ABD’de Joe Biden’ın liderlik koltuğuna oturmasının akabinde yapılacak birinci NATO Önderler Doruğu bugün Belçika’nın başşehri Brüksel’de başlıyor. Tepe, Brüksel’e dün hareket eden Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın başta Biden olmak üzere bir dizi başkanla yapacağı ikili görüşme nedeniyle Türkiye’de bilhassa yakından takip edilecek. Tepe, Türkiye’nin NATO’nun Afganistan’dan çekilmesi sonrası Kabil’deki Hamid Karzai Memleketler arası Havalimanı’nı koruyup işletme teklifi açısından da izleniyor.
BIDEN, MİÇOTAKİS, MERKEL VE MACRON’LA GÖRÜŞMESİ PLANLANIYOR
Erdoğan NATO üyesi ülkelerin başkanlarıyla ikili temasları kapsamında, Biden’ın yanı sıra Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis ve Almanya Başbakanı Angela Merkel ile de görüşecek. Erdoğan’ın Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Hollanda Başbakanı Mark Rutte ile de biraraya gelmesi planlanıyor. Erdoğan’ın ikili görüşme yapacağı öbür başkanlar ortasındaysa, İngiltere Başbakanı Boris Johnson, Litvanya Cumhurbaşkanı Gitanas Nauseda ve Letonya Cumhurbaşkanı Egils Levits de bulunuyor. Erdoğan ayrıyeten, NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’le de görüşecek.
BIDEN’LA MASADAKİ MEVZULAR
Erdoğan’ın Biden’la yapacağı görüşme, hem Türk-Amerikan bağlantıları açısından güçlü mevzuların masada bulunması hem de Biden’ın lider seçilmesi sonrasında birinci direkt temas olması açısından dikkat çekiyor. İki başkan son olarak, Biden’ın Ermeni Soykırımı’nı tanıma kararı konusunda bilgi vermek için Erdoğan’ı aradığı 23 Nisan gününde görüşmüştü. Tarafların Rus imali S-400 hava savunma sistemleri ve ABD’nin Suriye’de IŞİD’e karşı YPG’ye dayanak vermesi başta olmak üzere, insan hakları, demokrasi, hukukun üstünlüğü, muhtemel bir hür ticaret muahedesi, Doğu Akdeniz, Libya, Suriye ve Kıbrıs üzere çeşitli sıkıntıları ele alması bekleniyor.
ANKARA’NIN KABİL HAVALİMANI TEKLİFİ GÖRÜŞÜLECEK
Tepede dikkat çeken gündem hususlarından biri de, Türkiye’nin NATO askerlerinin 11 Eylül’de çekilmesinin akabinde Afganistan’da kalarak Kabil’deki Hamid Karzai Milletlerarası Havalimanı’nı koruyup işletme teklifi. Hafta başında Reuters ajansına konuşan bir Türk yetkili, bu teklifin kabul edilmesi halinde Ankara’nın ek asker göndermesinin gerekeceğini söz etmişti. Ajansa konuşan ABD’li yetkililer de, teklife sıcak bakıldığını lakin Türkiye’nin çok fazla şart öne sürdüğünü söylemişti. Taliban ise bu türlü bir öneriyi kabul etmeyeceklerini açıklamıştı. Dorukta, bu teklifin detaylarının ele alınması da bekleniyor.
BLINKEN’İN YAKLAŞIMI DİKKAT ÇEKMİŞTİ
Görüşme öncesinde, ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken’in “Türkiye’nin bazen, olması gerekenin tersine, bir NATO müttefiki üzere davranmadığını” söylemesi dikkat çekmişti. Blinken, Senato Dış Alakalar Komitesi’nde Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki faaliyetleri için ‘rahatsız edici’ tanımlaması yapmış ve ABD’nin, “Türkiye’nin çıpasını Batı’da tutmaya çalışacağını” söylemişti. Blinken, Senatör Bob Menendez’in kendisini sıkıştırarak Türkiye’nin ‘Doğu Akdeniz, Azerbaycan-Ermenistan savaşı, Kıbrıs, Libya üzere hususlarda daima memleketler arası hukuku ihlal ettiğini’ savunması ve Türkiye’deki tutuklu gazetecileri hatırlatması üzerine ‘Biden’ın NATO doruğundaki görüşmede bu hususların lisana getireceğini’ söylemişti.
ERDOĞAN: GÖRÜŞME ALANI ÇOK GENİŞ
Erdoğan ise Brüksel’e gitmeden evvel yaptığı açıklamada Biden görüşmesi hakkında “Görüşme alanımız çok geniş” dedi. Erdoğan, “Sayın Biden ile bizim vazifeye geldikten sonraki yüz yüze birinci görüşmemiz olacak, birinci derecede Türkiye-Amerika ilgilerini masaya yatırmamız gerekiyor. İçeride dışarıda birçok dedikodular oldu; bunları geride bırakıp neler yapabiliriz, neler yapacağız bunları konuşmamız lazım. Görüşme alanımız çok geniş, çünkü 24 Nisan bizler için maalesef çok çok olumsuz bir süreç oldu” sözlerini kullandı.
‘F-35’LER VE PATRIOTLAR GÜNDEME GELECEK’
Erdoğan, savunma sanayi bahislerinin da gündeme geleceğini söyleyerek, “Savunma sanayine yönelik masa üstünde kalan bahisler var, bunların en kıymetlisi F-35 hususudur, bu bahiste Türkiye maalesef ahdini yerine getirdiği halde ahdini yerine getirmeyen, mukaveleye uymayan bir Amerika vardır; ödemelerini yapmış bir Türkiye var, bunlarla da bir arada çok önemli bir ödemeyi de yapmış Türkiye var; (ABD) beş tane F35 vermiştir ve daha sonra F35’lere el koymak suretiyle bunlar gönderilmemiştir” dedi. Erdoğan, “Patriotlar konusu var. Bu hususta da tekrar ABD kelamında durmamış bunları geri almıştır, geri alınca bizler de Rusya ile mutabakata gitmek suretiyle S400’ler konusunda adım attık, aldık… Bütün bunların yanında savunma endüstrinde başlayıp da da devam edemediğimiz mevzular var” diye konuştu.
‘İTTİFAKA VERDİĞİMİZ DEĞERİN ALTINI ÇİZECEĞİZ’
Erdoğan, “Gönül bunların hiçbirini istek etmiyor… Bizim bütün beklentimiz NATO’nun birlik ve beraberliğine dayanışmasına güç katacak, amasız ve fakatsız bir yaklaşımı Amerika’dan görmektir” diye konuştu. Erdoğan NATO Tepesi’ne ait olarak ise “Müttefiklerimizle ittifaka verdiğimiz değerin altını bir sefer daha çizeceğiz” dedi. (DIŞ HABERLER)
Gazete Duvar
