KÖLN – Macaristan Başbakanı Viktor Orbán partisi Fidesz’in, geçtiğimiz Çarşamba günü Avrupa Halk Partisi (EPP – sağcı, Hristiyan Demokratlar) Avrupa Parlamentosu kümesinden ayrılma kararını aldığını açıkladı. Avrupa Halk Partisi (EPP) Fidesz’in üyeliğini eski AB Kurulu Lideri Jean-Claude Juncker’a yönelik kelamlı taarruzları nedeniyle parti seviyesinde, 2019 Avrupa seçimlerinden evvel askıya almıştı. Orbán, büsbütün çıkarılmadan evvel kendisi ve milletvekillerini kümeden çekti.
Avrupa Parlamentosu’nda Hristiyan Demokratlar bu hafta bir düzine milletvekili kaybetti, fakat Orbán’ın partisi sağ muhafazakarlıktan çok milliyetçi, sağ popülist ve kendi tabiriyle “liberal olmayan demokrasi”nin kaba bir karışımını temsil ediyordu. Bundan ötürü da Avrupa Birliği yanlısı EPP içerisinde problemler yaşanıyordu. Fidesz’in Almanya Hristiyan Birliği CDU / CSU’yu da içeren Avrupalı muhafazakârlar ailesinden ayrılma mümkünlüğü daha da arttı. Lakin basına yansıdığı kadarıyla Brüksel’deki AB etrafları, yeni CDU önderi Armin Laschet’in Orbán’ı EPP içerisinde kalmaya ikna etmeye çalışacağını varsayıyor.
Orbán hükümeti ile AB ortasındaki paha çatışması uzun vakittir mevcuttu. Bu ayrılma aslında Macar hükümeti ile Brüksel ortasındaki uçurumun daha da derinleştiğini gösteriyor.
Orbán üzere biri dışarı atılmaktansa kendi kendine gitmeyi tercih ederdi, o denli de oldu. Öteki çıkar kümeleri, bölgesel ittifaklar olsa da partiler Avrupa Birliği içerisinde Avrupa maddelerinin çoğunluğunu organize ederler ve devlet ile hükümet liderlerinin siyasi iradesini şekillendirmeye yardımcı olurlar. Bu nedenle de birebir siyasi aileden olan kümeler Birlik içerisinde de doğal ittifaklardır. Bu doğrultuda siyasi olarak Macaristan hükümeti muhafazakârlardan ayrılarak tahminen de AB içerisinde çok sağcılara gerçek bir adım daha atmış oldu.
Aslında Hristiyan Demokratlar uzun müddettir Orbán’ın önünde ülkesindeki demokrasiyi her gün biraz daha yok ediyor olmasına karşın gözetici bir kalkan üzere durdular. AB bütçesinden Macaristan’ın cömertçe yararlanmasına müsaade verdiler. Üstelik bu fonların birçoklarından Orbán’ın ailesi ve yakın etrafının yararlandığını bile bile bu dayanağı sağladılar.
Bu nedenle Macar asıllı Avrupa Parlamentosu Hollanda milletvekili Kati Piri hususa dair toplumsal medyadan yaptığı paylaşımda Macaristan’daki Orbánizasyondan ve Macaristan’ın anti demokratikleşmeye yanlışsız yol almasından Angela Merkel’i ve partisi Hristiyan Demokrat Birliği’ni (CDU) sorumlu tuttu.
Ama EPP içerisinde, Orbán yalnızca Almanya muhafazakârlarından değil, İtalya’nın eski başbakanı Berlusconi etrafındaki İtalyan muhafazakârlardan ve Fransız muhafazakârlardan da takviye almıştı. Y akın vakitte en kıymetli takviyesi Slovenya’dan Janša ve Avusturya’dan Sebastian Kurz dayanak vermişti. Artık Orbán’a Avrupa Parlamentosu içerisinde en kıymetli takviyesi Polonya’da iktidarda olan sağ popülist parti PiS’in (Hukuk ve Adalet Partisi) güçlü adamı Jaroslaw Kaczynski verecek.
Orbán’a birinci teklif çabucak Almanya’nın ırkçı partisi Almanya için Alternatif Partisinin (AfD) Genel Lideri Jörg Meuthen’den geldi. Fidesz’i AB Parlamentosu’ndaki sağcı ulusal kimlik kümesine katılmaya davet etti. Çok sağcılar bu durumu bir talih olarak kıymetlendirmek istiyorlar. Şu anda AP’de 74 milletvekili bulunan çok sağcılara Fidesz’in milletvekilleri katılırsa sayıları 86’ya ulaşacak.
Macaristan’da yaşanan anti-demokratik gelişmeler son bir kaç yıldır tüm AB kurumlarının reaksiyonunu çekiyordu. Avrupa Kurulu Macaristan’ın birlik içerisinde oy ve veto hakkını askıya alacak olan 7.maddeyi işletmek istemiş lakin Polonya bunu veto ettiği için yürürlüğe girmemişti.
Orbán’ın sağ muhafazakâr kümeden ayrılmasının en değerli dezavantajlarından biri olarak Avrupa’da otoriter seyir izleyen ülkeler ortasında münasebet daha da sıkılaşabilir. Ayrıyeten gelecekte oybirliği gerektiren değerli AB kararlarını bloke etmesinden de tasa ediliyor. Doğu Avrupa ile Batı Avrupa ortasındaki çatlak daha da derinleşebilir. Bu nedenle yıllarca Orbán’ı Merkel EPP içerisinde tutmaya çalıştı. Lakin tıpkı Türkiye ile olan alakalarda işe yaramadığı üzere Macaristan ile bağlarda de yatıştırma, yönetim etme siyaseti Merkel’in istediği, umduğu sonucu vermedi.
Gazete Duvar
