Uzman Bağış
ANKARA – Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) iş gücü sayılarına uzaklıklı yaklaşılsa da mevcut haliyle dahi genç işsizlik oranları alarm veriyor. 2015 yılında yüzde 18,5 olan genç işsizlik oranı geçen 5 yılda daima artarak yaklaşık yüzde 25’i buldu. Bu oran her 4 gençten birinin işsiz olduğu manasına geliyor.
Genç işsizlik datalarıyla ilgili bu tabloyu üniversiteden yeni mezun olan gençlerle konuştuk. Ülkede geleceklerine dair umutların tükendiğinin altını çizen gençler TÜİK bilgilerinde kendilerini göremediklerini söz etti. Artık okudukları kısımların mesleğini yapmaktan vazgeçen gençlerin yanı sıra devayı yurtdışına gitmekte arayanların sayısı da az değil.
‘SANIRIM TÜİK DE İŞTEN ÜMİDİNİ KESENLER ORANINA EKLEDİ’
İstanbul’da yaşayan Mustafa Gökhan Elektrik Elektronik Mühendisliği kısmından mezun ve iki yıldır işsiz. Mühendislikten mezun olan öğrencilerin toplumsal bilimler okuyan öğrencilere nazaran daha fazla iş imkanı buldukları niyetinin yanılgı olduğunu söz eden Gökhan, “Yanılgı zira başvurduğumuz her yer en az iki yıl tecrübe istiyor. Şayet tecrübe yoksa asla mühendislik takımında iş bulamıyorsunuz. Bulduğunuz işlerde ise en fazla bin lira maaşla çalışmanızı bekliyorlar” dedi.
İstanbul üzere bir kentte iki yıldır işsiz olmanın çok sıkıntı olduğunu lisana getiren Gökhan hislerini, “İki yıldır ailemin yanında yaşıyorum, onlar beni üniversiteye gönderirken mühendis olacağım diye inanılmaz sevinçliydiler ve gelecekten umutluydular. Şu iki yılda konuta maddi olarak hiçbir katkı sunamadım. Bu durum insanı hayli etkiliyor” kelamlarıyla anlattı.
TÜİK’in açıkladığı işsizlik bilgilerine gönderme yapan Gökhan, “İki yıldır İŞ-KUR kaydım mevcut ancak hiç ses soluk çıkmadı. Sanırım TÜİK beni işsiz ancak iş bulmaktan ümidini kesmiş oranına ekledi” diye sitem etti.
‘SOSYALLİKTEN UZAK DURMAK MADDİ AÇIDAN RAHATLATICI’
Pandemi periyodunda internet üzerinden Almanca öğrenmeye çalıştığını belirten Gökhan, “Almanya mühendislik açısından çok başarılı bir ülke, bir ihtimal gidebilirsem tahminen kendime bir yol çizebilirim. Zira burada bir toplumsal hayatım da kalmadı, arkadaşlarımla görüşmeye gittiğimde bir çay, kahve içebilecek miyim hesabını yapmaktan yoruldum. Bu yüzden toplumsallıktan uzak durmak maddi olarak rahatlatıcı oluyor” dedi.
‘TÜİK BİLGİLERİNE DAHİL MİYİM BİLMİYORUM?’
Dokuz Eylül Üniversitesi Tarih kısmından geçtiğimiz yıl mezun olan Melike Büyük, “Mezun olur olmaz onlarca iş başvurusu yaptım ama hiçbirine geri dönüş yapılmadı” diye konuştu.
Melike Büyük Üniversiteye başladığında geleceğe dair çok farklı planları olduğunu belirten Büyük, “Ülkedeki liyakatsizliğin, emeğe karşı verilmeyen pahanın en büyük yansıması aslında akademinin kendisidir. Akademisyen olmayı hedefleyerek başladığınız üniversitede öğretim vazifelileri ortasındaki münasebetleri gördükten sonra bir an evvel mezun olup kaçayım diye düşünüyorsunuz” dedi.
TÜİK bilgilerinde yer alan genç işsizlik oranlarına şaşırdığını tabir eden Büyük, “Bir yılı aşkın müddettir mezunum ve işsizim. Artık ben TÜİK bilgilerine dahil miyim bilmiyorum. İŞKUR’a müracaat yapmadım, benim üzere onlarca arkadaşım var. Bu dataların içinde biz nereye tekabül ediyoruz sormak lazım” değerlendirmesi yaptı.
‘NORMALLEŞME BAŞLAR BAŞLAMAZ GİTMEK İSTİYORUM’
Ülkeden her geçen gün umudunun azaldığını vurgulayan Büyük geleceğini yurt dışında arayacağını belirterek şunları söyledi:
“Sürekli tutunacak bir şey arıyorum ama yok. Pandemi üzere bir kabusu yaşarken işsizlikle karşılaşınca kabus onlarca kat artıyor. Şu an için kurtuluş yolu olarak gördüğüm tek yer yurt dışı. Pandemi nedeniyle beklemek zorundayım lakin bu ülkede çalışma umudum kalmadı, olağanlaşma başlar başlamaz gitmek istiyorum.”
‘MESLEĞİMİ YAPMAKTAN VAZGEÇTİM’
Ankara Üniversite Sosyoloji kısmından geçtiğimiz haziran ayında mezun olan Elif Taraftan de iş arayan bir genç.
Elif İstikametten “İnsanlar mezun olur olmaz iş buldun mu diye sormaya başlıyorlar. Aileden daima bir baskı hali var, bir işe yaramıyorsun hissini sonuna kadar yaşıyorsun” kelamlarıyla işsizlik sürecini anlatan İstikametten sayısız iş başvurusu yaptığını söyledi. Taraftan, “Bazılarından geri dönüşler aldım lakin işe girebilmek için o kadar çok mülakatla karşılaşıyorsunuz ki kesinlikle birinde elenmiş oluyorsunuz” diye konuştu.
‘DÜZENLİ MAAŞ ALDIĞIM BİR İŞİMİN OLMASI YETERLİ’
Mülakat süreçlerinin istihdam etmeyi değil elemeyi ön plana aldığını belirten İstikametten bu süreçte yaşadıklarını da şöyle özetledi:
“Neredeyse hepsinde en az iki evreli görüşmeler yapılıyor. Bu işler aslında CEO konumu için başvurmuşum üzere evvel karakter tahlili yapan testler yolluyor. Bu testi geçerseniz mühletle matematik sorunu, Türkçe paragraf sorularının olduğu öteki bir test gönderiyorlar. Kopya çekmediğinizi kanıtlamak için bu testlere online ve kameranız açık olarak giriyorsunuz. Bu evreyi geçerseniz de şirket sizi zoom üzere platformlardan toplantıya çağırıyor. Kiminde bu son basamak oluyor. Kiminde ise bu kademeyi geçen şirketin genel müdürü ile yüz yüze yapılacak bir toplantıya çağırılıyor. Özcesi evvelden devlete gireceksen akraban olması gerekiyordu artık özel bölüm de bu durumda.”
Geleceğe dair rastgele bir plan yapamadığını söz eden Taraftan, “TÜİK’e nazaran genç işsizlik azalmış, benim mezun olduğum sınıfta hiç kimse şimdi iş bulamadı. Açıkçası inandırıcı gelmiyor. Şu an her şey kaotik bir durumda ilerliyor. Artık okuduğum kısmın mesleğini yapamayacağımı düşünüyorum en azından bu bahiste umudum yok. Yalnızca sistemli maaş aldığım bir işimin olması yeterli” dedi.
‘İŞ BULMA ÜMİDİNİ YİTİRENLERİ GÖZ ARKASI ETMEMEK GEREKLİ’
Munzur Üniversitesi Araştırma Vazifelisi Serdar Acun Türkiye’de bilhassa son 20 yıldır genç işsizliğin yüzde 20-25 oranlarında olduğuna dikkat çekti, pandemi periyodunda yalnızca işsizlik oranlarına nazaran yorum yapılmasının da yanılgıya düşüreceğini söyledi.
Sekrtar Acun Süreci tam anlamak için istihdam sayıları, iş gücüne iştirak oranı ve iş gücüne dahil olmayan nüfusun tahlil edilmesi gerektiğini belirten Acun şöyle konuştu:
“Örneğin Ekim 2020 devrinde hem işsizlik hem istihdam hem de iş gücüne iştirak oranında azalma meydana gelmiş. Yani istihdam edilen sayısı azalmış ve çok sayıda kişi iş gücü piyasasından çekilmiş. Bu durumun ardına baktığımızda ise iş aramayan lakin iş verildiğinde çalışmaya hazır olan sayısına bakmak değerli hale geliyor. Örneğin Ekim 2019 ile Ekim 2020’yi karşılaştıralım. Ekim 2019’da iş aramayıp çalışmaya hazır olanların sayısı 515 bin iken Ekim 2020’de bu kümede olan kişi sayısı 548 bin kişi artarak 1 milyon 63 bin bireye yükseliyor. Yani geçen yıldan bu yıla 548 bin genç iş bulma ümidini yitirmiş fakat çalışmak istemektedir. İşsizlik sayılarına bu kümesi eklediğimizde ülkedeki genç işsizliğin durumunu yaklaşık olarak görebiliriz.”
Son yıllarda bayanların iş gücüne katılma eğiliminde yaşanan artışa paralel olarak genç bayanların da iş gücüne iştirakinin arttığını lisana getiren Acun, “Türkiye emek piyasasında toplumsal yapının bir yansıması olarak bayana yönelik klâsik algı maalesef genç bayan işsizliğini artırmış bu durumda genç işsizliğinin üst istikametli hareketine neden olmuştur. Örneğin genç bayan işsizliği Ekim 2019’dan Ekim 2020’ye yüzde 0,9 puan artmıştır. Fakat genç erkek işsizliğindeki azalma işsizlik oranını azaltmıştır” dedi.
Gazete Duvar
