Pandemi şartlarında birçok mesleğin yaşadığı sorunlar lisana getirildi. Olağanlaşmanın başlamasıyla kimi önlemler ise rafa kaldırıldı. Bunlara bir neden ülke gündemi oldu. İstanbul Sözleşmesi’nden çıkılacağı üzere hükümet kanadından deklare edilen görüşler bayanları, Çoklu Baro yasa tasarısı ise avukatları sokağa çıkardı.
Aksiyona katılan insanlara, pandemi şartlarında virüs bulaşma ihtimali devleti ilgilendirmedi. Kaldı ki ilgilendirseydi bu üzere mevzular şu vakitte gündeme taşınmazdı.
Öteki taraftan uzun bir vakittir, demokratik bir hak olan protesto şiddetle bastırılıyor. “Müdahaleden” çok “saldırı” denilme tercihinin çabucak her aksiyonda somut delilleri mevcut. Palas pandıras götürülüyor aksiyoncular. Toplumsal uzaklık kuralını zikretmek ne mümkün…
Tüm bunlar olurken özellikle et ete, yan yana duran Çevik Kuvvet polisi ne düşünüyor? İş güvenlikleri için ne yapılıyor? Pandeminin başlarında kolonya dağıtan polisin çalışma nizamı nasıldı?
Bu sorular üzerine evvel Taksim, İstiklal Caddesi üzerindeki polislerle konuşmak istedim. İsim ve lokasyon belirli edecek hiçbir bilgiyi habere almayacağım noktasındaki ikna çalışmalarım işe yaramadı. “Neler var, işimizden oluruz” dedi genç bir polis. Gazete Duvar’ı bildiğini, haberin konusu için şaşırdığını da ekleyerek… Konuştuğum öbür polis “Yanlış anlamayın. Keşke yasa dışı yapsaydınız bu işi. Neler neler anlatılırdı. Yani bu türlü sohbet edermiş gibi…” teklifinde bulundu.
Taksim Karakolu’na gittiğimde ise Vatan Emniyet’e yönlendirildim. Vatan Emniyet’e Cuma namazı saatinde gittiğim için bir mühlet bekletildim. Sonrasında yönlendirildiğim ünitedeki iki polis memuruna, toplumsal müdahalelerde çalışan bir ya da iki polisle konuşmak istediğimi anlattım. Gülümseyerek dinlediler. Yardımcı olmak isteriz dediler ve ama prosedürün işlemesi gerekiyordu. “Dilekçe yazın” denildi. İki üç gün içinde geri dönüş yapılacağı belirtildi. Konuşacağım polislerin söyleyecekleri -büyük ihtimal- dikte edileceği için dilekçe yazmamaya karar verdim. Tüm bu umarsız çabayı bilerek yaptığımı eklemek isterim. Hal durum budur demek için.
İmkânlarımız doğrultusunda haberde yer verdiğimiz polis memurunun kimi söylediklerini lokasyon bilgisini ele vereceği için buraya almadık. Yeniden birebir polis memuru aracılığıyla konuşmak istediğim iki Çevik Kuvvet polisi ise telaşlarından ötürü konuşmak istemedi.
‘DİNLENME SAATİNDE KOLONYA DAĞITIYORUZ’
Pandemi şartlarında nasıl çalışıyorlar? Şikayet mercileri var mı? İş güvenlikleri sağlandı mı? Konuştuğumuz memur anlattı:
“Gece gündüz çalışıyoruz. Bir nevi sağlıkçılar üzere çalışıyoruz. Beşerlerle direk temastayız. Bir maske verdiler yalnızca. Öteki bir şey yok. Onlar da ultrasonik denilen maskelerden değil. Bir kısım arkadaşlarımız virüse yakalandı. Müdürler ‘geçmiş olsun’ dedi yalnızca. Mesai denen bir kavramımız yok. Mesela pandemi boyunca kolonyayı polise dağıttırdılar. Polis mesaiden çıkıyor, dinlenme saatinde kolonya dağıtıyordu. Gündüz kolonya dağıtan polis, akşam işe gidiyordu. Bu insan dinlensin mi, uyusun mu, duş mu alsın? Bu aylarca bu türlü devam etti. Devlet güya günah çıkardı. Sağlıkçılara, infaz müdafaa memurlarına para verdi. Sus hissesi gibi… Bizde bu türlü bir şey de olmadı.”
‘4 AY BIREBIR ELBİSEYİ KULLANDI ARKADAŞLAR’
“Bizim işimiz adliyelerde duruşma bitene kadar sürer. Sabah 08:30’da geliriz. Akşam ucu açık. Düşünceli duruşma varsa gece 12:00’ye kadar da sürer yani. 6 gün çalışıyoruz. 1 gün istirahatimiz var. O bir günlük istirahat de bu pandemi mühletince verilmedi kimseye. Kolonya dağıttırıldı, ek vazife yazıldı, uygulama yapıldı ya da hastanelerde görevlendirildi arkadaşlar. Covid ünitesinin olduğu katlarda misyon yazıldı. Bir giysi verildi. Sağlıkçılar kullan at olacak halde o kıyafetleri kullandı. Bizde ise 12 saat vardiyalı çalışan arkadaşlarımız çıkardığı elbiseyi başkasına verdi. 4 ay tıpkı elbiseyi kullandılar.”
‘ARKADAŞLARIMIZ OLUMLU ÇIKTI, BİZ DEVAM ETTİK ÇALIŞMAYA’
“Çözüm mercimiz olmadığı için her şey havada kalıyor. Başıma iş açacak ezayı soruyorsunuz. Her şey… Adliyedeki ünitelerde bir bireyde korona müspet çıktığında o ünite kapatıldı. Herkes kendini konutunda karantinaya aldı. Kaç arkadaşımız olumlu çıkmasına karşın bize bir gün müsaade bile verilmedi. (Aynı odada çalıştıkları mesai arkadaşlarından bahsediyor) Bırakın karantinayı yani…. Test tabiki yaptıracağız, biz de kendimizi karantinaya alalım dedik. İdari süreç yaparız, bir gün rapor bile alamazsınız denildi.”
“Bir yerde de haklılar kendilerince. Zira her yerde polisler misyonlu. Kolonya dağıtmada, hastane beklemede, adliyelerde… Aktivite oluyor polis misyonlu, biri bir mescitte namaz kılacak polis görevli… Her hafta sonu kiliselerde, havralarda polis vazifeli.”
‘YUKARIDAN İNANILMAZ BİR BASKI VAR’
“Bir de şu var…. Polislerin muhatap olduğu beşerler genelde olağan, sağlıklı, rutin hayatına devam eden vatandaşlar değil. Uyuşturucu satıcısı, hırsız, cinayet işleyen işte bu şekil beşerlerle muhatap oluyoruz. Onlarla vakit geçiriyoruz. Arkadaşını söyle sana kim olduğunu söyleyeyim derler ya… Tabiki de arkadaş olmuyoruz lakin bir mühlet sonra kimi arkadaşlarımız onlara benzemeye başlıyor. Onlar üzere davranıyorlar. Bizim sıkıntı polis arkadaşlarımızın birçoklarının evlilik hayatı daima külfetlidir. 3 ayda bir ruhsal yardım, rehabilite üzere bir şey yapılsın da dedik. O da yok. Daima bizden istiyorlar. ‘İşinize gelmiyorsa yapmayın’, ‘binlerce insan sokakta aç geziyor’ deniliyor. Klasik yanıtlar işte… Üniformalı mesleklerin gardiyanından tutun askeriyesine zabıtasına kadar çok bu türlü fikir beyan edecek bir durumda değiliz. Zira inanılmaz bir baskı var üstten. Çabucak süreç yapılır, atılırsınız.”
‘İŞ GÜVENLİĞİ YASASI KOLLUK İÇİN GEÇERLİ DEĞİL, PANDEMİ ÖTEKI BİR SÜRECİ DOĞURDU’
İş Sıhhati ve Güvenliği Eğitim Araştırma Derneği’nden Süleyman Polat, 6331 sayılı İş Sayılı İş Sıhhati ve Güvenliği Kanunu’na nazaran kimi mesleklerin bundan muaf tutulduğunu belirtiyor.
“Türk Silahlı Kuvvetleri, genel kolluk kuvvetleri ve Ulusal İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı’nın faaliyetleri çalışanları, iş güvenliğiyle ilgili kararlarda kapsam dışındalar.”
“Kanun onları iş güvenliği kapsamına almıyor lakin tabiki pandemi öteki bir süreci doğurdu. Meslek hastalığı sayılmalı mı? SGK Kanunu’na nazaran söylüyorum. Vazifesi gereği, işin yürütülme koşulları yüzünden uğradığı hastalık halinde meslek hastalığı sanılmalı.”
Devlet kurumlarında dağıtılan maskeler ne kalitede? Polat yanıtlıyor: “Şu anda kullanılan maskelerin standartlardan geçmiş, test edilmiş bir güvenlikleri yok zati. Spesifik çalışma alanları dışında, sıhhat işçisi üzere en azından N95’e tekabül edecek bir maske dağıtıldığını görmedim.”
‘BÜTÜN İŞKOLLARI ORTASINDA İŞ MEMNUNİYETSİZLİĞİ EN YAYGIN OLAN POLİSLİK’
2014 yılında İnsan Hakları Araştırma Ağı’ın düzenlediği, “Türkiye’nin İnsan Hakları Gündemi Konferansı”ndaki konuşmacılardan biri olan Veysel Dinler, 1993- 1996’da Polis Koleji, sonraki 4 yıl boyunca Polis Akademisi öğrenciliği ile 8 yıldan fazla polis amirliği yaptıktan sonra akademisyenliğe geçiyor.
Konferans arşivinde şunları söylediği kaydedilmiş:
“… Cem Yılmaz’ın latifesinde olduğu üzere, neredeyse ‘gül’ buyruğu ile gülünüyor. Bunun hayat alanlarının tümünde, yatakhane, yemekhane, derslikler, etütler, yaz kampları vs. görmek mümkündür. (…) Keskin bir hiyerarşi bu. 4 yıl içinde oluşturulan şey: ‘Emir demiri keser!’ Amirlere bir ‘baba’ rolü burada biçilir. Ağabey- kardeş kastı burada kurulur ve ağabeylere hürmette kusur edilmez. Kendisiyle tahminen tıpkı yaşta ya da yalnızca bir yaş büyük bir kişinin tesadüfen bir yıl evvel bu okula başlamış olması, ortada harikulade bir uçurum yaratır.”
“Polis teşkilatı mensupları, bütün işkolları ortasında iş memnuniyetsizliği en yaygın olanlardandır. İşin tabiatından kaynaklanan kötü- iyi uğraşı, hep olağandışı ve sapma hadiselerle karşı karşıya gelmenin yanında, hiyerarşik yapıda emir- komuta zincirinde bulunma halka yönelik şiddetin bir başka ‘gerekçesi’sini oluşturmaktadır.”
Gazete Duvar
