David Litt*
Doğruları lisana getiren bir basın sekreteri. Hukukun üstünlüğüne hürmet gösteren bağımsız bir adalet bakanlığı. Sabahın birinci saatlerinde komplo teorileriyle ilgili bildiriler paylaşmayacak bir lider. Dört moral bozucu yıl ve Amerikan demokrasisi için neredeyse vefata yakın bir tecrübenin akabinde, tabiatın iyileştirici olduğu sonucuna varmak iç rahatlatıcı olacaktır. Politik korkuluklarımız buna dayandı. Trump periyodu, süreksiz bir aksaklıktan diğer bir şey değildi…
Bununla birlikte, bu türlü bir umursamazlık dehşetli bir yanılgı olacaktır. Biden’ın başkanlığının başlangıcında gördüğümüz şey, normların yine düzenlenmesi değil, ikili standartların oluşturulmasıdır.
CUMHURİYETÇİ PARTİ’DEN ETİK DAVRANIŞ BEKLENMEMELİ
Evet, iktidara gelen Demokrat idarenin sorumlu biçimde davranma vaadinde bulunması övgüyü hak ediyor ancak gelecekteki Cumhuriyetçi idarelerin de birebirini yapacağının hiçbir garantisi yok. İşin aslı, şu anda olduğu üzere, pratikte bu türlü davranmayacakları kesin.
Sırf Beyaz Saray’ın kısa etik tarihine bir göz atmak kâfi olur. 2000 yılında, George W. Bush vazifeye geldiği sırada, Cumhuriyetçiler, lobicileri resmi biçimde muhafazakâr ya da zıt bir siyaset oluşturma sürecine eklemleyen ‘The K Street Project’e dahil oldular. Cumhuriyetçi adaylara bağışta bulunan ve Cumhuriyetçi çalışanı istihdam eden şirketlere, parti başkanlarına erişim hakkı sağlandı. Bağış yapmayanlara ise bu hak verilmedi.
İdarenin, hükümete ait ‘parayı veren düdüğü çalar’ hali ve peşinden patlak veren Jack Abramoff lobi skandalı, halkın hükümete duyduğu itimadı sarstı. Buna karşılık, lider Obama tarihteki en katı etik vaadini yerine getirdi. Kendi idaresinde lobicilerin hizmet vermesini yasakladı, hükümetinin üyelerini lobicilik yapmaktan men etti ve genel olarak kamu hizmeti ile nüfuz ticareti ortasındaki döner kapıyı engellemeye çabaladı.
Yapılacak en hakikat şey buydu. Bununla birlikte, lider Obama gerçek şeyi yaptığı için nadiren takdir edildi. Bunun tersine, bu vaadin hevesi kısa müddette Washington basını tarafından hafife alınsa da, kusurları -yani idareden dışlanamayacak kadar elzem görülen lobicilere verilen feragatnameler- haberlere bahis oldu.
TRUMP’IN VE BASININ İKİYÜZLÜLÜĞÜ
Donald Trump, başkanlık misyonuna ‘bataklığı kurutma’ vaadiyle aday olmuştu. Kazandıktan sonraysa, kendisine miras kalan ihtiyaçları sulandırdı. Trump, vazifedeki son gününde kendi etik vaadini çiğneyerek, idaresinin eski üyelerini diledikleri üzere lobi yapma ve istedikleri herkese hizmet etme konusunda hür bıraktı.
Bu ortada, lider Obama’nın misyon mühletinin yarısı kadar misyon yapan lider Trump, kendi iktidarı sırasında, hizmet almak için dört kat daha fazla lobiciyi istihdam etti. Ne var ki, Trump’ın düşük standartları haberlere bahis edilmedi. Obama’nın yüksek standartları üzere, kısa mühlet sonra basın tarafından hafife alındılar.
Artık işler bir defa daha değişti. Biden idaresi, sırtını lider Obama’nın lobicilik yasaklarına dayayarak, sırf kayıtlı lobiciliği değil, birebir vakitte uzun vakitten beri bir etik boşluğu olarak hizmet eden kelamda ‘gölge lobiciliği’ de kapsayan tarihteki en katı etik vaadini açıkladı. Bu, ileri yanlışsız atılan bir öteki büyük adım. Ama tıpkı vakitte, Demokratların ve Cumhuriyetçilerin büsbütün farklı yörüngeler üzerinde yol aldığına dair bir hatırlatma.
Şayet geçmiş tıpkı vakitte bir prologsa, Biden yüksek standartlarını eksiksiz bir formda uygulayamaması halinde, neredeyse hiçbir standardı olmayan Trump’tan daha fazla tenkitle yüz yüze gelecek. Ve bir sonraki Cumhuriyetçi idare, Biden’ı kendisine örnek almak için rastgele bir siyasi ya da ahlaki yükümlülük hissetmek yerine, partinin son liderinin bıraktığı yerden yoluna devam edecek.
AMERİKAN SİYASETİ ARKA NİYETSİZ OLMAZ
Başka bir deyişle, Demokratlar ve Cumhuriyetçiler farklı kurallara nazaran oynuyorlar. Ve bu, sırf etik vaatler ve lobi yasakları kelam konusu olduğunda bu türlü değil. Artık, bir vakitler hayal ettiğimiz prensiplerin büyük kısmının, yani demokratik toplumumuzun temel direkleri olan -gerçeğe hürmet; özgür basının ehemmiyetine duyulan inanç; tanıdıkları kayırmanın reddedilmesi; seçimlerin sonuçlarını sadece zaferde değil mağlubiyette de onurlandırma taahhüdü gibi- şeylerin neredeyse büsbütün siyasetçilerin iyi niyetiyle ayakta kaldığını biliyoruz. Ve son dört yıl boyunca öğrendiğimiz üzere, Amerikan siyasetinde arka niyet hiçbir vakit eksik olmaz.
İşte bu yüzden iyi davranış örnekleri sergileyen bir idarenin vazifeye başlaması kâfi değil. Herkes için geçerli olan yüksek standartlar yarattığımızdan emin olmamız gerekiyor.
Bu, günümüzde sorumlu davranmaya çalışan başkanları cezalandıran ve sorumsuz olanları ödüllendiren siyasi teşviklerin değişmesiyle başlar. Kimi basın mensupları, Obama’nın bronz rengi kadro elbisesinin bir skandal ve Joe Biden’ın Peloton’unun (kondisyon bisikletinin/ç.n.) politik bir taahhüt üzere görüldüğü ve genel olarak Cumhuriyetçilerin kundakçı ve Demokratların yetişkin üzere davranacağı varsayılan kendi olağanlık versiyonlarına geri dönmeyi cazip bulacaktır. Evet, basın Biden yönetimini sorumlu tutmalı. Buna rağmen, basının son dört yıl hiç yaşanmamış üzere davranması yahut Cumhuriyetçi siyasetçilerin birçoklarının kundakçı üzere ve Demokrat siyasetçilerin birçoklarının yetişkin üzere davranmaya çalışacağını varsayması, Amerikan halkına büyük ziyan verir.
KELAM UÇAR, YASA KALIR
İkili standartların yaşanmasını önlemek için daha fazlasını yapması gerekenler sadece basın ve benzeri biçimde taraf tutmayan öteki kurumlar değil. Demokratlar şu anda Kongre’nin her iki organını da (Senato ve Temsilciler Meclisi/ç.n.) denetim ediyor. Bu denetimi, normları yasalaştırmak için kullanmalılar. Mesela, geçmiş kongrelerde Senatör Elizabeth Warren, Obama ve Biden’ın etik vaatlerinde yer alan kararları içeren ve daha da genişleten bir yasa tasarısı hazırladı. Misal tasarılar, adil ve özgür bir seçimin onaylanmasına karşı çıkmayı, Adalet Bakanlığı’nı siyasi bir silah olarak kullanmayı yahut kampanyalara finansman sağlamak için rüşvet niteliğindeki kirli paraya sırtını dayamayı güçleştirebilir.
En önemli olanı, bunları yasalaştırmak, siyasetçilerin iyi niyetine güvenmenin başaramayacağı şeyleri başarabilir ve sadece Demokratların değil, Cumhuriyetçilerin de davranışlarını sonlandırır.
Şayet bu fırsatı, siyasi sistemimizin işlemesini sağlayan normları eski haline döndürmek için değerlendirmezsek, bir talihimiz daha olmayabilir. Tahminen de Trumpizm tarafından cesaretlendiren ve seçimlerde hile yapma ve seçmen bastırma yollarıyla güçlendirilmiş bir Cumhuriyetçi Parti, daha stratejik ve başarılı bir diktatörlük modeli geliştirecektir. Yahut tahminen de yeni kuşak Demokratlar, kurumlarımızın kendi temel unsurlarını korumak için harekete geçmeyeceğine inanarak, bu prensiplerden vazgeçmenin Trumpizm’in yine ortaya çıkmasını engellemenin tek yolu olduğuna karar verecektir.
Şayet Amerikan siyasetini bu türlü aşağı çeken bir rekabet belirlerse, bütün ülke kaybeder. Ama, sonuçta, Biden devrinin başlangıcının bir rahatlama anı olmasının sebebi de budur. Fakat Amerikan tarihinin berbat olan bir kısmından sayfayı şimdi çevirmedik. Tekrar de, sonuçta daima birlikte bunu da yapabiliriz. Dört yıldır birinci sefer, Amerika’nın en güçlü kurumları neredeyse büsbütün demokrasimizi önemseyen ve onu hayatta tutmak isteyen insanlarca yönetiliyor.
Sırf evvelki idarenin belirlediği düşük seviyeyi yok etmek için değil, tıpkı vakitte gelecektekiler için çok geç olmadan çıtayı yükseltmek hedefiyle, içinde bulunduğumuz andan en iyi biçimde faydalanmalılar.
Yazının yepyenisi The Guardian sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)
Gazete Duvar
