Aaron E. Carroll
Geçen hafta, Dr. Anthony Fauci, bizleri, Covid-19’un 2021’e kadar hayatımızın içinde olmaya devam etmesinin mümkün göründüğüne dair uyardı. Natürel ki haklı. Bu gerçekliği kabullenmeli ve Fauci’nin iletisini inkâr etmek yerine, onun açıklamasına uygun adımlar atmalıyız.
Pek çok Amerikalı bu olasılığa karşı direniyor. Ertelenen spor dönemlerinin tekrar başlamasını, okullara daha kolay gitmeyi, ertelenen tatillerin keyfini çıkarmayı ve gecikmiş partilere ve toplantılara katılmayı umuyorlar.
Birçoğunun Covid-19 kaynaklı kısıtlamalardan bıkması büsbütün anlaşılabilir bir durum. Ne yazık ki, tam da sıkı durmamız gereken bir vakitte kararlılıkları zayıflıyor. Bu bize değerliye mal olabilir.
İYİMSERLİKTEN ÇOK TEMKİNE MUHTAÇLIK VAR
Gerçekçi olmayan bir iyimserlik, kısmen, insanların umutlarını tıbbi bir gelişmeye bağlamış olmalarından kaynaklanıyor. Umut verici gelişmeler oldu. Hastaneye yatırılan hastalar için Remdesivir ilacı iyileştirici bir potansiyele sahip. Hastalığı atlatanların plazması da birebir şeyi yapabilir. Antikor tedavileri, kimileri için sonuçları daha iyi hale getirebilir ya da en yüksek risk kümesinde olan şahıslarda görülen enfeksiyonları engelleyebilir.
Öte yandan, birçok olay bu tedavilerden bir yarar görmüyor. Ayrıyeten, bu tedavilerin hiçbiri geniş bir ölçekte enfeksiyonları ya da hastaneye yatışları önleyemiyor. Sistemsiz bir salgın eğrisi hakkında duyulan tasa sırf vefatla ilgili olmasa da katiyen bir tasa kaynağı teşkil ediyor. Bu, birebir vakitte, insanların yaşadığı öteki problemlerle ilgilenemeyeceğimiz kadar çok yatağın dolduğu, çok yük altında ezilen bir sıhhat sistemiyle de ilgili. Tedavi edilmeyen ya da kâfi tedaviye ulaşamayan kalp meseleleri, felçler, kanser olayları ve daha fazlası, hastalık ve mevt oranlarında ani bir artışa neden olacaktır.
Bununla birlikte, Amerikalılar bir aşının neler yapabileceğini abartıyor. Pek çok kişi, aşı onayının bir kampanya hilesi olarak aceleye getirilip getirilmediğine odaklanıyor; ancak aslında bu sorun neredeyse mevzu dışı. Şimdilik, bu sonbaharda bir aşı onaylanacak ve “etkili” olacak üzere görüLüyor. Yeniden de bu aşının bir oyun değiştirici olması pek muhtemel değil.
KORONA AŞISI, GRİP AŞISI ÜZERE OLABİLİR
Tüm aşılar tıpkı değildir. Kızamık, kabakulak ve kızamıkçık üzere kimi aşılar, birkaç doz uygulandıktan sonra güçlü ve neredeyse ömür uzunluğu süren yararlar sağlar. Grip aşısı üzere başkaları ise bir mevsimliğine sonlu yararlar sağlar. Bir korona virüsü aşısının hangi kümeye gireceğini şimdi bilmiyoruz lakin grip aşısının müsaadeden gitmesi daha mümkün görünüyor. Sağlayacağı bağışıklığın ne kadar süreceğini bilmiyoruz. Aşıdan az ya da çok yarar gören topluluklar olup olmayacağını bilmiyoruz.
AŞIYI BULMAK SALGINI BİTİRMEYECEK
Bütün bu bilinmeyen şeyler yüzünden, bağışıklık geliştirsek bile son derece dikkatli olmaya devam etmeliyiz. Bir aşının nüfus seviyesinde büyük bir tesire sahip olduğuna ait ikna edici ispatlar görene kadar maske kullanmamız, fizikî aramızı muhafazamız ve kendimizi sınırlamamız gerekecek. Lakin çoğumuz bunu yapmayacağız. Birçok insan, aşının onları kurtaracağına inanacak ve daha fazla olağan aktiviteye katılacak.
Bu tutum, geçen kışın en sıkıntı anlarında gördüğümüz çeşitten büyük salgınlara yol açabilir.
Bu yaklaşım, olağan ki, aşıyı yaygın ve hızlı biçimde dağıtabileceğimizi (ki bu şüphelidir), birçok insanın aşıyı vurduracağını (pek birden fazla vurdurmayacak) ve (sağlık hizmetlerinin dağıtım biçimindeki onlarca yıllık eşitsizlikler karşısında her zahmete göğüs gererek) dağıtımda öncelikle en yüksek risk altında olanların vurulması için dağıtıma öncelik vermeyi başaracağımızı varsayar.
Bir aşının onaylanması gerçek bir korona virüsü karşılığının başlangıcı olabilir lakin muhakkak son nokta olmayacak.
2021’de, bilhassa de yılın birinci yarısında süren hayatın şu ankine benzemesi çok daha olası. Sadece birkaç acı dolu ay daha bu duruma tahammül etmemiz gerektiğini düşünen beşerler, beklentilerini buna nazaran ayarlamalı. Bu yıl sonbahardaki okul sisteminin bir keze mahsus olacağını, gelecek eğitim yılı bir yana çabucak önümüzdeki yıl olağana döneceğimizi düşünenler, büyük bir hayal kırıklığına uğrayabilirler.
Dr. Fauci’nin MSNBC’den Andrea Mitchell’a söz ettiği üzere, “Covid’den evvelki halimiz üzere olağan bir duruma geri dönmekten kelam ediyorsanız, bu, 2021’de, hatta tahminen de 2021’in sonlarına hakikat olacak.”
TEK YOL GERÇEKÇİ VE HAKIKAT BİR PLANLAMA
İlkbaharda daha iyi bir yaz geçirebilmek için elimize geçen fırsatı tepmiştik. Yaz devrinde ise sonbaharı planlamak için yakaladığımız bahtı boşa harcadık. Ve artık tekrar vakit kaybediyoruz. Gelecek yıl o kadar da uzağımızda değil.
Şu anda hâlâ bu yeni dünyada nasıl yaşayacağımızı bulmamız gerekiyor ve bu, sonuç itibariyle, birçoğuna karşı çıktığımız virüsle uğraş stratejilerinin tamamını kabullenmek manasına geliyor.
Hem semptomatik hem de asemptomatik insanları test etmeye yönelmek için çok geç değil. İlkbaharda, virüs salgınını denetim altında tutmak için haftada bir milyon teste muhtaçlığımız olabileceğini kestirim etmiştim. Bu iddia, Amerika’nın, hastalığın yayılma oranını başka ülkelerde olduğu üzere en alt seviyeye indireceğini varsayıyordu. Bu konuda başarısız olduk. Sığınağımızı çok erken terk ettik ve olayların bir defa daha çoğalmasına müsaade verdik.
Bu yüzden, artık sadece semptomatik testlere ve temas takibine güvenemeyiz. Haftada bir milyondan fazla teste muhtaçlığımız var. O noktaya ulaşmanın yegâne yolu, risk altında olduğundan haberi bile olmayan insanları belirlemek için yaygın biçimde dağıtılabilen ve her yerde bulunabilen ucuz ve süratli testler yapmak.
Hadiselerin tespit edilmesi sadece birinci adımı oluşturur. Hastalığa yakalananların tecrit edilmesi ve yakın temaslarının karantinaya alınması gerekir. Çok fazla sayıda Amerikalı çalışmaları gerektiği, konutları yetersiz olduğu yahut kendilerine yiyecek ve gündelik materyal yardımı yapılmasına muhtaç olduğu için bunu gereğince gerçekleştiremez. Bu eksikleri gidermede başarısız olduk. En çok yardıma muhtaçlığı olanlar çoklukla korona virüsüne yakalanma, hastalığı yayma ve en makus sonuçlarıyla yüzleşme bağlamında en yüksek risk altında olan insanlardır ve hükümetimiz onların gereksinimlerini karşılamadı.
MASKENİN TARTIŞILMASI BİR TRAJEDİDİR
Maske kullanımını normalleştirmemiz gerekiyor. Bunun politikleşmesi ve bu kolay, emniyetli ve tesirli önlemin tartışma konusu yapılması tam bir trajedidir. Bu, kendimizden çok diğerlerini müdafaayı amaçlayan bir davranış. Bu türlü bir hareketin hâlihazırda bir zayıflık olarak görülmesi dehşetli bir durum.
Son olarak, okulların, iş yerlerinin ve kurumların inançlı bir formda nasıl açılabileceği ve işletilebileceği konusunda detaylı ve belli planlar oluşturabilmek için işleyen bir bilimsel altyapıya gereksinimimiz var. Bununla birlikte, bu planları yürürlüğe koymak gayesiyle ne gerekiyorsa finanse edebilmek için işleyen bir Kongre’ye de gereksinimimiz var. Bu çok paraya mal olabilir; yeniden de tartışmaya devam etmenin getireceği maliyetten çok daha düşük olması olası görünüyor.
Bu fikirlerin hiçbiri bütünlüklü bir tahlil sunmuyor lakin tek başlarına yetersiz olmaları, gerekli olmadıkları manasına da gelmiyor.
Soğuk hava bizi kapalı yerlere mecbur edecek ve birbirimize daha da yaklaştırarak dışarıda olmanın sağladığı yararları ortadan kaldıracaktır. Grip mevsimi yaklaşıyor. Güney Yarımküre’de bulunan birçok ülkede grip mevsimlerinin hafif seyretmesinden ötürü içi rahat olanların, bu ülkelerin de korona virüsünün yayılışını denetim altına alan davranışlarda bulunduğunu kabul etmesi gerekir. Tıpkı fedakarlıkları yapmadan tıpkı mükafatları alacağımızı varsaymak bir yanılgı olur.
Çok fazla insan rahat davranmaya başladı; zira kurtuluşun çabucak köşede olduğunu sanıyor. Bu mümkün fakat kesin bir mümkünlük değil. İşlerin daha kolay yürüyeceğini varsayarken hayatın hâlâ güç olduğunu görmektense, güç geçecek bir 2021’e hazırlanarak hayatın daha kolay sürmesine şaşırmak daha iyi olabilir.
Bu bir maraton, yüz metre yarışı değil. Ve her ikisinde de koşmak gerekir.
Makalenin özgünü New York Times gazetesinde yayımlanmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)
Gazete Duvar
