Rojda Oğuz
Bajar’ın Youtube üzerinden yayınladığı 25 dakikalık görüntülerinin tanıtım metinlerinde ‘Ku bajar dibeze berev debarê û xenîmetê Ban balindeyên starê ne/ Geçime ganimete koşarken şehir’ yazıyor. Bajar da dengbejlerdeki kıssa anlatıcılığı üzere kendisini kentin öyküsünü anlatan bir yerde görüyor. Pandemi süreci, Kürtçe müzik yapmanın zorlukları ve yeni çalışmalarını kümenin solisti Vedat Yıldırım ile konuştuk.
‘MÜZİK YALNIZCA BİR IRKA İLİŞKİN DEĞİLDİR’
‘Bajar Kürt müziği mi yapıyor yoksa Kürtçe müzik mi?’ sorusuna Yıldırım, sıkıntının tarihî bir yanının olduğuna dikkat çekerek “Sadece Kürtlerin müziği, Kürtlere ilişkin öğeleri taşıyan müzik demek güç. Hiçbir kültür kendi başına var olmaz. Bilhassa Mezopotamya üzere yerde o kadar çok halk ve kültür yaşamış, göçler ve büyük istilalar yaşanmışken. Bilhassa günümüzde biri ‘Ben saf Kürt müziği’ yapıyorum derse çok gerçek olmaz. Mesela bizim Kardeş Türküler ya da Bajar’daki müziklere baktığımızda Kerwane müziği var, Kürtçedir. Kendi ortamızda konuştuğumuzda Kürtçe müziktir o. Ana müziğin kendisi tümüyle Kürtlerin kültürel öğelerinden mi yola çıkmış? Hayır. Birçok tesir taşıyor. Bir yerlerde alevi deyişi havası yakalayabilirsiniz final kısmı daha uhrevidir, mistiktir, kimi vakit tahminen ilahi havaları duyabilirsiniz” biçiminde yanıt verdi.
‘NEREDEYSE KÜRTÇE MÜZİK YAPILAMAZ DURUMA GELDİ’
Pandeminin bütün sanat ve müzik topluluğunu etkilediğini, fakat pandemiden evvelki süreçte de Kürt sanatkarların imkanlarının kısıtlı olduğunu ve kayyımlardan dolayı bir çok şenliğin iptal olduğunu söyleyen Yıldırım, “Neredeyse Kürtçe müzik yapılamaz duruma geldi bölgede. Birçok yerde ya kısmen Kürtçe müziğe yer veriliyor ya da hiç müsaade verilmiyor. İmkanlar bu noktada çok az. Bunun üstüne bir de sektörleşmemiş bir Kürt müziğinden kelam edebiliriz. Bir devir tam sektörleşirken Türkiye’deki baskılardan ötürü süreç sekteye uğradı. Herkes kendi başının devasına bakmaya çalışıyor. Muhakkak dayanışma ağları oluşturulmaya çalışılıyor. Toplumsal medyada alternatif kültür merkezleri ile birlikte bir grup etkinlikler yapmaya çalışıyoruz” tabirlerini kullandı.
‘GELENEKSEL KÜRT MÜZİĞİNİN DAMARLARI KESİLDİ’
Köy boşaltmalarından dolayı mecburî göçlerin Kürt müziğine olan tesirini, “Geleneksel müziğin yerinde üretimi çok büyük sekteye uğradı” kelamlarıyla anlatıyor anlatan Yıldırım, inşaatta çalışan bir gencin bir Dengbej edasında seslendirdiği klamlarla bu geleneğin hala yaşadığını söyledi. Kürt müziğinin damarlarının kesildiğini belirten Yıldırım, “Kendi suyumuzda kendince rahat rahat akıp coşan bir ırmağa dönüşemiyoruz. Zira daima bentler kuruluyor önümüze” dedi.
‘KÜRT SANATINA, KÜLTÜRÜNE HERKESİN VİCDANİ BORCU VAR’
Türkiye siyasetinde genel olarak Kürtlerin kültürel çalışmalarına karşı taraflı bir tavrın olduğunu söyleyen Yıldırım, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin Kürtçeye yönelik adımları hakkında, “Kadir değer bilme namına Kürtçe Lisan kursları açtılar. Belediyenin salonlarında Kürt müzisyenlere yer vermeye çalışıyorlar. Doğal ki iyi niyetli bir yaklaşım ancak bu yetmiyor. Zira problem kurslarla yönetim etmelerle olabilecek iş değil. 15 – 20 milyonluk bir halktan kelam ediyoruz. Lisan ve eğitim konusunda daha kurumsal bir yapılaşmaya muhtaçlık var” diyor. Asimilasyona maruz bırakılan Kürtlerin kültür sanat aktifliklerine sığ bakıldığını belirten Yıldırım, yapılan şenliklere Kürtçe rock, jazz, protest müzik yapan müzisyenlerin davet edildiğini vurgulayarak, “Mesele yalnızca olayı ‘sistem sistem sistem’ diyerek değiştirmek değil, bu bahiste herkesin Kürtçe müziğe vicdani manada borcu vardır” dedi.
Son periyot çalışmalarında daha çok sinema müziklerine ağırlaşan küme, geçtiğimiz yıl Bahman Ghobadi’nin Türkiye’de Çektiği sinemanın müziklerini yapmış. Bu müzikler soundtrack olarak da yayınlanacak. Ayrıyeten direktörlüğünü Haşim Aydemir’in yaptığı Diyarbakır Qırık’larını anlatan bir sinemanın müziklerini yapıyorlar. Bunların dışında kelamı Hatayi’ye müziği Ali Toza Albayrak’a ilişkin olan Muhabbet Bağında isimli yapıtı tekrar düzenlemişler. ‘İstanbul’da Canlı’ isimli görüntü kliplerinde yer alan yapıtları dijital platformlarda da yer alacak.
Gazete Duvar
