Dini Rehberlik Ofis merkezlerinde görevlendirilen çalışana yönelik konuşma yapan Diyanet İşleri Lideri Ali Erbaş “Hiçbir meslek ya da amaç aile olmaktan, anne olmaktan daha kıymetli kabul edilemez” sözlerini kullanmıştı. Keza Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, Başbakan olduğu periyottan bugüne “En az üç çocuk doğurun”, “İş işten geçmeden her ailede en az 3 çocuk olmalı” minvalinden kelamları biliniyor.
Aile, Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı bilgilerine nazaran Türkiye’de kuruluş bakımı altında bulunan çocuk sayısı 13 bin 867. Evlat edindirilen çocuk 17 bin 403. Esirgeyici aile yanında bakımı sağlanan çocuk 7 bin 259. Sokakta yaşayan çocukların istatistik olarak bilinmediği Türkiye’de kollayıcı aile sayısı ise yalnızca 5 bin 967.
BEKAR BAYANLAR, ERKEKLER GÖZETİCİ AİLE OLABİLİYOR
Buna bir etken toplumsal faktörler. Bayanların çocuk sahibi olmadan eksik kalacakları tarafındaki yaygın toplumsal anlayış biyolojik bağda ısrar ediyor. Bu ezberin dışında davranmak isteyenler ise kollayıcı aile olabiliyorlar. Bunun için 25- 65 yaş aralığında olmak, T.C. vatandaşı olmak, Türkiye’de ikamet etmek, en az ilkokul mezunu olmak, tertipli bir gelire sahip olmak üzere kaideler aranıyor. Bunun yanında bekâr bayanlar, bekar erkekler de gözetici aile olabiliyor. Gözetici Aile Derneği’nden aldığım bilgiye nazaran ise LGBTİ (+) bireyler için ise yasaya geçmiş bir düzenleme yok. “Aleni olarak söylenmiyor” deniliyor.
Kollayıcı aileler, çeşitli nedenlerle öz ailesi yanında bakımları bir müddet için sağlanamayan, devlet müdafaası altına alınan çocukların eğitim, bakım ve yetiştirilme sorumluluğunu kısa yahut uzun periyodik alan bireyler olarak biliniyor. Evlat edinmeden farkı çocuğun velayet hakkını münasebetiyle soyadının veriliyor olmaması.
Psikologlara nazaran hami şahıslar ya da aileler en geç 6 yaşına kadar çocuklara kendileriyle igili bilgilerin paylaşılması görüşündeler. Ayrıyeten, koruculuğunu üstlendiği çocukları biyolojik ailelerinin talebi doğrultusunda periyodik olarak görüştürme yükümlülüğündeler.
Füsun Kalkan. ‘TOPLUMDA BİYOLOJİK ÇOCUĞUNUZ OLSUN BASKISI VAR’
Kollayıcı Aile Derneği’nden Füsun Kalkan, “Koruyucu aile sistemi ile çocuklar kurumdan alınarak aile ortamında büyümesi sağlanıyor. Devletle ortaklaşa bir bakım oluyor lakin tabi aile her şeyiyle ilgileniyor. O hane içinde yaşıyorlar, ailenin bireyi oluyorlar” diye anlatıyor.
Derneğe çeşitli profilden aileler ya da bireyler geliyor. “Anne baba olarak gelenler var. Bekâr ailelerimiz var yahut çocukları hiç olmamış ailelerimiz var. Bunun yanında benim üzere çocukları bir yaşa geldikten sonra tekrar bir çocuğun hayatını muhafaza maksatlı kollayıcı aile olanlar var.”
Kalkan, iki biyolojik çocuğu olduğunu belirtiyor. “Onlar bir yaşa geldikten sonra tekrar iki çocuğa esirgeyici ailelik yapıyorum. Kızım 8 yaşında, oğlum 15 yaşında.”
“İlla biyolojik bağ olmasına gerek yok” diyor Kalkan: “Aynı emeği veriyorsunuz. Tıpkı memnunlukları, ıstırapları yaşıyorsunuz. Hasta olunca birebir acıyı hissediyorsunuz. Tek fark kurumla ortak bir işbirliği olması ve biyolojik ailelerinin olması. Onlara karşı olan bir sorumluluk var lakin vakitle bunlar aşılıyor. Hayatınızın, ailenizin bir kesimi oluyorlar.”
Kalkan, toplum baskısına değiniyor. “Maalesef toplumda ‘biyolojik çocuğunuz olsun’ baskısı var. Sorular şunlar oluyor: ‘Ne gerek var? Niye bu türlü bir sorumluluk alıyorsunuz? Sonra başınıza farklı şeyler gelirse ne yapacaksınız?”
‘İLLA DOĞURARAK ÇOCUK SAHİBİ OLUNMUYOR’
Meltem Bilge. Meltem Bilge, bekâr bir esirgeyici anne. “İlk müracaatımızı yaptığımızda evliydim” diyor.
“Eşimle birlikte karar verdik. 6 ay sonra 18 aylık kızımız geldi. Geldikten üç hafta sonra eşim vazgeçti, ayrıldık. Ben de tek başıma, bekâr olarak yola devam etmeye karar verdim. Şu anda 7,5 yaşında.”
Bilge’ye, biyolojik ailelerinin varlığının onu huzursuz edip etmediğini soruyorum:
“Siz bu tedirginliği yaşıyorsunuz diye bir çocuğu o yurtlarda başı boş bırakamazsınız. Hiçbir endişe onlara hoş bir yuva yapmanın üstünde değil. Bu tip şeyleri düşünseydim o vakit bu hoş 6 seneyi yaşayamazdım” diye yanıtlıyor.
Bilge toplum baskısı görmediğini daha da doğrusu müsaade etmediğini şu sözlerle paylaşıyor:
“Evet, etraf bize ‘koruyucu aile’ diyor lakin biz doğurmuşuz, doğurmamışız onu farkında olarak yaşamıyoruz. Ben 20’li yaşlarımda da illa doğurarak, çocuk sahibi olma fikrinde değildim. Oburu ne düşünür bilmiyorum fakat benim için bu türlü. Öteki taraftan doğurduğunuz çocuğa da sahip değilsiniz. Bir canlıya sahip olamazsınız. Yalnızca o bizimle birlikte yaşıyor. Kendi oluşum evresini tamamladıktan sonra kendi hayatını yaşayacak. Biz bu oluşum evresinde bir çocuğa yararlı oluyoruz.”
Bilge, “Bir bayan anne olmak zorunda değil lakin her bayan yaşamalı. Hissin hoşluğundan bahsediyorum. Mecburî olmasından değil” diyor.
‘SEVGİYİ HİSSETMEK İÇİN İLLA DOĞURMAK GEREKMİYOR’
Gerçek ismini paylaşmamızı istemeyen, ismini Hacer Aktaş diyeceğimiz kişi evli ve iki çocuğu olduğunu belirtiyor. Eşiyle birlikte bu kararı almalarının nedenini şu sözlerle anlatıyor:
“İki çocuğum var. Biri biyolojik oğlum diyeyim. Zira sözler o denli geçiyor. 4 sene evvel kollayıcı aile olmaya karar verdik. Bir çocuğu hayata getirdiğinizde farklı bir şey yapmıyorsunuz. Sana yapışık değil. Bir çocuk doğurmak yerine bir çocuğun hayatını kurtaralım dedik. Sonra kızımıza kavuştuk.
Ben çocukları çok seviyorum. Benim için o çocuk bu çocuk fark etmiyor ancak müsabaka anımızda gözleri aşağıdaydı. Güya hatalı bir çocukmuş üzere. Sonra bir gözüme baktı. Bakıyor lakin gülümseyemiyor. Sonra şaklabanlıklar yaptım. Orada bir sevgi akışı oluştu” diye anlatıyor birinci müsabaka anlarını.
Anneliği, sevgiyi hissetmek için yalnızca doğurmak gerekmiyor. O his bambaşka bir şey. 4 sene evvel çok kolay düşünmüşüm. Kızım geldikten sonra bana çok şey kattı. Oğlumdan farklı şeyler öğrendim hayatla ilgili, kızımdan farklı şeyler.
Kızımın annesi ortada görüş talep ediyor. Görüşüyorlar. Tedirginliğim yok. Bu çocuk benim tabulu malım değil. Biyolojik oğlum da tabulu malım değil. Emanetler. Bizim için kıymetli olan onun bizimle yaşadığı artı bir gün ve onu hayata hazırlamak. Artık az evvel babasıyla aradılar. İngilizce dersinde proje ödevini çok hoş yapmış. Öğrenmeni ona ‘good’ demiş. Bunu duymak yetiyor.”
‘ÇOCUKLARDA TERKEDİLME KORKUSU OLUYOR’
Hacettepe Üniversitesi, Toplumsal Hizmet Bölümü’nden araştırma vazifelisi Nurgül Certel’in, 2019’da yazmış olduğu “Koruyucu Aile Derneklerine Üye Olan Gözetici Ailelerin Bu Modele Ait Tecrübe Ve Değerlendirmeleri” isimli makalesi için görüştüğü ailelerin bir kısmı çocukların terk edilme dehşetlerinin olduğunu paylaşmış:
– Terk edilme korkusu çok ağır. Hala var hala… Babaya güveniyor babada sorun yok, ağabeyde ablada sorun yok, bende hala kuşku var o da kendi biyolojik annesinden kaynaklı. En yakın benim, beni görüyor en yakını olarak lakin hala bana bu türlü zorlama var nerede bıktıracağım falan, bir taciz ediyor daima falan hala yani.” (K20, 54 yaş, 5 yıl, 1/ 6-12 yaş).
– …Ondan sonra konuta ahenk sürecinde gece hiç uyumayan daima agresif, bağıran, dövüşen iki çocuk vardı uzunca bir süre… Kırıp döküyorlardı her şeyi, yani önemli ziyan vermek maksatlı maddi pahasının ya da manevi pahasının ne olduğunu düşünmeksizin, esasen dürtüsel hareket var, eline geçeni fırlatıp kırıyordu, çekiçle kırıyordu, birbirlerini öldüresiye dövüyorlardı. Önemli bir savaş vardı ortalarında, hem çok iyi dost hem düşman… “(K7, 46 yaş, 4 buçuk yıl, 2/ 6-12 yaş).
Gazete Duvar
