ANKARA – CHP İstanbul Milletvekili ve Umum Lider Koordinatör Başdanışmanı Erdoğan Toprak, dünya ve Türkiye’deki gelişmelerle ilgili hazırladığı haftalık kıymetlendirme raporunda korona virüsü (Covid-19) salgınının ekonomik tesirlerine değindi, işletmelerin büyük kısmının vergi, SGK ertelemeleri ve kredi kampanyalarından yararlanamadığını belirtti.
İktidarın salgın sürecinde kimsenin mağdur edilmediği cihetindeki açıklamalarının gerçekleri yansıtmadığını tabir eden Toprak, “Üçer ay periyodik vergi, SGK ödemelerinin ertelenmesi, icra-haciz davalarının durdurulması, kredi taksitleri ile kredi kartı taksit ödemelerinin ertelenmesine dönük vadelerin dolmasıyla işletmelere, işyerlerine üç aylık nemasıyla birlikte ertelenen bu ödemelerin yapılması tebligatları gönderilmeye başlandı” dedi.
‘ÜRETİMİ SÜRDÜREBİLENLERİN ORANTISI YÜZDE 7,3’
Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası (DTSO) ile Güneydoğu Dokuma Sanayi ve İş Kişileri Derneği’nin (GÜNTİAD) Diyarbakır Organize Sanayi Kesimi (OSB) ve OSB dışındaki 170 işyerini kapsayan saha araştırmasının sonuçlarının esnafın durumunu gösterdiğini aktaran Toprak, “İldeki ve ortamdaki işletmelerin yüzde 78,2’si salgın sürecindeki ekonomik gelişmelerden olumsuz etkilenmiş” diye konuştu.
“Üretimini durduran işletmelerin orantısı yüzde 53,7 olurken, üretimini sürdürebilenlerin orantısı ise sadece yüzde 7,3” diyen Toprak, “Gerek OSB gerekse OSB dışındaki işletmelerin yüzde 79,1’i faaliyetlerini kiracı oldukları binalarda ve tesislerde sürdürürken, bunların yüzde 69’u aylardır kiralarını ödeyememiş durumda” sözlerini kullandı.
‘İŞLETMELERİN YÜZDE 75,9’U KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİNDEN FAYDALANAMADI’
Toprak, raporda kısa çalışma ödeneği, kredi erteleme ya da yeni kredi müracaatlarının büyük kısmının cevapsız kaldığını yahut reddedildiğini belirterek şöyle devam etti:
“107 işyerinde istihdam edilen 5 bin 604 çalışanın 2 bin 696’sı için kısa çalışma ödeneği başvurusu yapılmasına karşılık, bunların yalnızca bin 337’sine üç ay vadeli ödeme yapılmış. Kısa çalışma ödeneğine başvuran işletmelerin yüzde 75,9’unun emekçilerine, ‘450 gün prim ödemiş olma’ koşulunu sağlayamadıkları için İSF ve İŞKUR tarafından ret karşılığı verilmiş. İşletmelerde bu periyotta 256 kişi fiyatsız müsaadeye, bin 96 kişi fiyatlı olura ayrılmıştır. Ayrıyeten salgın devrinde işletmelerin yüzde 60,90’nın kira, fatura, vergi, SGK, çalışan maaşı, banka kredi taksiti ve borçlarını ödeyemedikleri ortaya konmuştur. Araştırmanın ortaya koyduğu üzere tartıyla işyerleri aylardır kiralarını, elektrik, su, doğal gaz vb. faturalarını ödeyememiş haldedir.”
ACİL DESTEK PAKETİ: TÜM KAMU ALACAKLARININ YÜZDE 50’Sİ SİLİNMELİ
Şark ve Güneydoğu Anadolu kesimlerine başkaca acil destek paketi pratiğe konulması gerektiğine işaret eden Toprak, şu teklifleri sıraladı:
“Karşılıksız nakit destek paketi açıklanmalıdır. Tüm kamu alacaklarının, vergi, SGK prim borçlarının yüzde 50’si silinmeli kalan yüzde 50 meblağ, hiçbir nema, gecikme cezası vs. işletilmeksizin anapara borcu üzerinden, mükelleflerin, işletmelerin kendi beyan edeceği ödeme gücüne nazaran 18-36 aya kadar yayılarak taksitlendirilmelidir. Biriken kira borçlarının yüzde 50’sine varan meblağda devlet karşılıksız geri ödemesiz nakit hibe desteği sağlamalıdır. Elektrik, doğal gaz ve sair geciken birikimli fatura ödemelerinin en az üç aylık meblağı devlet tarafından üstlenilerek, kalan fiyat tekrar getirisiz anapara fiyatı üzerinden taksitlendirilmeli.”
EN BÜYÜK İSTİHDAM KAYBI HİZMET KESIMINDE
Salgın devrinde en büyük istihdam kaybının 1 milyon 524 bin şahısla, turizmi de kapsayan hizmetler kesiminde yaşandığını belirten Toprak, “İstihdam edilenlerin sayısı tarım bölümünde 491 bin, sanayi dalında 209 bin, inşaat bölümünde 361 bin kişi azaldı. İstihdam edilenlerin yüzde 17,5’i tarım, yüzde 20,9’u sanayi, yüzde 4,9’u inşaat, yüzde 56,7’si ise hizmet dalında bölge aldı. TÜİK’in açıkladığı bu olgulara karşılık kısa çalışma ödeneği ve fiyatsız müsaade nakit desteği alan ve fiilen çalışmayan, işsiz olanları sayısı 5 milyon dolayında. Bu şahıslar TÜİK’e nazaran işsiz değil ve kayıtlarda görünmüyor” diye konuştu.
Gazete Duvar
