Sarah DeWeerdt
Çok hava şartları, geçen hafta Teksas’ta görülen dondurucu soğuk hava ve son birkaç yıldır devam eden öteki iklim nedenli felaketlerde yaşandığı üzere, ekonomik bir darboğaza neden olabilir. Bununla birlikte, öngörülemeyen iklim şartlarının göze çarpmayan formlarının da olumsuz ekonomik tesirleri olabilir. Yeni bir araştırmaya nazaran, günlük sıcaklık değişkenliğinde bir yıldan başkasına yaşanan artışlar ekonomik büyümeyi engelliyor.
İKLİM, İKTİSAT ÜZERİNDE KRİTİK TESİRE SAHİP
Almanya’da bulunan Potsdam İklim Tesiri Araştırma Enstitüsü’nde yüksek lisans öğrencisi ve çalışmanın başyazarı olan Maximilian Kotz, “Bu, iklimin iktisat açısından ehemmiyet taşıdığına ve bu sebeple iklim değişikliğinin iktisatla ilgilenen beşerler tarafından da ciddiye alınması gerektiğine dair bir öteki kıymetli göstergedir” diyor.
Eldeki bulgular kırk yıllık bilgilere dayanıyor. Kotz ve meslektaşları, 1979-2018 yılları ortasını kapsayacak biçimde, dünyanın dört bir yanındaki bölgelerden sıcaklık ve yağış ölçümleri topladı. Her günün sıcaklığının o ayın ortalamasından nasıl farklılaştığını hesapladılar ve daha sonra yıl boyunca görülen aylık sıcaklık değişimlerinin ortalamasını aldılar. Özünde, bu, sıcaklıkların mevsimsel beklentilerden ne vakit ve ne kadar farklılaştığına ait bir genel görünüm sunar.
Araştırmacılar, iklimle ilgili bu sayıları 76 ülkedeki 1537 farklı bölgeden (eyaletler, kentler yahut benzeri alanlardan) elde edilen ekonomik datalarla eşleştirdi; toplamda 29 bin karşılaştırma yapıldı. Araştırmacılar, Nature Climate Change mecmuasında aktardıkları kadarıyla, piyasaların meçhullükten nefret ettiğine ait eski müşahedede yeni bir eğilim keşfettiler: Günden güne farklılaşan sıcaklık değişkenliğinde her bir santigrat derecelik artış, bölgesel büyüme oranlarını ortalama beş puan düşürüyordu.
BİR DERECELİK DEĞİŞİM YÜZDE ÜÇ İLÂ 10’LUK TESİR YARATIYOR
Araştırmacılar, bu modelin tarım, üretim ve hizmetler olmak üzere ekonomik bölümlerde görüldüğünü ve yıllık ortalama sıcaklık, yağış yahut ekstra sıcak gün sayısıyla açıklanamayacağını söz ediyorlar.
Mevsimler ortasındaki sıcaklık değişimleri konusunda tecrübeye sahip olmak, ekonomilere günlük sıcaklık değişkenliğine karşı biraz esneklik sağlıyor üzere görünüyor. Örneğin, ekstra bir santigrat derecelik ısı değişkenliğinin yol açtığı ekonomik kayıplar Kolombiya yahut Endonezya’da yüzde 10’dan fazlayken, Rusya ve kuzey Kanada’da yüzde üçten az olabiliyor.
Elbette zenginlik de bir ölçü müdafaa sağlıyor. Araştırmacılar, “Günlük sıcaklık değişkenliğindeki artıştan kaynaklanan çok uçlardaki kayıplar, çoğunlukla düşük gelirli ülkelerde bulunan bölgeler için daha yüksek gelirli ülkelerdekilere kıyasla daha büyük ve ortadaki fark daha üstteki enlemlerde bulunan ülkelerde daha belirgin” diyor.
GLOBAL EŞİTSİZLİĞİ ARTIRIYOR
Şimdiye dek, iklim ve ekonomik tesirleri üzerine yapılan araştırmaların büyük kısmı yıllık ortalama sıcaklığa ve ısı stresi* yaşanan günlerinin sayısını mercek altına almıştı. Yayınlanan yeni araştırma, öbür iklim gerilimi kaynaklarından daha fazla etkilendiği bilinen ve bu nedenle global eşitsizliğin artabileceği düşük gelirli, tropikal ülkelerde en ağır halde yaşanan ek bir iklim kırılganlığı kaynağını da ortaya koyuyor.
İklim değişikliği ile birlikte günden güne farklılaşan sıcaklık değişkenliğinin artıp artmayacağı şimdi belirsizliğini koruyor. Kotz, “Şaşırtıcı bir biçimde bu sorun, iklim değişikliğinin en az incelenen bir istikameti olagelmişti” diyor: “Gerçekleştirdiğimiz çalışma, bu soruyu ele almanın iklim değişikliğinin maliyetlerini anlamak bağlamında hayati bir ehemmiyet taşıdığını gösteriyor.” Araştırma kümesinin bu tahlil üzerinde çalıştığını ve yakında elde ettikleri bulguları yayınlamayı hedeflediğini de kelamlarına ekliyor.
*Isı gerilimi, bedeniniz sağlıklı bir sıcaklığı (37 °C) korumak için gereğince soğumadığında ortaya çıkar. Çok sıcak olduğunda, ısı gerilimi riski artabilir.
Yazının yepyenisi Anthropocene Magazine sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)
Gazete Duvar
