LEFKOŞA – Birleşmiş Milletler (BM) öncülüğünde düzenlenen Kıbrıs bahisli gayriresmi beşli toplantı, dün İsviçre’nin Cenevre kentinde başladı. Toplantıya Kıbrıs Rum ve Türk taraflarıyla, üç garantör ülke Türkiye, Yunanistan ve İngiltere katılıyor.
Dün, KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar ile BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in görüşmesiyle başlayan tepeye bugün tüm tarafların katıldığı toplantılarla devam ediliyor. BM Genel Sekreteri’nin bugün ve yarın, Tatar ve Kıbrıs Cumhurbaşkanı Nikos Anastasiadis ile yeni ikili görüşmeler gerçekleştirmesi bekleniyor.
Rum basının aktardığına nazaran Guterres, iki başkanı üçlü formatta bir ortaya getirmeye çalışabilir. Rum basını ayrıyeten olağanda perşembe sonlandırılması beklenen gayriresmi toplantının, cuma gününe kadar sürebileceğini aktarıyor.
‘TOPRAK KARŞILIĞI TANINMA’ TEZİ
Toplantıların birinci gününe, ‘toprak iadesi karşılığında tanınma’ tezi damgasını vurdu. Dün geç saatlerde Rum basınına yansıyan bilgilere nazaran, Guterres ile dün gerçekleştirdiği toplantıda Tatar, KKTC’nin tanınması karşılığında Rum tarafına ‘cömert toprak iadesi’ teklifini gündeme taşıdı. Türk tarafının kelam konusu teklifi, hükümran eşitlik ve iki devletli tahlil temelinde masaya getirdiği belirtildi. Şimdi bu argüman doğrulanmış değil.
Tatar ve hükümet yetkilileri, daha evvel Kıbrıs’ta tahlil durumunda ‘sınır ayarlamasının’ gündeme gelebileceği bildirisini vermiş ve bu bildiri Rum tarafında yankı uyandırmıştı.
TATAR’IN İKİ DEVLETLİ FORMÜLÜ VE BM’NİN KARŞILIĞI
Tatar, dün BM Genel Sekreteri ile gerçekleştirdiği birinci toplantıda iki devletli tahlil vurgusunda bulundu. ‘Geçmişte yaşananlar ve müzakerelerdeki tıkanıklık nedeniyle federal tahlil vizyonunun rafa kalktığını’ söyleyen Kıbrıs Türk liderliği, yeni bir tahlil modelinin gerekli olduğunu savundu.
Cenevre Zirvesi’ni takip eden Kıbrıs Postası’nın haberinde, Guterres’in ‘böyle bir formülün mümkün olmadığını’ söylediği ileri sürüldü. Haberde, şu sözlere yer verildi: “Genel Sekreterin böylesi bir tahlil formülünün BM mandası içinde görüşülmesinin mümkün olmadığını, kendisinin böylesi bir tahlili görüşemeyeceğini Cumhurbaşkanına ilettiği belirtildi. Guterres’in ayrıyeten toplantıda, böylesi bir tahlil modelinin AB tarafından da kabul edilmediğini Cumhurbaşkanına aktardığı da belirtildi.”
RUM TARAFININ DURUŞU
KKTC’nin ‘yeni çözüm’ teklifi karşısında, Rum tarafının federasyon fikri üzerinde ısrar etmeye devam ettiği kaydedildi. Kıbrıs Cumhurbaşkanı Anastasiadis, geçmiş periyotta olduğu üzere yeni süreçte de ‘gevşek federasyon’ formülünü öne çıkardı. Buna nazaran, Kıbrıs’ta kurulması planlanan federasyonda Türk ve Rum kurucu devletlerin geniş yetkileri olacak.
Anastasiadis’in bugün BM Genel Sekreteri’ne yazılı olarak fikirlerini aktarması bekleniyor. Anastasiadis’in bu yazılı metin aracılığıyla, BM’nin dikkatini Türkiye-Kıbrıslı Türkler sınırında yaşananlara çekmesi ve Ankara’nın KKTC Anayasa Mahkemesi’ne yönelik müdahalesini gündeme getirmesi öngörülüyor.
Gazete Duvar
