ANKARA – HDP, bankacılık sahasında ve kamu kurumlarının borçlanmasına ait düzenlemeleri içeren 18 unsurluk kanun teklifine muhalefet şerhi düştü. Kanun teklifinin, Covid-19 pandemisine ait olağanlaşma adımlarının atılmasının çabucak akabinde TBMM Plan Bütçe Komisyonu’na geldiği tabir edilen şerhte, “Kanun teklifi, pandeminin yarattığı hasarları gidermekle ilgili tek bir tahlil sunmamaktadır” denildi.
Kamu bankalarıyla kamu kurumlarının İkrazen Kişisel Tertip Devlet İç Borçlanma Senet ihraç limitinin yüzde 3’ten yüzde 5’e çıkarılmasını hedefleyen teklifin borçlanma yükünü artıracağını belirten HDP, bankacılık meydanındaki akitlerin elektronik ortamda da yapılmasını düzenleyen hususa ise ‘işsizliğe ve mağduriyete neden olacağı’ gerekçesiyle şerh düşü.
‘SAĞLANAN İSTİSNALAR YOLSUZLUK IKTISADINI BÜYÜTÜYOR’
HDP’nin şerhinde, Vakıf Gayri Menkul Yatırım Iştiraki Anonim Şirketi’nin vesair kamu bankaları ve bunların bağlı iştirak ve iştiraklerine sağlanan ‘Kamu Tefviz Maddesinden muaf olma’ hakkından yararlanmasını amaçlayan kanun teklifinin bir numara unsuruna dair, “Bu ve gibisi düzenlemeler istisnaların kural haline gelmesi riskini barındırmaktadır. 4734 sayılı Kamu Tefviz Kanunu son periyotta sağlanan pek çok istisna ile devre dışı kalmak üzeredir. Sağlanan istisnalar yolsuzluk iktisadını büyütmektedir” dedi.
‘KAMUNUN BORÇ YÜKÜ DAHA DA ARTIYOR’
Kanun teklifinin 4’üncü hususunda, kamu bankaları ile kamu kurumlarının kapital yapılarının güçlendirilmesi gerekçesiyle, İkrazen Kişisel Tertip Devlet İç Borçlanma Senet ihraç limitinin yüzde 3’ten yüzde 5’e çıkarılması hedeflendi. Hazine’nin piyasadan alacağı 21,6 milyar liralık borcun tamamının anaparalarını artırmaları için, Türkiye Varlık Fonu (TVF) üzerinden, 3 kamu bankasına gönderilmesinin amaçladığını söz eden HDP, “Bu formda kamu bankalarının 22 milyar liralık ek finansman sağlanması amaçlanmaktadır” dedi.
BÜTÇE AÇIĞI 300 MİLYAR LİRAYA ÇIKACAK
2020 yılı içinde 140 milyar liranın üzerinde piyasadan borçlanması planlanan Hazine’nin salgın sürecinde pek çok sefer borçlanmaya gittiğini, borçlanmanın sürmesi halinde 2020 için 300 milyar liralık bir bütçe açığının gerçekleşmesi beklendiğini söz eden HDP şerhinde hususa ait itirazlar şu halde taraf aldı:
“Düzenleme, kamu bankaları üzerinden dağıtılan düşük getirili, ucuz kredilerin, kasadaki parayla değil devletin piyasadan yapacağı yeni borçlanmalarla karşılanacağını göstermektedir. Kaldı ki devletin iç borç çevirme nispeti 2019’da yüzde 132,4 iken bu orantı 2020’de ortalama yüzde 160’lara, Nisan 2020 için bu orantı yüzde 295’e çıkmıştır. Bu biçim borçlanma senetleri, Hazine’nin kamu kurumlarıyla kamu bankalarına olan borçlarının ödenmesinde, yani Hazine’nin bu kurumlara para aktarmasında kullanılmaktadır. Kaynak, kamu kurumlarına bu yolla para aktarabilmek için piyasa getirileri üzerinden piyasadan borç para almakta sonrasında ise aldığı paraları ilgili kurumlara aktarmaktadır; yapılan bu süreç sonucunda kamunun/halkın borç yükü daha da artmaktadır.”
‘HALKIN BORÇ YÜKÜNÜ 22 MİLYAR DAHA ARTIRACAK’
“Hazine’nin bu biçimde borçlanma salahiyeti, 2019 yılına kadar bütçe başlangıç ödeneklerinin yüzde 1’i ile sınırlandırılmışken, bu had 2019 yılında ise yüzde 3’e çıkarılmış ve bu kanun teklifinde bölge alan düzenlemeyle borçlanma nispeti yüzde 5’e çıkarılmaktadır. Teklifin yasalaşması halinde, sene başında 32 milyar 460 milyon liralık şahsi borçlanma salahiyeti verilen Kaynak, piyasadan 21 milyar 640 milyon lira daha borç alma imkânına kavuşacak ve bu halkın borç yükünü 22 milyar lira daha artıracaktır. Borcu sahayla borcu ödeyen toplumsal sınıflar tıpkı olmadığı için bu borçlanmalar halkın sırtına yeni yükler getirecektir. Bu sebeple bu husus teklifi kabul edilebilir değildir.”
‘SÖZLEŞMELERDE ELEKTRONİK SİSTEME GEÇİŞ İŞSİZLİĞE NEDEN OLUR’
Kanun teklifi ile, Bankacılık Kanunu, Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu, Elektronik Haberleşme Kanunu, Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu, Anapara Piyasası Kanunu’nda ve Ödeme ve Menkul Kıymetler Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun’da değişiklik yapılarak ahitlerin elektronik ortamda akdinin ve feshinin mümkün hale getirilmesi hedefleniyor.
Finansal hususlardaki muahede ve fesihlerde değerli olan “yüz yüzelik ilkesi”nin düzenlemeyle 2. plana atıldığını belirten HDP, değişikliğin mağduriyetlere yol açacağını, dolandırıcılık vakalarının artmasına sebep olacağını söz etti. Elektronik ortamda düzenlenecek banka ve kredi akitlerinin sanal bankacılık pratiğini kullanmayan insanlar için mağduriyete neden olacağının tabir edildiği şerhte, “Elektronik ortama geçiş süreci münhasıran bankacılık dalında çalışan binlerce emekçinin işlerini kaybetmesine sebep olacaktır. Yurttaşları istihdam etmekte yaşanan zorluklar ortadayken yeni iş ortamları yaratılmadan iş alanlarını daraltacak düzenlemeler yapmak 13 milyonu geçen işsizlere yenilerinin katılmasına neden olacaktır” denildi.
Gazete Duvar