İlker Cihan Biner
2017 yılında Arka Unlimited’ın matbu mecmuasında Çınar Eslek’in yürütücülüğünde başlayan “Ak-sayanlar” serisi, matbu mecmua ortamından stant yerine taşındı. 11 Mart tarihinden itibaren x-ist’te sanatseverlerle buluşan stant, 15 ismin ikili birlikteliğinden doğan 8 üretimden oluşuyor.
Merve Akar Akgün ve Çınar Eslek tarafından hazırlanan serinin x-ist’e taşınan formatında şu sanatkarları ya da muharrirleri, şairleri yahut eleştirmenleri ikili diyaloglar halinde görüyoruz: Ece Eldek-Emin Alper, Ferhat Özgür-Süreyyya Cihan, Kemal Özen-Şebnem İşigüzel, Kirkor Sahakoğlu-Tayfun Pirselimoğlu, Murat Palta-Gülfem Pamuk, Neriman Polat-Sema Kaygusuz, Orhan Cem Çetin (kendisiyle diyalog kuruyor), Pınar Öğrenci-Fırat Demir.
O halde standın oluşum evrelerinin ve yapıtların yer (x-ist) içinde dağılımının da bir manası var. Bu durumu “Ak-sayanlar” standının küratörleri Merve Akar Akgün ve Çınar Eslek’le konuştuk. Tıpkı vakitte Arka Unlimited’ın Genel Yayın Direktörü Merve Akar Akgün de Türkiye’de sanat yayıncılığı ve tabir özgürlüğü alakasını anlattı.
Ak-sayanlar stant manzarası, x-ist ve Unlimited Publications müsaadesiyle, 2021.
Ak-sayanlar standı nasıl ortaya çıktı? Bizlere süreçten bahseder misiniz?
Merve Akar Akgün ve Çınar Eslek: Ak-sayanlar serisi şimdiki sanat yayını Arka Unlimited’ın matbu yayını için 2017 yılında Çınar Eslek yürütücülüğünde başladı. Serinin maksadı, sanat ile farklı alanlarda sürdürülen üretimleri birbirlerine daha sıkı dokumaktı. Farklı alanlardan iki insanın diyaloglarının bulunduğu bu seri 2017’den bu yana farklı birlikteliklere yer verdi. Mecmua için birbirlerini tanımadan bir ortaya gelen insanların sonradan birlikte işler yaptıklarını görmek bize ilham verdi. Çınar’ın aklında her vakit bu seriyi bir standa dönüştürme hayali vardı, Daryo Beskinazi’nin teklifiyle bu hayali gerçekleştirecek olmanın memnunluğunu yaşarken ortaya pandemi girdi, hayat girdi… Lakin her şeye karşın altını çizmeye çalıştığımız bir aradalık ve getirdiği çeşitlilik, projemizi gerçekleştirmemiz ismine olumlu rol oynadı ve iştirakçiler bu süreci avantajlarına çevirerek çalışmalarını tamamladılar ve nihayetinde Ak-sayanlar insan için, insanmerkezci olmayan yeni referansların neler olduğunu araştırmanın kıymetini vurgulamak üzere mecmua sayfalarından galeri duvarlarına taşındı.
Birlikte üretilen her şeyi önemsediğimiz ve bu alandan yol almanın değerine vurgu yaptığımız bir yerden insanları birlikte keşfetmeye davet ettik. Ortaya çıkan sonuç bizim için de çok heyecan vericiydi. Edebiyat, sinema ve sanat alanlarından büyük beğeniyle takip ettiğimiz isimlerin çalışma süreçlerine tanıklık etmek, birlikte ve ahenk içerisinde hareket edebilmek ve tahminen de en değerlisi fevkalâde şartlarda sergiyi hazırlayıp ziyarete açabilmek değerliydi.
Stantta farklı alanlardan sanatkarların kesişimsel bir münasebeti var. Böylece “şair-ressam-romancı” üzere ayrımların izi bulanıklaşıyor. Bu disiplinlerarası müsabakalar ışığında yapıtların yere yerleştirilmesi ve dağılımında nelere dikkat ettiniz?
Merve Akar Akgün ve Çınar Eslek: Stant projesi ortaya çıktıktan sonra her bir ortaya gelişimizde vurguladığımız, iştirakçilerin galeri mekanını/fikrini diledikleri üzere dönüştürebilecekleriydi. Pandemi ve getirdiği kısıtlamalar üretimlere de mecburi kısıtlamalar getirdi. Örneğin galeriyi atölyesi olarak kullanmayı tahayyül eden bir müellif mecburen bu fikrinden vazgeçmek durumunda kaldı. Bunu, “şair-ressam-romancı ayrımların izlerinin bulanıklaşması” olarak tabir ettiğin tanımlamanın tahminen de diğer koşullar altında yok olacak olabilmesi ihtimalini hatırlattığı için söylüyoruz. Bu proje özelinde yeri anlamak kıymetliydi. Yerleşim ve dağılımı düşünürken daima kolektif ruhu hissetmek istedik. İkili üretimleri birbirlerinden ayırmamaya ve işlerin fizikî muhtaçlıklarını diyalog kurdukları öbür işlerle bakışmaları kadar önemsedik. Tüm heyetim sürecinde yerin standa, standın de yere ne kadar iyi geldiğini keyifle fark ettik. Her çalışma bir başkasının açıklığına yerleşirken birbirinden beslenmeye devam etti.
Ak-sayanlar stant imajı, x-ist ve Unlimited Publications müsaadesiyle, 2021.
Ak-sayanlar standına dair sanatçı konuşmaları, performans ve farklı etkinlikler olacak mı?
Merve Akar Akgün ve Çınar Eslek: Ak-sayanlar başladığı günden itibaren alan açmak/yaratmak isteyen bir yerden konuştu, münasebetiyle hayal ettiğimiz kolektif ruh fizikî olarak kısıtlı hallerde bir ortaya gelebildiği için tüm aktiflik programımızı çevrimiçi olarak kurgulamaya karar verdik. Öncelikle standın en büyük ilham kaynaklarından biri olan Corpus’un 2019 yılında yayımladığı İnci Aydın Çolak’ın kaleme aldığı ‘İmge ve İmaj – Türkiye’de Fotoğraf ve Edebiyatta Ortak Dil’ isimli kitabın ışığında İnci Aydık Çolak ve -tez danışmanı- Burcu Pelvanoğlu ile bu ortak lisan üzerine konuşacakları bir sohbette buluşmayı çok istek ediyorduk. Bu hayalimiz gerçek oldu ve 23 Mart tarihinde Pelvanoğlu ve Aydın Çolak ile “Resim ve Edebiyatın Arkadaşlığı” isimli birinci etkinliğimizi gerçekleştirdik. Sunuma katılanların ilgisi ve talebi doğrultusunda birebir husus üzerinden devam eden ikinci oturumu da 14 Nisan günü gerçekleştireceğiz. 8 Nisan’da Tamar Çıtak, Şebnem İşigüzel’in yerleştirmesi üzerinden toplumsal medyada canlı yayınladığımız ve çevrimiçi olarak ulaşılabilen bir performans sergiledi.
Nazlı Pektaş operatörlüğünde tüm iştirakçilerin kelam alacağı iki oturumdan oluşacak sanatçı konuşmaları organize ettik. Bu konuşmaların birincisini 13 Nisan akşamı gerçekleştireceğiz, oburunu ise stant 17 Nisan’da sona ermeden evvel gerçekleştirmek istiyoruz. Ak-sayanlar’da yayınlanan tüm diyaloglar, stant hazırlık süreci, konuşmalar ve stant hakkında yazılan tüm yazılar ise bir kitapta derlenmek stant sonrası için kurguladığımız bir proje olarak vaktinin gelmesini bekliyor. Tamamı fiyatsız olan etkinliklerimizi @unlimited_rag ve @artxist hesapları üzerinden takip edebilirsiniz.
Stant dışı soruyla devam edeceğim. Türkiye tabir özgürlüğü açısından da sorunlu bir ülke. Arka Unlimited Türkiye’de ayakta duran az sanat yayınlarından birisi. Özgür bir duruşa sahipsiniz. Yayın politikanızdan, yazı dizileri yahut yazıları hazırlarken kriterlerinizden bahsedebilir misiniz?
Merve Akar Akgün: Arka Unlimited, 15 yıldır açık kaynak olarak bağımsızlığını ve özgünlüğünü kaybetmeden yayın hayatına devam eden, kendine has bir çizgisi olan ve ele aldığı içerikleri özgürce kıymetlendiren bir mecra. Yayın siyasetimizi ise “sanata değen her şey” üzere geniş alan açan bir mottoyla belirlemiştik. Tıpkı bugün mecmua sayfalarından taşan bir güç topuna dönüşen Ak-sayanlar üzere üretimlerin yaratıcılık potansiyelini kesmeden, muharrirlerin alanlarına müdahale etmeden, dinleyerek, anlayarak, öğrenerek yola devam ediyoruz. Mecmuanın yayın direktörlüğünü üstlendiğim birinci günden itibaren sürekliliği çok önemsedim ve tüm düşünsel yatırımı bir gün bir ortaya geldiğinde daha da değerli olacak seriler üzerine yapmak istedim. Muharrirlerin birçoğuyla uzun soluklu halde çalışıyorum, her vakit söylüyorum, mecmua onların yeri, onların konutu. Arka Unlimited’ı bugün biricik yapan şey de bu müellifler ve onların istikrarlı bir halde yazmaya devam ettikleri yazıları, şiirleri, denemeleri… Müelliflerin köşeleri, sanatçı iş birlikleriyle üretilen sayfalar, bazen bir müzik kelamı bazen bir çizim bile olabiliyor bu içerikler… En son Mart 2021, 62. sayımızın edito yazısında bahsetmiştim, şu an yeri gelmişken tekrarlamak istiyorum: “Unlimited aracılığıyla hayat bulan yeni ve deneysel bütün projelerin yaratıcı üretim ağına kattığı bedele olan sonsuz inancımla, iyi okumalar dilerim.”
Ak-sayanlar standı dışında sanat formlarının disiplinlerarası müsabakası bağlamında diğer projeleriniz olacak mı?
Merve Akar Akgün ve Çınar Eslek: Ak-sayanlar serisi matbu olarak devam edeceği üzere stant de tıpkı biçimde muhakkak bir vakit geçtikten sonra ikinci edisyonuyla karşınıza çıkabilir. Ayrıyeten aktiflik programı dahilinde hayal ettiğimiz lakin fizikî koşullar doğrultusunda gerçekleştiremediğimiz projeleri vakte yayarak guerilla biçimlerde tamamlamak istiyoruz.
. Gazete Duvar
