ANKARA – İzmir Seferihisar’da meydana gelen ve etraf vilayetlerden de hissedilen sarsıntının akabinde TMMOB’a bağlı Jeoloji Mühendisleri Odası heyet görevlendirdi. Bölgede incelemelerde bulunacak olan mühendisler önümüzdeki günlerde bir de rapor hazırlayacak.
Jeoloji mühendisleri olarak uzun vakittir Türkiye’de meydana gelebilecek sarsıntılara dair ikazlar yaptıklarını ama gerekli tedbirlerin alınmadığını belirten Jeoloji Mühendisleri Odası Lideri Hüseyin Alan, “İzmir için yıllardır ihtar yapıyoruz. Kent ölçeğinde afet risk planlamasının yapılması, hangi bölgelerin riskli olup olmadığının ortaya çıkarılması, fay zonları üzerindeki yapıların boşaltılarak buraların kentsel dönüşüme doğal tutulması ve zayıf taban özelliklerine sahip alanlardaki yerleşim ünitelerinde onun gerektirdiği bilgi ve teknolojiyle yapıların yapılması gerekiyor” diye konuştu.
‘YILLARDIR BİREBİR ŞEYİ SÖYLÜYORUZ, KARŞILIK BULMADI’
Türkiye’de 500’ün üzerinde 5.5 ve üzeri sarsıntı üretme potansiyeline sahip fay yahut fay zonları olduğunu belirten Jeoloji Mühendisleri Odası Lideri Alan’ın aktardığına nazaran içerisinde İzmir’in de olduğu, Bolu, Sakarya, Yalova, Bursa, Balıkesir, Manisa, Aydın, Muğla, Denizli, Eskişehir, Kütahya ve Hakkari üzere birçok da büyükşehir olan kentler direkt fay zonları üzerinde oturuyor. Bu fayların kırılması durumunda direkt fay zonu üzerindeki yapılarda ağır hasarların meydana geldiğini ve can kayıplarının yaşandığını belirten Alan şunları kaydetti:
“Biz bu nedenle bir fay yasasının çıkarılarak öncelikli olarak fay zonları üzerinde yer alan binaların boşaltılmasını, kentsel dönüşüme tabi tutulması gerektiğini yıllardır söylüyoruz. Bunu geçmişte Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne yasa teklifi olarak da göndermiştik. Bu kıymetlendirmemiz İçişleri Bakanlığı tarafından olumlu karşılandı ve bir fay maddesine dair hazırlık olduğunu biliyoruz. Lakin çok geç kaldık. Amerika’da 1973 yılında çıkmış. Avrupa’daki ülkeler sarsıntı ülkesi olmamasına karşın 1990’lı yıllarda bu işleri halletmişler. Bakın 2020 yılındayız, yıllardır birebir şeyleri söylüyoruz maalesef bugüne kadar bu telaffuzlarımız karşılık bulmadı. Bu yılın başından beri tabiat kaynaklı afetler nedeniyle 120’ye yakın vatandaşımız ömrünü yitirmiş. 10 milyar lira maddi kaybımız var. 25 bine yakın konutumuz hasar görmüş. Bunun kat ve kat artacağını biliyoruz.”
‘DEPREM OLUR, YÖNETİCİLER BUNULA UĞRAŞACAK KAYNAK VE VAKİT BULAMAZ!’
Fay zonları üzerindeki yapılar 90’lı yıllarda başlayan çalışmalarla boşaltıp yenilenseydi daha farklı bir tablonun ortaya çıkacağını söyleyen Alan, İzmir’de hali hazırda 17 fay ve fay segmenti olduğunu belirtti. Binaların yıkıldığı İzmir’deki zelzelenin Tuzla fayı olarak isimlendirilen, Samos’un batısından başlayarak İzmir Körfezi’ne kadar uzanan hatta meydana geldiğini söyleyen Hüseyin Alan, “Talep ettiğiniz fay yasası hazırlansa bugün daha farklı bir tabloyla mı karşılaşılırdı” sorumuz üzerine şunları kaydetti:
“2007 yılında burada meydana gelen zelzelede tekrar binalarda hasarlar oluşmuştu. Bu sefer yaşanan zelzelede ise geniş coğrafyada tesirlerinin olacağını görüyoruz. Niçin? Sıvılaşmayla ilgili düşünce olduğunu düşünüyoruz. Bilhassa yer altı suyunun yüksek olduğu yerleşim yerlerindeki binalarda bunun tesirinin fazla olacağını varsayım ediyoruz. Bilhassa kıyı yerleşim yerlerindeki birtakım konutlarda hasarlar meydana gelecek ve kıyı erozyonları yaşanacak. Tekrar sıvılaşma tesiriyle yanal yayılma dediğimiz birtakım bölgelerde heyelanlar meydana gelecek. Sonuç itibariyle bunlar her zelzelede gördüğümüz, tesirlerini fark ettiğimiz hususlardı. İzmir için yıllardır ikaz yapıyoruz. Kent ölçeğinde afet risk planlamasının yapılması, hangi bölgelerin riskli olup olmadığının ortaya çıkarılması, fay zonları üzerindeki yapıların boşaltılarak buraların kentsel dönüşüme olağan tutulması ve zayıf yer özelliklerine sahip alanlardaki yerleşim ünitelerinde onun gerektirdiği bilgi ve teknolojiyle yapıların yapılması gerekiyor. Maalesef sarsıntılar olur, vatandaş unutur yöneticilerimiz de bununla uğraşacak güç, kaynak ve vakit bulamaz. Yıllardır tıpkı şeyleri konuşuyoruz lakin tıpkı şeyleri her kezinde yaşıyoruz.”
‘İZMİR- BALIKESİR TRANSFER ZONU TEHLİKELİ’
Türkiye’de sismik boşluk diye isimlendirilen bölgeler olduğunu, birtakım fayların tarihî süreçte kırıldığını kimilerininse kırılmasının beklendiğini belirten Alan, bu bölgelere dair ise şunları kaydetti:
“Bugün Marmara’nın içerisinden geçen ve bölgesel bir zelzele beklediğimiz İstanbul’da Marmara Denizi içerisindeki fayın kırılmadığını biliyoruz. Tekrar Kuzey Anadolu fayı üzerinde Erzincan- Bingöl ortasındaki kısmın kırılmadığını biliyoruz. İki gün evvel Erzincan Tercan’da 4.3 büyüklüğünde zelzele meydana geldi, kimsenin dikkatini çekmedi fakat o bölge de tehlikeli. İzmir- Balıkesir transfer zonu dediğimiz çok sayıda fayın yer aldığı bu zon içerisindeki alanların riskli olduğunu söylüyoruz. Uzun yıllardır buralarda zelzeleler meydana gelmedi ve tarihi olarak bu bölgenin çok faal olduğunu, zelzele beklediğimizi söyleyebilirim.”
Gazete Duvar
