ABD’nin eski ulusal güvenlik danışmanı John Bolton’ın Beyaz Saray’da hizmet yaptığı periyoda ait anılarını kaleme aldığı kitap ABD’de büyük yankı uyandırdı. Bolton kitapta, ABD Yöneticisi Donald Trump’ın “sevdiği diktatörleri kayırdığı” tahlilini yapıyor; Trump’ın 2020 seçimlerinde Çin Devlet Lideri Şi Jinping’den yardım istediğini ve Halkbank soruşturmasında da savcıları değiştirmek istediğini öne sürüyor.
Beyaz Saray’ın yayımlanmasını engellemeye çalıştığı kitaptaki Türkiye ayrıntısı, Halkbank soruşturması konusunda Demokratları harekete geçirmiş durumda. Bolton’ın tabirinin alınması gündemde.
Amerikan basını, Bolton’ın salı günü satışa çıkacak olan “The Room Where It Happened” (Olayın Gerçekleştiği Oda) isimli kitabından birtakım kısımları yayımladı. New York Times’daki habere nazaran Bolton, Trump’ın Halkbank davasına müdahale etmek istediğini, bunu da Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan için yaptığını yazdı.
HALKBANK SAVCILARI ‘OBAMA’NIN ADAMLARI’ DEMİŞ
Washington Post ise şu tabirleri kullandı: “Bolton, Mayıs 2018’de Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Trump’a bir not ileterek Halkbank’ın saf olduğunu söylediğini anlatıyor. Bolton ‘Trump Erdoğan’a bu sorunla ilgileneceğini söyledi, davaya bakan New York Güney Yeri savcılarının kendisinin değil Obama’nın adamları olduğunu anlattı ve bu bireylerin tarafına kendi adamlarının geçmesiyle sorunun çözüleceğini söyledi’ diyor.”
‘POMPEO DAMATLAR HATTINA ÇOK ÖFKELENDİ’
Washington Post’a nazaran Bolton, Trump’ın damadı ve başdanışmanı Jared Kushner’in, Erdoğan’ın damadı Berat Albayrak’la görüşmeyi planladığını da anlatıyor: “(Dışişleri Bakanı Mike) Pompeo ve (Hazine Bakanı Steven) Mnuchin’e bu ‘damatlar hattı’ konusunda haber verdim. Pompeo çok öfkelendi. Kushner’in girmemesi gereken memleketler arası ilgiler ortamına girdiğini düşünüyordu.”
DEMOKRAT SENATÖR: BOLTON DAHA ÇOKÇA HABER VERMELİ
Kitapta Türkiye’yle ilgili nokta alan bu argüman, Senato’daki Demokratları harekete geçirdi. Senato Finans Komitesi’ndeki en kıdemli Demokrat isim olan Senatör Ron Wyden, “Kitap, Trump’ın Amerikan tarihindeki en geniş çaplı yaptırım ihlaline yönelik kriminal soruşturmaya müdahale ettiğinin teyidi” tabirlerini kullandı. Bolton’a daha çokça haber verme davetinde bulunan Wyden, “Eğer John Bolton’ın kitap satmaktan evvel memleketine hizmet etmek üzere bir çıkarı varsa, Donald Trump’ın Türkiye’yle münasebeti hakkında daha çokça malumat vermesi için ileteceğim talebe süratle karşılık verir” diye konuştu.
Amerikan basınına nazaran kitapta John Bolton, yargıya müdahalenin Trump için “bir ömür usulüne dönüştüğü” sözlerini kullanıyor.
ÇİN’İN UYGUR KAMPLARINI DESTEKLEMİŞ
Nisan 2018-Eylül 2019 arasında Ulusal Güvenlik Danışmanlığı yapan Bolton kitapta başkaca, Trump’ın tekrar ABD Yöneticisi seçilmek için Çin Devlet Yöneticisi Şi Jinping’den yardım istediğini öne sürüyor. Buna nazaran Trump, Çin’in ABD’den daha ziyade tarım eseri alarak kendisine yine seçilmesi için destek vermesini istedi. Kitapta Trump’ın, Çin’deki insan hakları ihlallerini Şi’yle görüşmelerinde gözardı ettiği, Uygurların gözaltında tutulduğu kampları da “Doğru şeyi yapıyorsunuz” diyerek desteklediği öne sürülüyor. Trump’ın, Tiananmen Katliamı’yla ilgili bir açıklama yapmayı da “O hadise 15 yıl evvel oldu. Kimin umurunda? Burada bir ittifak yapmaya çalışıyorum” diyerek reddettiği de tez ediliyor.
Trump idaresinin kitabın yayımlanmasını durdurmak için bir duruşma kararı çıkarmak istediği belirtilirken, Trump’ın kendisi de Twitter’dan yaptığı açıklamada kitabın “yalanlar ve yalan hikayelerlerle dolu’ olduğunu savundu. (DIŞ HABERLER, BBC Türkçe)
Gazete Duvar