Etiyopya’nın Tigray eyaletinde geçtiğimiz yıl kasım ayından bu yana ordu ve isyancı Tigray Halkın Kurtuluşu Cephesi (TPFL) ortasında süren çatışmalarda yaklaşık 2 bin kişinin öldüğü ileri sürüldü. Belçika’nın Ghent Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, çatışmanın başından bu yana alandan aldıkları ve bölgeyi takip eden kuruşlardan edindikleri bilgileri ‘Tigray: İnsani Durum Atlası’ başlıklı raporda birleştirdi.
Bölgede 151 katliamın yapıldığına işaret edilen raporda, ölen herkesin ismine tek tek yer verilerek interaktif haritalar üzerinde tüm çatışma alanları kayda geçirildi. 28 Mart prestijiyle meyyit sayısının 1942 olarak kaydedildiği raporda, bunların yüzde 93’ünün erkek, yüzde yedisinin bayan; yüzde beşinin din insanı ve topluluk başkanları; yüzde altısının da çocuk olduğu tabir edildi.
Ölümlere kimlerin sebep olduğuna ait soruşturmanın da yapıldığı raporda, Etiyopya askerleri ölümlerin yüzde 14’ünden, federal güçlerin müttefikleri olan Eritre birlikleri yüzde 45’inden, Amhara mililsleri ise yüzde beşinden sorumlu tutuldu. Görgü şahitleri, hadiselerin yüzde 18’inden hem Etiyopya hem de Eritre askerlerinin sorumlu olduğunu rapor etti. Rapor, cinsel taarruz, katliam ve zorla yerinden edilme üzere insan hakları ihlalleri ve savaş hatalarının işlendiğine ait tezlerin olduğu bölgeye dair somut sayılar vermesinden dolayı birinci olma özelliği taşıyor.
‘EN AZ 15 KİŞİNİN ÖLDÜRÜLDÜĞÜ KATLİAMI ORDU GERÇEKLEŞTİRDİ’
Mart başında toplumsal medyada, silahlı ve üniformalı şahısların, silahsız bir küme insanı uçurumun başına götürdüğü bir görüntü yayınlandı. Görüntüdeki birtakım bireyler yakın aradan vurulurken, kimilerinin da cesetleri uçurumdan aşağı atıldı. BBC, Etiyopya’nın kuzeyinde en az 15 kişinin öldürüldüğü katliamın Etiyopya ordusu tarafından gerçekleştirildiğine dair bulgulara ulaştı. Katliamın, ülkenin kuzeyindeki Tigray yakınlarında bulunan Mahbere Dego kasabasında işlendiğini tespit edildi. BBC, Mahbere Dego’da yaşayan bir bireye ulaştı. Bu kişi, Etiyopya ordusunun ocak ayında bu kasaba ve etraftaki yerleşim ünitelerinden 73 erkeği götürdüğünü, üçü akrabası olan bu şahıslardan bir daha haber alamadıklarını söyledi.
Görüntüde görülen silahlı bireylerin kimliği doğrulanamadı fakat kamuflaj deseni, cepler, kesim ve Etiyopya bayrağı rengindeki armalar üzere üniforma ayrıntıları, Etiyopya Ulusal Savunma Gücü’nün (ENDF) üniformalarınınkiyle örtüşüyor. Ayrıyeten silahlı bireylerden biri ENDF’ninkiyle örtüşen yeşil bir bere takıyor.
Etiyopya’nın resmi ana lisanı olan Amharca konuşan silahlı bu bireyler, birinci görüntüde, yere oturtulan silahsız insanların başında birbirleriyle konuşuyor. Görüntüde görünmeyen bir kişi “Bu insanları özgür bırakmamalıyız. Bir adedini bile” diyor. Diğer bir kişinin de “Bunu; nasıl öldüklerini görüntüye almalıyız” dediği duyuluyor. Öteki dört görüntüde silahsız bireylerin uçurumun başına götürüldükleri görülüyor. Silahlı bireyler birtakım tutsakları öldürüp cesetlerini uçurumdan atıyor.
‘SAVAŞ CÜRMÜ İŞLENDİ’
Görüntülerin birtakım kısımlarında silahlı bireylerin tutsaklara yakın aralıktan ateş ettikleri görülüyor. Birtakım kısımlarda de bir kişinin “Keşke bunların üzerine akaryakıt döküp yaksaydık” dediği duyuluyor. Bir öteki kişi “Benzin olsaydı şahane olurdu. Kızılderililer üzere yakardık” diyor. Öldürülen sivil kıyafetli bireylerin kimlikleri bilinmiyor. Lakin bu şahısların ortalarında Tigray lisanında konuştukları duyuluyor. Silahlı bireylerden biri “Woyane’nin (TPFL) sonu. Kimseye merhamet yok” diyor. Bu konuşmalar öldürülen şahısların Tigray Halkın Kurtuluşu Gücü’nden olabileceğine işaret ediyor.
İnsan Hakları İzleme Örgütü Human Rights Watch’un Afrika Boynuzu Yöneticisi Laetita Bader, BBC’ye gözlemcilerin bölgede son aylarda önemli ihlallere şahit olduğunu lakin bu imajların bilhassa telaş verici olduğunu söyledi. Bader, “Silahsız şahısların infaz edildiği görülüyor. Bunun soruşturulması gerekiyor. Çünkü imajlar savaş hatalarına işaret ediyor” dedi.
‘BAĞIMSIZ SORUŞTURMA YÜRÜTÜLECEK’
Etiyopya hükümetinden yapılan açıklamada, ‘sosyal medya paylaşımları ve savların ispat olarak sayılamayacağı’ belirtildi. Başbakan Abiy Ahmed, Tigray’da bağımsız soruşturma yürütüleceğini ve Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği ile Etiyopya İnsan Hakları Kurulu’nun bölgeye gideceğini aktardı.
Tigray’da Etiyopya ordusuyla TPFL ortasında çatışmalar yaşanıyor. Etiyopya ordusu, kasım ayında TPFL’ye harekat başlatmıştı. Başbakan Abiy Ahmed, TPFL’yi bir ordu karargahına hücum düzenlemekle suçlamıştı. Ordu, TPLF’nin denetimindeki Mekelle kentinin denetimini 28 Kasım 2020’de almıştı. Başbakan Ahmed, Mekelle’nin alınmasının akabinde operasyonun son basamağının tamamladığını duyursa da bölgede çatışmaların sürdüğü bildiriliyor. Yaklaşık 30 yıl boyunca TPLF’nin yönettiği eyalette son 5 ayda yerinden edilenlerin sayısı 900 bini buldu, Sudan’a kaçanların sayısı 75 bini aştı. (AA/BBC Türkçe)
Gazete Duvar
