Türkiye Melih Bulu’nun Boğaziçi Üniversitesi Rektörlüğü’ne atanmasının akabinde yaşanan protestolarda polisin öğrencilere sert müdahalesini tartışırken, Kamu Denetçiliği Kurumu’ndan ‘barışçıl şovlarda orantısız ve yersiz güç kullanımı’na ait kıymetli bir karar geldi. Çoklu baro düzenlemesine karşı Ankara’ya yürüyen baro liderlerine yönelik polis uygulamalarına ait verilen kararda, “barışçıl şovları olur olmaz nedenlerle kanuna alışılmamış ilan edip en sert metotlarla müdahalede bulunmanın yanlışlığına” dikkat çekildi.
Kamu Denetçiliği Kurumu, CHP Milletvekili Mahmut Tanal’ın başvurusu üzerine aldığı kararda, benzeri kolluk müdahalelerinin tekrar yaşanmaması için barışçıl ve kamu tertibini aksatmayan toplantı ve kanıyı açıklama özgürlüklerinin önünün açılması hedefine yönelik gerekli önlemlerin alınması konusunda İçişleri Bakanlığı’na tavsiyede bulundu.
BARO LİDERLERİ ANKARA’YA SOKULMAMIŞTI
“Çoklu baro”yu içeren kanun teklifine karşı 22 Haziran 2020’de ‘Savunma Yürüyüşü’ başlatan baro liderleri, Ankara girişinde polisin sert müdahalesiyle karşılaşmıştı. Geceyi yağmur altında bekletilerek geçiren liderlerin kente girişlerine de müsaade verilmedi.
CHP İstanbul Milletvekili Avukat Mahmut Tanal da, bu olayda kolluk müdahalesinin hukuka karşıtlığının tespit edilmesi talebiyle Kamu Denetçiliği Kurumu’na (Ombudsmanlık) başvurmuştu.
KARAR: HAK İHLALİ
Tanal’ın şikayetini pahalandıran Erdem Malkoç’un başkanlığındaki Kamu Denetçiliği Kurumu, baro liderlerine yönelik gerçekleştirilen kolluk müdahalesinin, “toplantı ve ifadeyi açıklama özgürlüğünün ihlaline yol açtığı” istikametinde karar aldı.
Kurum, “söz konusu toplantı ve ifadeyi açıklama özgürlüğünün ihlaline yol açan bu cinsten kolluk müdahalelerinin yine yaşanmaması için gereken önlemlerin alınması konusunda Ankara Valiliği’ne, barışçıl ve kamu sistemini aksatmayan toplantı ve kanıyı açıklama özgürlüklerinin, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihadına uygun formda, önünün açılması emeline yönelik yasal, idari ve kurumsal önlemlerin alınması konusunda İçişleri Bakanlığı’na tavsiyede bulunulmasına” karar verdi.
ANAYASA’NIN VERDİĞİ HAK
Tavsiye kararının münasebetinde ise Anayasada, söz ve ifadeyi açıklama özgürlüğüne paralel formda toplantı ve şov yürüyüşü düzenleme hakkının da çerçevesinin somut bir biçimde belirlendiği belirtilerek, herkesin, evvelce müsaade almadan, silahsız ve ataksız toplantı ve şov yürüyüşü düzenleme hakkına sahip olduğunun altı çizildi. Kelam konusu hakkın, 2911 sayılı Toplantı ve Şov Yürüyüşleri Kanunu’yla da yurttaşlara verildiğine dikkat çekildi.
“Açık bir şiddet yahut şiddet daveti içermedikçe ve barışçıl niteliklerini korudukları sürece, kamu otoritelerince protesto şovlarına müdahale edilmemesi” biçimindeki AİHM içtihadının hatırlatıldığı münasebette, baro liderlerinin Savunma Yürüyüşü’ne yönelik gerçekleşen kolluk müdahalesinin, barışçıl olan ve kamu tertibini hayati oranda aksatmayan bir şova müdahale niteliğinde olduğunun anlaşıldığı belirtildi.
‘ÇOK YASAL BİR EMEL’
1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun baro liderlerine “Avukatlık onurunun ve meslek nizamının korunması” sorumluluğunu yüklendiğinin aktarıldığı münasebette, savunma makamı temsilcilerinin, kendileri ile ilgili bir yasal değişiklik sürecinde, çok yasal bir gaye ve bahis etrafında, temel Anayasal haklarından olan şov yürüyüşü düzenleme hakkını kullanmak istedikleri, bu emelle 57 baro lideri olarak Eskişehir-Ankara D-200 devlet yolu üzerinden Ankara etraf yolunun çabucak bitişiğinde, sembolik olarak 250 metre topluca bir yürüyüş gerçekleştirmek istedikleri, fakat bu aktifliğin 2911 sayılı Kanuna muhalif olduğu münasebeti ile kolluk tarafından engellendiği tabir edildi.
Münasebette şöyle devam edildi: “Bütün bunlar bir tarafa bırakılsa dahi, yalnızca 2911 sayılı Kanuna muhalif olduğu münasebeti ile hem barışçıl olan hem de kamu nizamını aksatmayan barışçıl bir şova müdahale, memleketler arası hukuk kuralları ve Anayasanın 90’ıncı unsuru kararı uyarınca, bir hak ihlalidir. Baro liderlerinin, kendilerini direkt ilgilendiren bir yasa değişikliği sürecinde görüşlerini lisana getirmek hedefi ile gerçekleştirdikleri legal hedef ve hususa dayalı yürüyüşlerinin ve topluca kente girmelerinin engellenmesi, bu esnada polis ile gösterici küme ortasında yaşanan arbede, gösterici baro liderlerinin toplum tarafından tanınan simalar olması ve maruz kaldıkları müdahaleye ait imgelerin televizyon kanallarında yayınlanması göz önünde tutulduğunda, polis tarafından bu şahıslara yönelik yakalama ve gözaltı halinde özgürlüğün kısıtlanması durumu yaşanmamış olsa bile, polisin engelleme gayesi ile kullandığı güç sonucunda, müracaata mevzu bireylerin maddi ve manevi olarak olumsuz etkilenmeleri ihtimal dâhilindedir.”
‘TÜRKİYE’DEKİ TEMEL DÜŞÜNCE BÜROKRATİK ANLAYIŞ’
Kamu Denetçiliği Kurumu kararının münasebetinde, “toplanma ve ifadeyi açıklama özgürlüklerinin kullanımı” noktasından sıkıntıya bakıldığında, Türkiye’de bu mevzuda temel badirenin, “özgürlüklerin kullanımını, mevzuatın lafzi yorumuna nazaran kısıtlayıcı halde değerlendirip, olur olmaz nedenlerle aktiflikleri kanuna alışılmamış ilan edip en sert metotlarla müdahalede bulunmak aslına dayanan bir bürokratik anlayışın varlığında yattığı” belirtildi.
VALİLİĞİN SAVUNMASI: POLİSİN ASLİ MİSYONU
Ankara Valiliği, Kamu Denetçiliği Kurumu’na gönderdiği savunma yazısında, “22 Haziran’daki aksiyon esnasında Emniyet görevlilerince yapılan sürecin yerinde ve mevzuata uygun olduğu, bu nedenle kamu tertibini sağlamak ve var olan hatası önlemenin polisin asli vazifelerinden olduğundan, konusu cürüm teşkil eden bir buyruğun kelam konusu olmadığı” öne sürüldü. (Kaynak: Cumhuriyet)
Gazete Duvar
