfin Has Köse, Cihan Erdal, Zeki Çelik, İbrahim Binici, Emine Ayna ve Emine Beyza Üstün olmak üzere 8 isim tahliye edildi. Bir sonraki duruşma ise 20 Eylül’e ertelendi.
İki ay devam eden yargılamada şimdiye kadar duruşmalarda neler yaşandığını Mezopotamya Ajansı derledi.
BİRİNCİ DURUŞMA: SAVUNMAYI YOK SAYAN MAHKEMEYİ PROTESTO
Birinci duruşmanın görülüğü 26 Nisan’da Cumhurbaşkanlığı İrtibat Lideri Fahrettin Altun, “Cinayetlerin failleri bugün hakim karşısına çıkıyor, katiller için hesap vakti” kelamlarıyla nasıl bir yargılama yapılacağının sinyalini vermiş oldu.
Talimat alan yargının karşısında ise HDP’nin ağır hazırlıklarıyla birlikte davayı sahiplenme ve dayanışma yüksek oldu. O denli ki bin 200 avukat savunmayı üstlenmek için yetki evrakı sunarken, 11 farklı ülkeden yabancı heyetler ve birçok baro lideri davayı takip etmek için Ankara’ya geldi.
POLİS, JANDARMA VE KESKİN NİŞANCILAR
Duruşmanın görüldüğü salona kadar kurulan 3 başka denetim noktasının yanı sıra binanın her iki tarafına keskin nişancılar yerleştirildi. Yaklaşık bin 500 kişilik kapasiteye sahip duruşma salonuna 300 jandarma ve çevik kuvvet polisleri görevlendirilirken, 100 avukat “yer olmadığı” gerekçesiyle salona alınmadı. Avukatları salona almayan mahkeme heyeti, temel türel talepleri dahi yok saydığı, savunma avukatlarını görmezden geldiği bir yargılama yürütmek istemesi reaksiyona neden oldu. Avukatlar, duruşma boyunca mahkeme heyetini, alkışlarla, salonu terk ederek protesto etti. Avukatların, “Et ve Süt Kurumu’nun avukatı burada, HDP’nin avukatları alınmıyor” kelamları dikkati çekti.
Avukatları görmezden mahkeme heyeti, kimlik tespitiyle yargılamayı başlatmak istedi. Lakin bu sefer de yargılanan siyasetçilerin protestosuyla karşılaştı. Mahkeme heyetinin yargılamayı sürdürme gayreti kimsenin duymadığı 3 bin 530 sayfalık iddianamenin özetinin okutturmasıyla devam etti.
‘YASADIŞI YARGILAMA’
Siyasetçilerin “kumpas davası” dediği duruşmalarda avukatlar da “yasadışı yargılama” diyerek, dava için özel olarak görevlendirilen heyeti reddetti. Avukatların talebini geri çeviren mahkeme heyeti, bir üst mahkemeye 7 gün içinde itiraz edebileceklerini bildirdi. Fakat başından beri yönteme ait yaptığı hukuksuzluğa devam eden heyet, bir sonraki duruşmayı 3 Mayıs’a, yani 7 günlük itiraz müddetinin bitimine bir gün kalacak tarihe erteledi. Fakat duruşma pandemi gerekçesiyle 18 Mayıs’ta görüldü.
Salon içinde kendisini bu biçimde gösteren tavır dışarıda da farklı değildi. HDP Meclis Grubu’nun salon önünde açıklama yapması engellenirken, Emniyet Teşkilatı Görev Malulü ve Şehit Aileleri Vakfı üyesi bir kümenin ellerinde bayraklarla salon önüne kadar gelip, HDP tersi şovda bulunulmasına mahzur olunmadı.
İKİNCİ DURUŞMA: SİLAHLAR ALTINDA YARGILAMA
Davanın ikinci duruşması 18-20-21 Mayıs’ta 3 oturum halinde gerçekleşti. Duruşmayı takip etmeye gelen herkes davanın görüldüğü salona kadar 3 başka arama noktasından geçti. Yol boyunca görülen asker ve polis yoğunluğu duruşma salonunda arttı.
Avukatlar ve tutukluların ortasına iki şerit olmak üzere cezaevi jandarma vazifelisi ve polisler yerleştirildi. Çevik kuvvet polisinin de silahlarıyla girdiği duruşmada avukatların, “silahlar altına yargılama yapıyoruz” kelamı durumu özetle nitelikteydi.
Birinci duruşmada kabul edilen basın kartları ikinci duruşmanın birinci oturumunda “mahkeme liderinin talimatı var” denilerek kabul edilmedi. Devletin verdiği “turkuaz basın kartı” olmayan gazetecilerin elinden bilgisayar ve telefonları alınarak, izleyiciler için ayrılan diğer bir salona alındı.
“Basın almasın” talimatını veren mahkeme lideri ile avukatların yaptığı görüşme sonrasında basın da duruşmanın görüldüğü salona bilgisayarlarıyla birlikte girdi.
AB DELEGASYONU SALONDA
Duruşmanın üç oturumunu milletvekilleri, baro liderleri, parti üye ve yöneticileri, sivil toplum örgütü temsilcilerinin yanı sıra Avrupa Birliği (AB) Türkiye Delegasyonu’ndan ve AB üyesi ülkelerin diplomatik temsilciliklerinden isimler takip etti. Duruşmada müşteki koltuğunda ise İçişleri Bakanlığı, AKP, Et ve Süt Kurumu üzere kurumların avukatları yer aldı.
‘BU MAHKEME IŞİD’İ SAVUNUYOR’ YANSISI
19 Mayıs: Gergin başlayan duruşmada mahkeme heyetinin reddine ait avukatlar ve tutuklu siyasetçiler münasebetlerini sıraladı. Duruşmanın birinci oturumu ‘reddi hakim’ taleplerinin münasebetlerinin sıralanmasıyla geçti. Tutuklu siyasetçiler ve avukatlar, mahkeme heyetini, “İktidarın talimatını uyguluyorsunuz, belgeye bakılmamış, kanıtlar araştırılmamış, tasfiye operasyonu, kurgu, bu mahkeme IŞİD’i savunuyor, gerçekleri ortaya biz çıkaracağız” diyerek reddetti.
KIŞANAK: BİZ BU SENARYOYA AKTÖR OLMAYACAĞIZ
20 Mayıs: Duruşmanın ikinci oturumunda konuşan siyasetçiler, bir yandan davaya karşı tavırlarını belirtirken başka yandan hangi hedeflerle hazırlandığını ortaya koyarak yargılama yaptı. İmralı Heyeti Üyesi Sırrı Süreyya Lider, “Et ve süt kurumunun temsilcisi de orada, soruyorum: Ben size ne yaptım? Etinizi mi çaldım, sütünüzü mü döktüm? Bana ve arkadaşlarıma 38 müebbet istenen bir davada müşteki olacak kadar ne geldi başınıza” diye sordu.
Diyarbakır eski Belediye Eş Lideri Gültan Kışanak da, “Önümüze getirilen şey bir iddianame değil. Bir senaryo, bir kurgu. Siz bu senaryoda aktör olmak istiyor olabilirsiniz lakin biz olmayacağız. Biz barışı, demokrasiyi, bayan haklarını savunmaya devam ederek bu iddianameyi size iade edeceğiz” dedi.
21 Mayıs: Duruşmanın 3’üncü oturumu avukatların konuşmasıyla geçti. Diğer ülkelerin faşizm periyoduna ilişkin “kolektif yargılama” ile yargılamanın yapıldığı vurgulandı. Mahkeme heyetine misyonunu hatırlatan avukatlar, “Bağımsız olduğunuza bizi ikna etmek zorundasınız. Sizin bağlı olduğunuz HSK, siyasi iktidarın belirlediği üyelerden oluşuyor. Kanun yargıya müdahalenin önünü açmış. Türkiye Cumhuriyeti artık genelgeler devleti olmuştur” kelamlarıyla yargının geldiği durumu özetledi.
ÜÇÜNCÜ DURUŞMA: DAVA DENİZ’LE ANILACAK
Davanın üçüncü duruşması 14-25 Haziran tarihleri ortasında 10 oturum formunda gerçekleşti. HDP İzmir Vilayet Binası’na yapılan taarruzda Deniz Poyraz’ın katledilmesi ile duruşmanın rengi değişti. Mahkeme heyetinin “HDP binalarına neden hiç atak olmuyor?” sorusundan bir gün sonra yaşanan katliam herkesin kelamını uğraşa hakikat itti. Tahlil sürecinin, PKK Önderi Abdullah Öcalan’ın rolünün anlatıldığı duruşmada, mahkeme heyeti soru soramamaya siyasetçiler ise yargılamanın hükümsüzlüğünü ifşa ederek, “Hızır Paşanın sofrasında oturanlar Pir Sultanları nasıl yargılar? Yargılayabilir mi?” sorularını yöneltmesiyle geçti.
14 Haziran: Müştekilerin katılma talebini karara bağlamayan mahkeme heyeti savunma avukatlarının kelamını keserek süratlice sorgu kademesine geçti. Yerine kayyım atanan Kars Belediye Eşbaşkanı Ayhan Bilgen’in sorgusu yapıldı. Heyet, iddianamede yer alan kanıtlar yerine sonradan evraka eklediği bir açıklamaya dair Bilgen’e sorular yöneltti. Mahkeme bununla da kalmadı, Bilgen’e “HDP’ye ne vakit üye oldun, örgüt dediğin nedir?” üzere sorular yöneltti.
DÖRT TAHLİYE
15 Haziran: Duruşmanın ikinci oturumunda HDP Eski MYK üyeleri Can Memiş, Cihan Erdal, Berfin Has Köse’nin de savunması alındı ve tahliye edildi. Savunma avukatlarının karşı çıkması üzerine mahkeme heyeti, “sizi dinlemiyorum” karşılığını verdi. Savunma avukatlarının karşı çıktığı müşteki avukatlarının soruları ise büsbütün kanıyı öğrenmeye yönelik oldu. Örneğin, “YPG terör örgütü müdür?” üzere sorular geldi. Savunma avukatları ve siyasetçilerin karşı çıkması üzerine heyetin, “Yakında siz de beni yargılayacaksınız. Evvel Fetöcüler, sonra siz” demesi dikkat çekti.
MİLLETVEKİLLERİNE HÜCUM VE ‘HDP’YE NEDEN HİÇ ATAK OLMADI’ SORUSU
16 Haziran: Duruşmanın üçüncü oturumunda bir küme, salonun bulunduğu binada provokasyona kalkıştı. HDP milletvekillerini darp etmek isteyen kümeye polis mahzur olmazken, milletvekilleri kayıt altına alarak karşı çıktı. Mahkeme heyeti rastgele bir önlem almadı.
Bu oturumda savunma yapan Günay Kubilay, periyodun İçişleri Bakanı Efkan Ala’nın 6-8 Ekim 2014’teki “kontrol edemediğimiz güçler var” kelamlarını mahkemeye heyetine hatırlattı. Atakların yaşandığı sırada, mahkeme heyetinin tutuklu siyasetçilere, “HDP binalarına neden hiç taarruz olmadı” sorusu dikkat çekti.
DENİZ POYRAZ’IN KATLEDİLMESİ
17 Haziran: Mahkeme heyetinin, “HDP binalarına neden taarruz olmuyor?” sorusunun sonraki oturumu sırasında HDP İzmir Vilayet Binası’na yapılan atakta Deniz Poyraz katledildi. Poyraz’ın katledildiği duyan izleyicilerin bir kısmı reaksiyon göstererek salondan çıktı. İzmir’deki taarruzun öğrenilmesinden sonra verilen öğlen ortasında polisin tavrı değişti. Polis avukatları ve izleyicileri içeri almak istemeyince tartışma çıktı. Sabah saatlerine duruşmanın görüldüğü salonda olan izleyicilere birinci derece akrabalık ve soy isim koşulu getirilerek yalnızca 25 kişi alındı.
İzmir saldırısı Kobanê davasını da etkiledi. Tutuklu siyasetçilerin temele ait savunmasıyla başlayan oturum Poyraz’ın katledildiğinin duyurulmasıyla birlikte savunma avukatlarının istemi üzerine öğlenden sonra sonlandırıldı.
SALONDA ‘JIN JIYAN AZADÎ’ SLOGANI YANKILANDI
18 Haziran: Duruşmanın 5’inci oturumda Deniz Poyraz’ın katledilmesi her kelam alanın kelamlarının halini de belirledi. Kelam alan siyasetçiler Deniz Poyraz’ı anarken, Gülten Kışanak ve Figen Yüksekdağ’ın öfkesi ve uğraş vurgusu salonda uzun mühlet tesir bıraktı. Sitem ve öfkelerini lisana getiren Yüksekdağ ve Kışanak’ın konuşmasının akabinde salondakiler daima bir ağızdan, “Jin jiyan azadî” sloganları attı.
21 Haziran: Duruşmanın altıncı oturumunun tamamı eski milletvekili ve TJA Aktivisti Ayla Akat Ata’nın savunmasıyla geçti. PKK Önderi Abdullah Öcalan’ın bayan çabasındaki öncülüğünü ortaya koyan Akat, Öcalan’ın bayan uğraşında öncülüğünü kendi hayatı üzerinde yarattığı tesir üzerinden anlattı. Öcalan’ın “Kadın özgürlüğü mü Kürdistan özgürlüğü mü?” sorusuna hiç düşünmeden, “kadın özgürlüğü” karşılığını verdiğini hatırlatan Akat, Öcalan’ın sunduğu bayan özgürlük perspektifini anlattı. Duruşma boyunca mahkeme heyeti, Öcalan’ın Akat ve Kürt halkı üzerinde yarattığı etkiyi dinledi.
SORU SORAMAYAN BİR MAHKEMEYE DÖNÜŞTÜ
22 Haziran: Duruşmanın yedinci oturumunda tutuklu siyasetçilerden savunmasıyla devam etti. Her siyasetçinin savunmasından sonra geçilen çapraz sorguda mahkeme heyeti, “MYK toplantısında var mıydınız” sorusu dışında öteki bir soru sormazken, müşteki avukatları ve argüman makamı ise soru soramadı. Bu kadar ağır suçlamaların olduğu bir davada “yargılayanlar” yerine, “yargılananların” sorulasıyla mahkeme heyetini sıkıştırdığı bir yargılamaya döndü. Tutuklu siyasetçiler sık sık heyete “İddianameyi okudunuz mu? Kanıtlar nerede? Deniz Poyraz’ın katilleri kim?” sorularını sordu.
23 Haziran: Duruşmanın 8’inci oturumunda avukatlar savunma yaptı. Kelamlarına Deniz Poyraz’ı anarak başlayan avukatların “Kobanî Kumpas Davası tahminen de ileride Deniz Poyraz ile anılacak. Zira bu davayı bu evreye getiren fikriyatla Deniz’in katledilmesine neden olan fikriyat aynıdır” tespiti, günün en dikkat çeken vurgusu oldu.
TUNCEL: HIZIR PAŞANIN SOFRASINDA OTURANLAR PİR SULTANLARI NASIL YARGILAR?
24 Haziran: Duruşmanın 9’uncu oturumu avukat ve siyasetçilerin savunmasıyla devam etti. Oturumda kelam alan bayan siyasetçiler, bayanların özgürlük çabasına vurguyu Deniz Poyraz üzerinden yaparken, erkek hükümran zihniyeti yargıladı. Tahlil süreci ve PKK Önderi Abdullah Öcalan üzerindeki tecride dikkat çeken Sebahat Tuncel’in “Şeklen yerine getirdiğiniz ritüelin bir modülü olmayacağız. Hızır Paşa’nın sofrasında oturanlar Pir Sultanları nasıl yargılar? Yargılayabilir mi?” soruları demokratik siyasetin yargılandığı davalardan bir olan Kobanê Davası’nın tutanaklarıyla birlikte tarihteki yerini aldı.
MAHKEME HEYETİ YOKMUŞ ÜZERE GEÇTİ
25 Haziran: Duruşmanın onuncu oturumuna gelindiğinde mahkeme heyetinin “MYK toplantısında var mıydınız?” sorusuna artık yanıt verilmedi. Avukatların “gayri meşru” diyerek tanımladığı iddianameden soru yöneltemeyen mahkeme, siyasetçilerin niyetlerine yönelik soruları da sormayı bıraktı. Gerçeklerin açığa çıkarılmasına dair siyasetçilere tek bir sorunun dahi sorulmadığı oturumlar, mahkeme heyeti ve müştekiler yokmuş üzere geçti. Duruşmanın sonunda Emine Ayna, Beyza Üstün, Zeki Çelik ve İbrahim Binici isimli denetim kuralıyla tahliye edildi. (MA)
Gazete Duvar
