DİYARBAKIR – Diyarbakır Tabip Odası’nın 1995 yılından itibaren her yıl tertipli olarak verdiği “Barış, Dostluk ve Demokrasi Ödülü” İHD Eş Genel Lideri Eren Keskin’e verildi.
Diyarbakır Barosu Tahir Elçi Konferans Salonu’nda yapılan ödül merasimine çok sayıda sivil toplum örgütü ve siyasi parti temsilcisi katıldı. Merasim öncesi kolaylaştırıcılığını Şeyhmus Gökalp’in yaptığı “Pandemi sürecinde hak ihlalleri” bahisli panelde Eren Keskin konuşmacıydı.
Ödül hakkında konuşan Şeyhmus Gökalp, bu mükafatın yalnızca tabip odasının değil, dostluğa, barışa, demokrasiye hasret duyan Diyarbakır halkının verdiği bir ödül olduğuna dikkat çekti.
Pandemi sürecinde vefat eden sıhhat işçilerinin anısını ve acısını unutmayacaklarını belirten Gökalp, cezaevinde bulunan Hülya Alökmen, İdris Baluken, Selçuk Mızraklı ve Çağlar Demirel nezdinde tüm sıhhat çalışanlarının bir an evvel özgürlüğüne kavuşmasını istediğini söyledi.
Gökalp, mükafatı verdikleri Eren Keskin’in kendini öteki hisseden herkesin, dışlanmışların adalet arayışına dayanak verdiğini ve sürekli ezilenlerin yanında olan bir hak savunucusu olduğunu belirtti.
‘BİZ YAPTIK, YAPARIZ, YAPACAĞIZ DİYORLAR’
Eren Keskin de konuşmasında pandemi sonrasında daha fazla ağırlaşan hak ihlallerini paylaştı. 30 yıldır hiç bu kadar kendini öngörüsüz, çaresiz ve yalnız hissettiği bir devir olmadığını söz etti.
1990’larda da çok ağır bir süreç yaşadıklarını anımsatan Keskin şunları söyledi:
“Diyarbakır’a her geldiğimde birinci aklıma düşen Vedat Aydın olur. Sevgili Vedat Ağabey ve birçok insanı kontrgerilla cinayetleriyle, azapla kaybettik. Gözaltında kaybedilenler, köy yakmalar oldu. Çok ağırdı lakin o vakit karşımızda şöyle bir devlet yapısı vardı: Hükümetlerin dışında diğer bir gücün olduğunu bilirdik. Hatta hükümetlerin çok da yetki sahibi olmadıklarını da bilirdik. İki başlı bir yapı vardı fakat yaptıklarını reddederlerdi. Biz yapmadık derlerdi. Artık ‘biz yaptık, yaparız, yapacağız’ diyen bir devlet var. Bence 90’lardaki devlet aklı şu anda hâlâ iktidarda varlığını devam ettiriyor.”
‘İNSAN HAKLARI AKSİYON PLANI TRAJİKOMİK’
İnsan haklarını konuşurken kesinlikle sistem tartışması yaparak başlamak gerektiğini söyleyen Keskin, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıkladığı insan hakları hareket paketinin trajikomik bir durum olduğuna dikkat çekerek, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Çünkü devlet kendi Anayasası’nın 90. Unsuruyla, memleketler arası hukuku kendi iç hukukunun da üzerinde tutmuş. AİHS, Uygar ve Siyasal Haklar Kontratı, İstanbul Mukavelesi üzere milletlerarası mukavelelere uyulsa bizim kazanılmış birçok hakkımız var. Altına imza atılan bu mukavelelere uyulsa bizim tabir özgürlüğümüz, hayat hakkımız, azap görmeme hakkımız, bayana yönelik şiddet olmaması garanti altında. Lakin hiçbiri uygulanmıyor. Maalesef hiçbir kontrol düzeneği Türkiye’ye karşı işletilmiyor. Tüm kontratlar ihlal ediliyor. Avrupalı devletlerin Türkiye ile imza ortağı ve kontrol düzenekleri var. Maalesef işletilmiyor. Devletlerarası alakaların temelini insan hakları değil karşılıklı çıkar ilgileri oluşturuyor.”
‘İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ YOK’
Türkiye’de tabir özgürlüğünün olmadığını, kimsenin konuşamadığını söyleyen Keskin, “Cezaevinde pek çok insan hakları savunucusu arkadaşımız var. Aysel Tuğluk, Selahattin Demirtaş, İdris Baluken ile biz insan hakları çabasını birlikte örgütledik ve devleti yönetenler üzere düşünmedikleri için cezaevindeler. 90’larda söz vermeye gittiği anda kimse tutuklanmazdı, özgürce savunma yapardınız. Artık savunmanızdan size ayrıyeten dava açılıyor. Savunma hakkınız dahi yok. Tabir vermeye gittiğiniz anda tutuklanıyorsunuz” dedi.
Azabın sistemleri değişse de devam ettiğini lisana getiren Keskin, “Çıplak arama, kelamlı ve fiili taciz, aç-susuz bırakma, tecrit uygulanmaya devam ediyor. Bu coğrafyada İçişleri Bakanı Süleyman Soylu olduğu sürece biz insan haklarından konuşamayız bile. Soylu konuşmasında, ‘Yakalarsanız lime lime edin talimatı verdim’ dedi. Yani azap yapın diyor” halinde konuştu.
‘ÇIPLAK ARAMA BERBAT MUAMELEDİR’
Cezaevlerindeki açlık grevlerini de hatırlatan Keskin, “Maalesef Kürtlerden diğer kimse bunu konuşmuyor. Açlık grevi hiçbir vakit önerdiğimiz bir yol olamaz lakin madem ki bu türlü bir gerçek var, bu durumda biz onları açlık grevine götüren sistemleri teşhir etmek durumundayız. Bilhassa pandemi süreciyle birlikte ağır hastalar tecride konulmamak için hastaneye gitmiyor. İsimli Tıp’ın vicdansız raporları nedeniyle ölümcül durumdaki birçok hasta cezaevinden ölerek çıktı” tabirlerini kullandı.
Çıplak arama tartışmalarına da değinen Keskin, bunun yeni bir şey olmadığını hatırlatarak, “Bu coğrafyada 90’larda, 12 Eylül darbe devrinde beşerler değil çıplak arama, çırılçıplak sorgulandılar. Cemaat gözaltıları nedeniyle dillendirilmeye başlandığında yeni bir olay üzere tartışılmaya başladı. Nelson Mandela kurallarına nazaran gözaltına alındıktan sonra insanlık onuruna karşıt muamele yapılamaz. Çıplak arama da berbat muamele olarak geçiyor. Karşımızda bir hukuk devleti olmadığından insan hakları ihlallerini kontratlara karşın tartışmak durumunda kalıyoruz” dedi.
‘MUHALEFETİN DE HİSSESİ VAR’
İstanbul Sözleşmesi’nde bayan beyanının temel alındığını söyleyen Keskin, Sözleşme’de yer alan “Kadına yönelik şiddet konusunda hiçbir örf, adet ve kelamda namus bayana yönelik şiddetin münasebeti olamaz” hususunu hatırlatarak şunları belirtti:
“Sanırım bunu imzalarken farkına varmadılar ya da okumadan imzaladılar. Bu kelamda namus anlayışı devletin temelini oluşturan kutsal ailenin sorgulanması demektir. Kutsal aile ellerindeki tek varlık. Geçen hafta Cumhurbaşkanı ailenin reisi erkektir dedi. Bu mukaveleyi imzalayan bu türlü bir açıklama yapamaz. Zira bu kontrat bayanla erkek ortasındaki eşitliği temel olarak alıyor, kimse reis değil. Bu nedenle bu mukaveleden rahatsızlar.”
Devletin bu kadar fütursuz davranmasında muhalefetin de ikili standardı olduğunu söz eden Keskin, “İzmir ya da Ankara’da bir bayan şort giydiği için minibüste hızına tekme atılıyor. Bütün bayanlar haklı olarak ayağa kalkıyoruz. Lakin Varto’da çıplak teşhir edilen bayan kelam konusu olunca maalesef o bayanlar ayağa kalkmıyor” diye konuştu.
‘DÜNYAYI DİRENENLER DEĞİŞTİRİR’
Pandemi sürecinin kendileri açısından da olumsuz tesirleri olduğunu, kendi toplantılarını Zoom üzerinden yapmak zorunda kaldıklarını belirten Keskin, “Cezaevlerine de uzun müddet gidemedik. Umarım atlatacağız. Dünyayı her vakit direnenler değiştirir. İstanbul Mukavelesi’ni bu fütursuzluğa karşın bu uğraşın direngenliğinden ötürü geri çekemiyorlar. Bu direngen damarın büyük çoğunluğunu Kürtler oluşturuyor. Birbirimize çok gereksinimimiz var” dedi.
Konuşmaların akabinde Keskin’in 30 yıllık insan hakları uğraşının anlatıldığı bir sinevizyon gösterimi yapıldı. Akabinde Keskin’e mükafatını Diyarbakır Tabip Odası Eşbaşkanı Elif Turan tarafından verildi. Eren mükafatı “Jin, Jiyan, Azadi” (Kadın, Hayat, Özgürlük) diyerek aldı.
‘HİÇBİR YERE GİTMİYORUM’
Gençlik yıllarından itibaren insan hakları, eşitlik, özgürlük kavramlarına hassas olan Eren Keskin, 1995 yılında, bir yazısında “Kürdistan” sözünü kullandığı için 2.5 yıl ceza aldı ve tutuklandı.
Bayrampaşa Cezaevi’nde kaldığı süredeki tanıklıkları, hayatının kırılma noktasını oluşturdu. Cezaevindeki birçok bayanın gözaltında cinsel hücuma uğradığını öğrenince, bu cürmün cezasız kalmasını kabullenemedi. Cezaevinden çıktıktan sonra Heidi Wedel ile Gözaltında Taciz ve Tecavüze Karşı Hukuksal Yardım Ofisi’ni kurdu. Tüm toplumsal ve siyasal baskılara karşın yüzlerce bayan bu ofise başvurdu. Bundan cüret alan birçok bayan, uğradığı cinsel akınları açıkladı ve tacizcilerden hesap sordu. Cinsel hatalarla gayret ve toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda toplumda kıymetli bir farkındalık oluşturdu.
Yeniden 1990’lı yıllarda, birçok kişinin gitmeye cüret edemediği, yakılan, yıkılan yerlere giderek sorumlulardan hesap sordu. Gözaltında kayıp ve faili meçhul cinayetlerin aydınlatılması, sorumluların yargı önüne çıkarılarak cezalandırılması için değerli bir çabanın içerisinde yer aldı.
Eren Keskin, yeri geldi Cumartesi Anneleri’nin yanında yer aldı, yeri geldi Midyat’ın Zazê köyünde tek başına yaşayan Süryani Dayrayto’nun duyulmayan sesi oldu, yeri geldi hak ihlallerinde dahi ‘önceliği olmayan’ LGBTİ+ bireylerin çığlığı oldu.
Bu uğraşı nedeniyle, şu ana kadar hakkında 124 dava açıldı, 26 yıl 9 ay 20 gün mahpus ve 431 bin 912 TL para cezası verildi. Ayrıyeten pek çok kere kelamlı atak ve hakaretlere maruz kaldı, vefat tehditleri aldı. Bu ceza ve taarruzlar nedeniyle birçok ülke Eren Keskin’i ülkelerine kabul etmeye hazır olduklarını tabir etmelerine karşın, Keskin tekrar net bir duruş sergileyerek, “Ben hiçbir yere gitmiyorum. Gayretimi cezaevinde sürdüreceğim. Devlet maddelerini değiştirmek zorunda kalacak” dedi. (DUVAR)
Gazete Duvar
