ANKARA- Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İktisat Masası üyeleri 8-12 Haziran ortasında yurt seyahatleri kapsamında doğu vilayetlerini ziyaret etti.
CHP Genel Lider Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Faik Öztrak başkanlığındaki İktisat Masası ile Genel Lider Yardımcısı Veli Ağbaba Başkanlığındaki Esnaf Masası üyeleri Siirt, Bitlis, Muş, Bingöl ve Diyarbakır vilayetlerinde esnafla buluştu, bölge halkının sıkıntılarını dinledi.
Veli Ağbaba, 18 şahıstan oluşan parti heyetiyle gerçekleştirdikleri 5 günlük ziyarete ait izlenimlerini paylaştı. Daha evvel de Van, Hakkari, Şırnak, Mardin ve Batman’ı ziyaret ettiklerini tabir eden Ağbaba, ortadan geçen vakitte bölgedeki en can alıcı sorunun iktisat ve işsizlik olduğunu söyledi.
İŞKUR ÜZERİNDEN AYRIMCILIK: İŞE BİREBİR AİLELERDEN BİREYLER ALINIYOR
Bilhassa Covid-19 salgını sürecinde yüzlerce esnafın kepenk indirdiğini, bölgede alternatif iş alanı olmamasından kaynaklı genç işsizliğin de giderek arttığını kaydeden Ağbaba, “Bu kentlerde ortalama işsizlik Türkiye ortalamasının iki katı diye varsayım ediyoruz. Bu da yüzde 30’un üzerinde bir işsizlik olabileceğini bize gösteriyor. Pandemi nedeniyle işsizlik fevkalâde artmış durumda. Alternatif bir istihdam alanı da olmadığı için bilhassa genç işsizlik oranında büyük artış var. Bölge halkı İŞKUR üzerinden ayrımcılığa uğrandığını söyleyerek bu mevzuda çok fazla şikayette bulunuyor. İş imkanlarının, işe alımların çoğunlukla tıpkı aileler üzerinden yapıldığını belirtiyorlar. 5 kişilik bir ailede herkes çalışırken, birtakım ailelerde tek bir çalışan kişi yok. Doğu vilayetlerinde en kalabalık yerler çay ocakları. İşsiz gençlerin büyük kısmı çay ocaklarında” tabirlerini kullandı.
SİİRT ESNAFI KEPENK İNDİRİYOR: KAYITLI ESNAF BİR YILDA BİN EKSİLMİŞ
Esnafın ‘isyan’ etme noktasına geldiğini, devlet yardımlarına ulaşmada zahmet çekildiğine işaret eden Ağbaba, durumu şu sözlerle anlattı:
“Doğu vilayetlerindeki esnaf, ‘bir dokun bin ah işit’ boyutunda kaygılı. Birçok kentte esnaf kepenk indirmiş. Birçok esnaf da yardım alamadığını söylüyor. Bu bölgedeki esnafın durumu batı vilayetlerinden farklı değil. Çok sıkıntı durumdalar. O denli ki Siirt’te 2020 yılında kayıtlı olan esnaf 5 bin iken, bu sene 4 bine düşmüş. Çok önemli bir azalış kelam konusu. Esnaf dükkanı kapatmış gitmiş. Bu beşerler nereden iş bulup çalışacak. Çok büyük kayıplar yaşanıyor.”
‘ÇOCUK PERSONELLİĞİ TÜRKİYE ORTALAMASININ NEREDEYSE 10 KATINDAN FAZLA’
CHP’li Ağbaba, işsizlikle birlikte bölgedeki en kıymetli sorunun çocuk personellik olduğu görüşünde. Okulların kapanmasıyla başlayan uzaktan eğitim sürecinin doğu vilayetlerinde ‘çocukların çalışması’ manasına geldiğini söyleyen Ağbaba’ya nazaran; Doğu vilayetlerindeki çocuk personelliği Türkiye ortalamasının neredeyse 10 katından fazla. Sokakta kâğıt toplayan, mendil ve su satan çocukların yaş ortalamasının çok düşük olduğuna da vurgu yapan Ağbaba şöyle devam etti: “Bu çocukların aileleri pandemi periyodunda işsiz kaldı ve çocuklar büyük oranda bu türlü çalışmaya başladı. Okul çağında, konutunda olması gereken çocuklar sokaklarda kâğıt toplayarak, su satarak, mendil satarak geçimini sağlamaya çalışıyor. Çalışan çocuklar ortasında 5 yaşında olanlar bile var. Uzaktan eğitim sürecinde eğitime de çok iştirak sağlayamamışlar. Bırakın tablet, telefonu konutlarında internet de yok. Çok can alıcı, göz yaşartıcı bir durum bu.”
‘TARIMLA UĞRAŞANLAR BÖLGENİN AFET BÖLGESİ İLAN EDİLMESİNİ İSTİYOR’
Heyette bulunan CHP Antalya Milletvekili Çetin Osman Budak da bölgedeki genç işsizliğine dikkat çekerek şunları söyledi: “Türkiye’nin her yerinde olduğu üzere doğu vilayetlerinde de en büyük sorun iktisat ve işsizlik. Bölgedeki şeker fabrikaları başta olmak üzere üretim merkezleri kapatılmış, iş alanı daraltılmış ve gençlerin büyük kısmı sokaklarda iş arayarak vakitlerini geçiriyor. Aslında ‘4-5 yıldır bu durumdayız. Pandemi daha da beter etti bizi’ diyorlar. Gençler sokakta daha çok çay ocaklarının önünde kalabalık oluşturmuşlar. İş alanı yaratılmasıyla ilgili talepleri var.
Kuraklığın da tarıma olumsuz tesirinden bahseden Budak, Doğuda bilhassa tarımla uğraşan kentlerin bölgenin afet bölgesi ilan edilmesini istediğini söyledi. Budak, “Kuraklıktan ötürü tarım eserlerinin hiçbiri olmayacak korkuları var. ‘Toprağa attıkları tohumu, gübresi, ilacı hepsi cebimizden gitti, dayanak verilsin’ diyorlar. Tarlalar ekilmiş, hasat vakti gelmiş; eserlerin yüzde 60’ı daha tarlada yanmış. Buğday, arpa üzere eserler beklenen uzunluklara ulaşmamış. Saman fiyatları bin 400 TL’ye kadar çıkmış, daha da yükseleceğini söylüyorlar. Her türlü isyandalar” diye konuştu.
‘CHP’YE ÇOK BÜYÜK İLGİ VAR’
Doğu vilayetlerinde CHP’nin çok büyük ilgiyle karşılandığını tabir eden Budak, “AK Parti’den kopuşlar başlamış. CHP’ye çok büyük ilgi var. Ziyaret ettiğimiz yerlerde çok dikkatle bizi dinlediler, meselelerini anlattılar. Bilhassa Kürt sorunun tahlilinde bilhassa talepleri var. Bir an evvel sandığı getirin diyorlar” dedi.
‘BİTLİS’TE 700’E YAKIN DÜKKANDA YIKIM TEHDİDİ’
CHP Ankara Milletvekili Tekin Bingöl de Bitlis esnafının ‘Dere Üstü Islah Projesi’ kapsamında işyerlerinden olacaklarını, esnafın bu mevzuda çok badirede olduğunu söyledi. Kelam konusu proje kapsamında çok geniş bir alanın Cumhurbaşkanı kararnamesi ile riskli alan ilan edildiğine vurgu yapan Bingöl şöyle konuştu:
“Bitlis’te tarihi mescitlerin olduğu alan Cumhurbaşkanı kararnamesi ile çok incelenmeden riskli alan ilan edilmiş. Geniş bir alanda ‘yıkım’ kelam konusu. Bu yıkımın ismi “Dere Üstü Islah Projesi.” Bu olumlu bir proje fakat riskli alan olarak ilan edilen geniş bir alanda da 700’e yakın dükkânın yıkılması kelam konusu. Bu dükkanlar Bitlis’in taş yapı mimarisine uygun olarak yapılmış, yüzlerce yıllık yapılar. Buralarda esnaflık yapan birçok esnaf da üçüncü, dördüncü jenerasyon olarak o dükkanlarda hizmet veriyor. Maalesef artık bu dükkanların 30 Haziran’a kadar yıkılacağına ait tebligatlar yapılmış. Çok güç durumdalar. O esnaflar dükkanlarını kapatırlarsa yeni bir iş yeri açma bahtını da yitirecekler. Bu sorun birçok sorunun da önüne geçmiş durumda.”
Gazete Duvar
