ANKARA- Covid–19 ile gayret kapsamında, en riskli küme olan 65 yaş ve üstü yurttaşların aşılanmasına 12 Şubat’tan bu yana devam edilirken, dün prestijiyle aşı takviminde ikinci basamağa geçildi. İkinci evre A kümesinde, Eğitim, İçişleri ve Ulusal Savunma bakanlıkları çalışanları, besin ve nakliyecilik dallarında vazifeli işçi ile 50–64 yaş kümesinde yer alanlar aşılanacak.
Salgını denetim altına almak maksadıyla başlatılan aşılamanın büyük kısmı Aile Sıhhati Merkezleri (ASM) üzerinden yürütülürken, randevuların 10 dakika ortayla verilmesi de batı vilayetlerinde ASM’lerdeki yoğunluğun artmasına neden oldu. Buna bağlı olarak birtakım vilayetlerde iş yükü artarken, bilhassa Şanlıurfa, Mardin ve Diyarbakır üzere vilayetlerde ise aşılanma oranları beklenenin altında seyrediyor. Bu bölgelerde misyon yapan aile tabiplerine nazaran aşı talebinin olmaması, aşı kampanyasının topluma ulaşmamasından ve randevu sistemindeki düşüncelerden kaynaklanıyor.
‘TEREDDÜT YAŞAYANLARI AŞIYA YÖNLENDİRMEYE ÇALIŞIYORUZ’
Türk Tabipleri Birliği (TTB) Aile Tabipleri Kolu Lideri Emrah Kırımlı, geçtiğimiz haftalarda aşı randevu sisteminden kaynaklı oluşan bir yoğunluğun olduğunu lakin bu haftanın sakin geçtiğini kaydetti. Bilhassa İstanbul başta olmak üzere büyük vilayetlerde 65 yaş ve üsttü yurttaşların yüzde 70’e yakının aşılandığını söz eden Kırımlı, “Bir kısmı hastalık geçirdiği için aşı olmayacak, bir kısmı kendi hastalık durumundan ötürü aşılanamayacak, bir kısmı da tereddütte. İşte o tereddütte olanları bilgilendirip aşıya yönlendirmeye çalışıyoruz” diye konuştu.
‘GENÇ NÜFUSUN AŞILANMASI İÇİN FARKLI TAHLİLLERİN BULUNMASI LAZIM’
ASM’lerin iş yükünün bu süreçte çok arttığını, genç nüfusun aşılanmaya başlamasıyla birlikte bu yoğunluğun daha da artacağına dikkat çeken Kırımlı, Sıhhat Bakanlığı’nın da ekipman takviyesi sağlamadığını belirterek şöyle konuştu: “65 yaş ve üstü yurttaşlar zati bizlerin hastaları o mevzuda sorun yok; lakin genç nüfusun aşılanmaya başlamasıyla – şayet yüz milyon aşı yapılacaksa- farklı tahlillerin bulunması gerekiyor. Her aile sıhhati merkezinin fiziki kaideleri da birebir değil. Bu yüzden de ASM’ler bu yükü daha fazla kaldıramaz. Bizim bunu sürdürmemiz mümkün değil. Öte yandan ASM’lerin ekipman sarfiyatları bilhassa aşılama sürecinde çok fazla arttı. Eldiven, maske, tıbbi atık kutusu üzere gereksinimlerin bizlere sağlanması gerekiyor.”
‘AİLE SIHHATİ MERKEZLERİNİN ÇALIŞMA PLANLARINA MÜDAHALE EDİLMESİN’
İş yükünün artmasıyla birlikte gebe-bebek takibi, çocuk aşılama ile kanser taramaları üzere rutin işlerini yapmakta zorluk çektiklerini belirten Aile Doktorları Derneği Lideri Hasret Sezen de “Özel, devlet ve üniversite hastanelerinde birkaç tane aşı polikliniği var ve aşılama oradan yürütülüyor. Lakin biz aile hekimlikleri olarak başka olağan işlerimiz sürerken bir yandan da aşılama yapıyoruz. Tabi ki bu da büyük bir yoğunluğa neden oluyor. Biz kendi çalışma planımızı yapıyoruz ve bu sisteme müdahale olsun istemiyoruz. Her müdahale hem bizim hem de hastanın işini zorlaştırıyor. Başka yandan da aile sıhhati çalışanı eksiğimizin tamamlanmasını talep etmiştik, etmeye de devam ediyoruz” tabirlerini kullandı.
MARDİN’DE AŞILAMA ORANI YÜZDE 29: CAMİ HOPARLÖRLERİNDEN ‘AŞI’ ANONSU YAPILIYOR
Mardin’de misyonlu aile tabibi Volkan Binbaş, kentte aşılama oranlarının Türkiye ortalamasının çok altında olduğunu işaret ederek, “Şu an 65 yaş üstü nüfusun aşılanma oranı yüzde 29 civarında” dedi. Aşı tedarikinde bir ıstırap olmadığını lakin talebin yetersiz olduğunu kaydeden Binbaş, bu durumun nedenlerini şöyle anlattı: “Vatandaş bu teknolojiyi kullanmakta ve randevu almakta zorlanıyor. Buna bağlı olarak aşı farkındalığı da Mardin’de düşük seyrediyor. Özellikte kamuoyunda aşıya ait çıkan olumsuz haberler de insanların aşı talebini olumsuz etkiledi. Aşılama oranlarının düşüklüğünden kaynaklı olacak ki vatandaşı aşıya yönlendirmek için cami hoparlörlerinden anons yapılmaya başlandı. Hakkâri, Şırnak, Mardin vilayetlerinde durum bu halde sürüyor. Diyarbakır’da bile 65 yaş üstü aşılama oranı şu an için yüzde 49 olarak karşımıza çıkıyor.”
‘ÇOĞU HASTANIN RANDEVUSUNU DA BEN ALDIM’
Mardin’de randevu alamama meselelerini da çözmeye çalıştıklarını söz eden Binbaş “Çoğu hastanın randevusunu da ben aldım. Hatta birinci doz için gelen hastaların ikinci doz aşı randevularını dahi o anda alıyoruz. Buna karşın aşılama oranları düşük seyrediyor. Bu açıdan biz yoğunluk yaşamıyoruz. Aşı var fakat talep yok. Bu durumu aşı zıtlığına bağlamak istemiyorum lakin beşerler şeffaf olunmadığı için endişeli” diye konuştu.
‘ŞANLIURFA’DA BEŞERLER AŞIDAN HABERDAR BİLE DEĞİLLER’
Şanlıurfa’da aile doktoru olarak vazife yapan Bulut Ezer de, aşılama oranlarının Güneydoğu’da batıya oranla düşük seyrettiğini söz ederek şunları söyledi: “Şanlıurfa’da 65 yaş ve üstü aşılama oranı yüzde 25’lerde. Bunun birkaç sebebi var. Öncelikle beşerler internet üzerinden randevu sistemine alışık değil. Maalesef buralarda cep telefonu dahi kullanan bile azken toplumsal medya, internet konusunda yetersizlikler mevcut. Beşerler aşıdan haberdar bile değil burada, özel olarak arayıp bilgilendirmek gerekiyor. Yeteri kadar aşı talebi olmadığı için aşı yetersizliği meydana gelmedi. Randevu sistemindeki tıkanıklık bilhassa doğuda aşılamanın efektif yürütülememesine neden oldu. Bir de beşerler hastanelerde de aşı yapıldığından haberdar değil. Şu anda rastgele bir hastanede 6 tane aşı kabini oluşturulmuş ve günde 4–5 tane aşı yapıyor. Lakin tek ünitelik bir aile hekimliğinde günde 15 aşı yapılabiliyor. Bu da sistemin var olan araçlarının gerçek kullanılmadığını gösteriyor. Aşı kampanyası topluma ulaşmıyor.”
‘BU SÜRATLE AÇILMA DÜŞÜNÜLEMEZ’
Muğla’da aile hekimliği yapan Can Kirişçi ise aşılamanın büyük kısmının ASM’ler üzerinden yürütüldüğüne dikkat çekti, son devirde yapılan “açılma” tartışmalarına ait şunları söyledi: “Kendi rutin işlerimizi dahi askıya alarak aşılamayı sürdürüyoruz. En büyük ölçüsü geçtiğimiz hafta 600 bin doz aşı yaparak yaşadık. Bunun sanırım 500 bin civarı ASM’lerde yapıldı. Kabaca düşünürsek biraz kapasite zorlamasıyla yani poliklinik hizmetlerimizi askıya alırsak günde 1 milyon aşı yapabiliriz. 120 milyon aşının 120 günde tamamlanması manasına gelir. Bu da açılma için gerekli olan süreyi geçer. Yani turizm dönemin açılmasına yetişmez. Bunun için aşı merkezlerinin oluşturulması lazım. 120 milyon aşı çok çabuk temin edilip ve ağır aşının yapılabileceği merkezler oluşturulmalı. Ayrıyeten 30 bin kadar da hemşire alımı yapılmalı. Bu süratle açılma düşünülemez.
Bu süreçte inisiyatif aile sıhhati merkezlerine bırakılmadı, bu da meselelere neden oldu. Aile sıhhati hizmetinde taşınabilir hizmetler var ve doktor köylere giderek sıhhat hizmeti veriyor. Lakin MHRS randevu sistemine müdahale edildiği için köy misyonunda olan tabibe randevu açılıyor. Biz bu duruma ve randevuların 5 dakika olarak değiştirilmesine önemli bir reaksiyon koyduk. Hem hastanın aşı olduktan sonra izlenmesi gerektiği söyleniyor hem de 5 dakikada bir randevu veriliyor. Sonrasında randevu ortası 10 dakikaya yükseltildi. Bu yüzden sistem ile ilgili sıkıntılar oluştu. Şu anda 65 yaş ve üstü şahıslarda aşılama oranı yüzde 70’lere geldi lakin bariz bir yavaşlama da var.”
Gazete Duvar