Türkiye ziyareti yansılara neden olan Avrupa İnsan Hakları Duruşması (AİHM) Lideri Robert Ragnar Spano’ya, İstanbul Üniversitesi Senatosu tarafından fahri doktora unvanı verdi.
İstanbul Üniversitesi (İÜ) Rektörlük binası doktora salonunda düzenlenen merasime, İstanbul Vali Yardımcısı Uğur Aladağ, YÖK Lideri Prof. Dr. Yekta Saraç, İstanbul Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mahmut Ak, İstanbul Cumhuriyet Başsavcısı İrfan Fidan ve AİHM’in Türk yargıcı Saadet Yüksel ile akademisyenler katıldı.
Salona alınmayan basın mensupları, merasimi yan odada sinevizyonla izledi. AİHM Lideri Spano fotoğraflarının çekilmesine ve manzarasının alınmasına müsaade vermedi.
Üniversite vazifelileri, merasim çıkışında Spano’nun fotoğraflarını çeken gazetecilere, “Çekmeyin” uyarısı yaptı.
‘BU DAVET GERİ ÇEVRİLEMEZ’
Fahri doktora unvanını İstanbul Üniversitesi Rektörü Mahmut Ak’ın elinden alan Spano, yaptığı konuşmada, AİHM üyesinin kendisine verilen onursal fahri doktora unvanını kabul etmesinin uzun vakittir bir protokol geleneği olduğuna dikkati çekerek, “Bu davet geri çevrilmez, gelenek böyledir. Bu bizim duruşmamızın tarafsız olmasına halel getiren bir uygulama olarak karşımıza çıkmaz. Bu itibarlı mükafatı onurla kabul ediyorum. Bu üniversitenin tarihini bilen biri olarak kabul ediyorum” dedi.
Akademik özgürlüğün, konuşma ve tabir özgürlüğünün ne kadar değerli olduğunu bir sefer daha belirtmek istediğini söz eden Spano, “Bunlar temel bedellerdir. Avrupa Birliği (AB) kabulünde yatan, insan hakları konvansiyonunun kabulünde yatan bedellerdir. Bu bizi her türlü uçtan koruyacak bir durum” sözünü kullandı.
‘TÜRKİYE İLE KUTLAMAKTAN ONUR DUYUYORUM’
Şanslı biri olarak, bu duruşma başında Türkiye’den gelen davalara da bakan Türk yargıçlarıyla da çalıştığını söyleyen Spano, şöyle devam etti:
“Bu ödül merasimi üç taraflı bir kıymet taşıyor. 1990-2000 yılları ortasında ben insan haklarının korunmasının 10 yıllık yıl dönümünü gördüm, düzenleme bahtına vardım. Bu yıl geçtiğimiz 60. yılımızı kutladık. Yargıçlar ortasında Türk yargıçlar da vardı. Asambleye seçilmişlerdi. Bu ziyareti organize eden bütün komitelere, çalışanlara en derin hürmetlerimi, şükranlarımı sunmayı borç bilirim. 2020 konvansiyon sistemi için değerli bir yıl oldu. Sürecin 70. yılını kutluyoruz. Türkiye’nin bağları çok ehemmiyet arz etmektedir. Konvansiyona imza atan birinci ülkelerden birisidir Türkiye. Ben çok mutluyum ve bunu Türkiye ile kutlamaktan onur duyuyorum.
Bizim kıymetlerimiz, Avrupa konvansiyonunun insan hakları kıymetleri, daha çok noktaya temas eden, çok manalı olan bir süreç. Bu organ, Avrupa konvansiyonunun ortaya koyduğu temel metinleri ortaya çıkardı. Bu adanmış çalışma bizi bu mevkide tuttu. Kimi süreçlerde bu onore edici mükafatı, Strazburg Duruşması tarafından da korunan bu mükafata sahip olmayı, üniversitede insan haklarıyla ilgili eğitimin kıymetini belirtmek için bir baht olarak görmek istiyorum. İnsan haklarının yayılması ve korunması ve çalışmayı manalı kılan süreç, üniversitelerden geçer. Ben kendim de bir akademik çalışanım. 20 yıl evvel bu mevkide bulundum, 2006’da hukuk profesörü oldum. Ayrıcalıklıydım, İzlanda’da hukuk fakültesinde dekan olma bahtına eriştim.”
‘AKADEMİK ÖZGÜRLÜK ISMINE KABUL ETMEK İSTİYORUM’
Üniversitelerde insan haklarıyla ilgili eğitimin değerine değinen ve bunun bir prensip olması gerektiğini söyleyen Spano, bunun rol dağılımıyla ilgili olduğunu belirtti.
Devletlerde yaşanan tüzel sorunlarda duruşmaların üst yapılarla gözetilmesinin kıymetli olduğunu, bunun mevzunun tabiatından kaynaklandığını aktaran Spano, üniversitelerdeki eğitim kalitesinin yargıçlar üzerindeki tesirinin yadsınmaması gerektiğini anlattı.
Spano, “Bütün hukukta çalışanların hepsinin ihmale yer açmadan vazifelerini yerlerine getirmesi için gereken şey üniversitedeki eğitimdir” diye konuştu.
Hukuk öğrencilerinin AİHM’e gelip incelemelerde bulunmasını isteyen Spano, kendisine verilen unvanla ilgili de, “Bunu akademik özgürlük ismine kabul etmek istiyorum. Kamuoyu önünde açıkça tabir etmek istiyorum, demokratik prensiplerin altının çizilmesi için almak istiyorum” sözünü kullandı.
Akademisyenler için söz özgürlüğünün değerine değinen Spano, şöyle devam etti:
“İnsan haklarına, tabir özgürlüğüne, beğenseniz de beğenmeseniz de herkesin sahip olması gerekir. Tesirli bir hukukî gözden geçirme gerekir. Bu hususta, Avrupa Kurulunun, Avrupa yargıçlarının ortaya koyduğu daha sonraki kararlarda, Anayasa Duruşmasından 2019’da çıkan kararda, başvuranın bir akademisyen olması ve kendi fikirlerini tabir etme hakkına daha fazla sahip olması gerektiği vurgulanmıştır. Anayasa Duruşması bir defa daha bu demokratik toplumda söylenen şeylerin toplumsal kontrolden geçebileceğini söylemiştir. Söz etmemin sebebi şu, bizim demokrasimizde akademik dünya temel bir rol oynamaktadır. Her demokrasi için bu bu türlü. Rastgele bir tartışma olmadan demokratik süreçler tam uygulanamaz. Her insan eleştirme hakkına sahiptir. Eleştirel fikir ortaya konmuyorsa toplum kendini eleştiremez. Bu ayrıcalıklı mükafatı şu anda sizlerden, demokrasinin korunması, hukukun üstün görülmesi ismine kabul ediyorum.”
Rektörü Mahmut Ak ise “Uluslararası gelişmeleri de yakından izleyen İstanbul Üniversitesi Senatosu, başarılı çalışmalarından ötürü AİHM Lideri Sayın Spano’ya fahri doktora takdim etmeye karar vermiştir” dedi. (AA)
Gazete Duvar
