Derviş Zaim’in Tabutta Rövaşata’sından, Nuri Bilge Ceylan’ın Uzak’ına mağdur erkek karakterler yeni Türkiye sineması ismi altında çıkan bağımsız sinemalarda kendine büyük bir yer edinmiş durumda. Bu sık sık rastladığımız, sıkılgan, mağdur, yalnız erkek tiplemesi Faysal Soysal imzalı Ceviz Ağacı’nda tekrar karşımıza çıkıyor.
Müellif ve edebiyat öğretmeni olan Hayati, babasının bahçelerindeki ceviz ağacında kendini asarak intihar etmesiyle büyük travmaları olan, karısıyla boşanma sürecine girmiş, annesi de hasta bir karakterdir ve sıkıntı vakitler geçirmektedir. Taşrada sıkışıp kalmış kaygılı karakterimiz, öbür “mağdur” erkek karakterlerde gözlemlediğimiz travmaların hepsine tıpkı anda sahip anlayacağınız.
MAĞDURİYETLE EMPATİ
Evvelden hikayeler yazan hatta ödül kazanan Hayati, fotoğraf öğretmeni Yaprak ile evlendikten sonra yazmaktan uzaklaşıyor. Zira Yaprak, “evlenmeden evvel kendisine kelamlar verip hiçbirini yerine getirmeyen” Hayati’ye kol kanat germek yerine kendi taleplerini lisana getiriyor. Hasta annesini ziyaret etmek istemiyor, geçimsizlik yaşadığı Hayati’den boşanmak istiyor ve okulda çalışmalarına ilgi gösteren bir öğretmenle vakit geçiriyor. Boşanma sahnesinde ısrarla evliliğini sonlandırmak isteyen, tartışmalarda daima bağırıp çağıran, krizler geçiren, okulda bütün öğretmenlerin ortasında eşine imalarda bulunan bir kadın… Direktör, Yaprak’ın yer aldığı her sahnede Yaprak’ı olumsuz bir davranış sergilerken göstermeye bir an bile vazgeçmeden devam ediyor, Yaprak’ın davranışlarına rağmen bilhassa Hayati’nin neler hissettiğini anlayıp onunla empati kurmaya çağırıyor bizi.
Edebiyatla uğraştığı için asla kıymet görmeyen Hayati, müelliflere karşı üstten bakan ve onları küçümseyen taşra temsilinin de “karısına sahip çıksın” evvel yaftalarını yer. Bütün kederler, çekilenler bir yana, hissesine dünyanın yükü düşen Hayati, bütün kaygıları bir yana annesinin oturduğu meskenin bahçesindeki kurumuş ceviz ağacını hayata geri döndürmek için var gücüyle çabalıyor.
YANILGILI BAYAN TEMSİLLERİ
“Mağdur erkek temsilimiz tüm kederleriyle tamam, pekala kusurlu bayan temsilleri nerede?” konusuna gelecek olursak, sinemada Yaprak’ın histerik karakterinin yanı sıra Hayati’nin hayatına birden girerek “güneş açtıran” Serap karakterinin temsilinden bahsedelim. Hayati’nin yakın dostu Ahmet’in sevgilisi Serap, taşraya geldiği andan itibaren sevinç saçan, her ne olursa olsun her şey koşan, kitaplara ilgili bir karakter. Serap bir de Hayati’nin üniversite yıllarında hiç açılamadığı, anısıyla hikayeler yazmaya başladığı bayana benzemesin mi?(!) Yaprak’ı en halden anlamayan halleriyle gösteren kamera, Serap’ı da “ideal kadın” olarak gözümüze sokmayı başarıyor.
Sinemanın ilerleyen noktalarına geldiğimizde, işlenen “bir cinayetin hatalısı olsun ya da olmasın, bu bahiste hatasızım da diyemem” mantığıyla hareket eden Hayati, kendince yeniden kimseye kalmasın diye bütün kaygıları kendi omzuna topluyor… Hayati mahpusa girmesinin akabinde neredeyse hayatı değişiyor, tekrardan hikayeler yazıp onları bastırıyor, Serap’la ziyaret günlerinde sohbetler ediyor, eski ‘ezikliğinden’ sıyrılıp tüm özgüveni yerine geliyor. Sinema bu noktada, bir bayan cinayetini erkek karakterinin faziletini göstermek için kolay bir olaymışçasına vermekten de çekinmiyor.
Sinemada yanlışlı karakter betimlemelerinin ve hayatı kurgunun yanında, iyi sayılabilecek tahminen de tek şey Serdar Orçin’in performansı oluyor.
Umuyoruz ki taşra entelektüellerini mevzu alan Türkiye sineması, ağacın gölgesinden ötesine geçebilir…
Gazete Duvar
