Birinci olarak 2005’te Formula 1 takvimine dâhil edilen Türkiye Grand Prix’si, 2011’e kadar yarışlara mesken sahipliği yaptı. Yedi yıl boyunca F1 takviminde yer alan İstanbul’da dokuz yıldır yarış olmuyordu. Türkiye bu yıl da yarış takviminde yoktu lakin korona virüsü salgını sebebiyle revize yapılınca 2020 takvimine alındı. Şampiyonanın bu sezonki 14’üncü etabı, 13-15 Kasım 2020 tarihleri ortasında Kurtköy’deki 5,3 kilometrelik pistte düzenlenecek. İstanbul’un tarihinde sekizinci kere Formula 1 yarışına konut sahipliği yapacak olmasını Türkiye Araba Sporları Federasyonu (TOSFED) Eski Lideri Av. Demir Berberoğlu ile değerlendirdik.
‘SPOR DEĞİL TEMAŞA’
Av. Demir Berberoğlu 1970’li yıllarda ekiplerin eforlarıyla yapılan Formula 1’in artan masraflar nedeniyle yaşadığı evrime dikkat çeken Berberoğlu, yarışların yayın haklarının satışının birçok değişikliği beraberinde getirdiğini tabir etti. Çok ticarileşmenin yaşandığı Formula 1’de yeni gelir kaynaklarının yaratılması sebebiyle dünya pistlerinin sıraya girdiğini belirten Berberoğlu, grupların ve tertibi yapan firmanın “Gösterisini biz yapıyoruz lakin yayıncı kuruluş reklam geliri alıyor, ülkeler turizm gelirinden yararlanıyor. Hasebiyle bu yararlanmanın bir karşılığı, bedeli var” diyerek pastadan hisse talep ettiğini söyledi.
Berberoğlu, bu sürecin araba sporunu şova, temaşaya dönüştürdüğünü vurgulayarak, yarışın Türkiye’ye gelmesi sürecini şöyle anlattı: “Kimi ülkeler uzun yıllar bu işe ‘Evet’ dediler. Bu firma, on milyonlarca dolarla söz edilen gelirler elde etti. Ancak bir mühlet sonra dünya ülkeleri istediklerini bulamadı ve bu sistemden süratle çıkmaya başladı. O ortada bizim Türkiye devreye girdi. Bundan 20 seneyi önceyi konuşuyorum. Devletin, daha doğrusu biraz da sivil toplum örgütlerinin biriken parasıyla İstanbul Park pistine 400 milyon dolar yatırım yapıldı. İstanbul Ticaret Odası ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin önemli ölçüde parası bu işe yatırıldı. Şu anda pistin sahibi onlardır.”
‘TÜRKİYE’YE VE TÜRK SPORUNA NE YARARI OLDU?’
Lakin tüm bu yatırımlara karşın kâfi sayıda yarış yapılmadığını söyleyen Av. Berberoğlu, “Bu şov sirkine 10 milyon dolar, 20 milyon dolar üzere paralar ödemeye başladık” dedi. “Bu süreçte Türkiye’nin reklamı oldu mu” diye sorduğumuz Berberoğlu, şu yanıtı verdi: “Yurt dışından gelen seyircilerin yaptığı turistik harcamaların o yıllarda illa ki tesiri olmuştur fakat yıllarca araba sporlarıyla uğraşan hatta federasyon başkanlığı yapan bir kişi olarak söylüyorum, benim gözümde bu yarışların Türkiye’nin tanıtımı için önemli bir yararı olmadı. Mesela cumhurbaşkanımız, o vakit başbakandı; kupa verdi lakin yayıncı kuruluş kupa merasimlerini yanlışsız düzgün yayınlamadı bile. İkincisi, sen bu kadar tesis yapmışsın, 400 milyon doların üzerinde yatırımda bulunmuşsun. Yarış ülkene gelsin diye paralar veriyorsun, pekala bunun Türk sporuna ne yararı oldu? Hiç yararı olmadı. Başlangıçta bir iki arkadaşımızın çocukları, alt yarış kümeleri için bu işle uğraşmaya çalıştılar fakat başarılı olamadılar.”
‘PİST OTOPARK OLDU’
Formula 1’in yöneticilerinin ve kadroların, önemli bir seyirci dayanağı görmek istediğine dikkat çeken Berberoğlu, İstanbul Park pistinin seyir zevkinin tatminkâr olmadığını şu cümlelerle anlattı: “Pistteki düzlüklerde tribünler var lakin virajlarda hakikat düzgün tribün yok. Ayrıyeten çok uzun ve hızlı bir pist. Ortalama suratı 300’ün üzerinde olan araçlar yarıştığı vakit seyirci buradan bir şey anlıyor. Pist uzun olduğu için, otomobillerin ortaları açıldığında, ortalama suratları 170-180 olan otomobilleri bekliyorsunuz, her 15 saniyede bir otomobil geçmeye başlıyor. Bu seyri zorlukların dışında, seyirci de aslında tribüne gelmedi. Hasebiyle Formula 1 ‘Ben artık İstanbul’a gelmeyeceğim’ dedi. Türkiye de bir yarar elde edilemediği için artık bu paraları vermek istemedi. Bir firma burayı kiraladı ve yıllarca otopark olarak kullandı. Bu sene kestirim ediyorum, Formula 1 gidecek yer bulamadı. Takvimlerinde muhakkak bir sayıda yarış yapmaları gerekiyor. Her grubun ve Formula 1 tertibin sponsorları var, bu türlü anlaşıyorlar”
‘SOKAĞA ATILAN PARA’
Av. Demir Berberoğlu, dokuz yıldır bir şey yapılmayan pistin doğal olarak bozulduğuna dikkat çekerek, “Normal kaidelerde o pistin her sene devamlı bakımının yapılması lazım. Bir tek Formula 1 için pist olmaz! Onun her ayını doldurmak zorundasın. Bu türlü bir yatırım yaptığınız vakit, bütün pistlerde yapılan müsabakaların bir ayağını getirip, pisti çalıştırmanız lazım. O pist çalıştıkça, lastik döner ve yapışır, pisti korur. Dokuz sene atıl tutarsanız, olağan olarak pist bozulur” diye konuştu.
Yarışların şifreli kanallarda verilmesinin de yarışın hudutlu sayıda beşere ulaşmasına sebep olduğunu söyleyen Berberoğlu, şöyle devam etti: “Seyirci yasağı var. Türkiye, bu yarış Türkiye’de yapıldığı için bir yarar elde edemediği üzere, seyircisiz yapıldığı için de turizm geliri elde edemeyecek. Bu pist ve yarış için yapılan her masraf sokağa atılan para. Bir lira bile harcansa, buna yazık. Ne WRC’nin ne Formula 1’in bugüne kadar Türk sporuna en ufak yararı olmadığı üzere, oralara para harcandığı için sporun kendisine para kalmıyor”
‘BUGÜN DÜĞÜN YAPIP YARIN DİLENMEYE ÇIKIYORUZ’
Bu yarışlarda Türkiye’nin ne bir atletinin ne markasının ne de aracının yarışmadığını lisana getiren Berberoğlu, 2021 ayağında Türkiye’nin olmaması ve yarışın Suudi Arabistan’a verilmesi ile ilgili: “Suudi Arabistan, tantanaya meraklı bir ülke; parası var, petrolü var. Siz 200 Mercedes alıyorsunuz, adam alıyor 600 Mercedes! Onların sokağa atacakları çok paraları var. Bizde var mı? Biz niçin bugün düğün yapıp, yarın dilenmeye çıkıyoruz? Kamuda bunların kararını veren arkadaşların, bakan düzeyinde, hatta cumhurbaşkanı düzeyinde fazla bir ayrıntı bilgiye sahip olduğunu sanmıyorum. Dilerim ki bundan sonra bu bireyler bu çeşit harcama kararlarını verirken objektif ve uzman bireylere danışarak yürürler” sözlerini kullandı.
Gazete Duvar
