KÖLN – Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın 12 Haziran’da, Almanya’nın başşehri Berlin’de Almanya’nın Avrupa Birliği dışındaki memleketlere uyguladığı seyahat uyarısı, Almanya’nın 1 Temmuz’da üstleneceği AB periyot başkanlığı ve Libya konusunda temaslarda bulunmuştu. Kalın, Berlin’de Türkiye’nin Libya’daki çatışmanın tahlilinde kilit bir rol oynamaya istekli olduğunu belirtti.
Almanya hükümeti, Türkiye’nin Suriye yahut Libya üzere çatışmalı yerlerdeki fiillerini eleştiriyor, buna karşın Türkiye üst üste iki yıldır Alman silah sanayisinin bir numaralı alıcısı. Almanya Iktisat Bakanlığı’nın donelerine nazaran, Türkiye geçen yıl Almanya’dan 344,6 milyon euro’luk silah aldı. Bu rakam, Almanya’nın yekun silah ihracatının üçte birinden fazlasını oluşturuyor. Yekunda Almanya geçen yıl Türkiye’ye kıymeti 823,6 milyon euro’luk silah ve teçhizat ihraç etti.
Türkiye’nin Ekim 2019’da Suriye’ye askeri harekat düzenlemesinden sonra, Almanya hükümeti Türkiye’ye kısmi silah ihracatı yasağı koymuştu. Lakin, bu da yalnızca Suriye savaşında kullanılabilecek silahlar için makbuldü. Ayrıyeten evvelden teslimatı imzalanmış ve onaylanmış silahları kapsamıyordu. Iktisat Bakanlığı’nın yayınladığı evraka nazaran, geçen yıl teslim edilen silahlar yalnızca “denizcilik” ortamındaydı. Türkiye mahsusen Almanya’dan denizaltı satın aldı ve bu yıl bu denizaltıların teslim edilmesi bekleniyor.
BERLİN’İN DÜZENLEDİĞİ LİBYA KONFERANSI UNUTULDU
Libya’da BM’in resmi olarak tanıdığı Türkiye, İtalya ve Katar’ın desteklediği Fayez Sarraj’ın birlikleri Fransa, Rusya, Birleşik Arap Emirlikleri’nin desteklediği Halife Haftar’ın arasında süren iç savaşta binlerce sivil öldü. Dünya’nın değerli memleketleri Kuzey Afrika’da petrol yatakları olan bu küçük devlet üzerinde hengameye tutuştu. Dış aktörler rakip kümelere silah, para ve dışarıdan paralı erlerle müdahale etmemiş olsaydı tahminen bu savaş çoktan bitmiş olacaktı.
Almanya hükümeti ocak ayında Berlin’de tüm tarafları davet ettiği Libya Konferansı’nı düzenledi. Iştirakçiler ateşkes konusunda anlaştılar. Berlin bu içtimayı Alman diplomasisinin zaferi olarak gördü.
Bugün, bu konferansın üzerinden dört ay geçti, artık hiçbir taraf Berlin Konferansı hakkında konuşmuyor. Zira tepe beklentilerin tersine barış getirmedi. Aksine Libya üzerindeki paylaşım arbedesi daha da şiddetleniyor.
TÜRKİYE, LİBYA’NIN BILINMEYEN BAŞKANI HALİNE GELİYOR
Sarraj ve en kıymetli müttefiki Türkiye’nin şimdilik Libya’da daha çok denetimi sağladığı görülüyor. Türkiye savaşı Sarraj rejimi lehine çevirdi.
Geçtiğimiz kasım ayında, Ankara ve Trablus arasında, Türkiye’nin Akdeniz’deki gaz yataklarından yararlanmasına müsaade veren bir mutabakat itilafı imzalandı. Ittifaktan sonra da Türkiye Libya’ya daha fazla silah ve savaşçı göndermeye başladı. Korona bunalımında artık Türkiye Libya’nın bâtın başkanı haline geliyor. Halbuki Berlin tepesinde Türkiye, Libya’dan çekilme kelamı vermişti.
Libya’daki çatışmada bu kadar çok tarafın rol almasında petrol rezervlerinin yanı sıra, cihatçılara istihdam yeri olması da var. Başkaca Libya Ulusal Mutabık Hükümeti’nin başındaki Sarraj’ın Cumhurbaşkanı Erdoğan üzere Müslüman Kardeşler’e sempati duyması da Türkiye için değerli bir ideolojik sebep.
LİBYA’YI DENETIM EDEN AKDENİZ GÖÇÜNÜ DENETIM EDER
Avrupa için Akdeniz’in ve göçün denetim edilmesi istikrarlı bir Libya çok kıymetli. Libya kıyılarını denetim edenin Akdeniz üzerinden Avrupa’ya ulaşacak göçmenleri de denetim edecek. Rusya’nın Libya’dan Akdeniz’e göçü denetim etmesi AB’nin geo-stratejisi açısından asla tercih edeceği bir durum değil. Lakin İtalya ve Fransa arasındaki anlaşmazlık nedeniyle de AB bu mevzuda felç olmuş durumda. AB çatışmada olan taraflar üzerinde ağırlık uygulayamıyor. AB elindeki yaptırımları dahi kullanmıyor.
Spiegel’in Suriye muhalefetinin açıkladığı rakamlara dayandırdığı argümana nazaran, Libya’da Türkiye için 7000 Suriyeli sözleşmeli savaşçı var ve her savaşçıya ayda 2 bin dolar maaş ödeniyor. Libya’daki savaş her an büyüyebilir. Libya bilirkişileri ‘Güç kaybeden Hafter sivillere saldırabilir’ diyor. Ya da Birleşik Arap Emirlikleri ve Rusya, Libya’daki operasyonlarını genişletebilir.
Mart ayında Türkiye mültecilerin Avrupa’ya geçişi için Yunanistan sonunu açarak AB’de paniğe yol açmıştı. Emsal bir manevrayı Libya’dan da yapabilir. Almanya – Türkiye münasebetleri AB için daha da değerli bir hale gelecek.
TÜRKİYE ALMANYA’NIN DEVIR BAŞKANLIĞINI KULLANMAK İSTİYOR
Almanya’nın 1 Temmuz’dan itibaren üstleneceği AB Devir Başkanlığı’nı Türkiye lehine kullanmak için çabalıyor. İbrahim Kalın’ın korona devrinde Almanya’da temaslarda bulunmasını da bu bağlamda görmek gerekiyor.
Türkiye Avrupa’nın güvenliğinin, Türkiye’nin güvenliği ile bağlantılı olduğunu vurguluyor. Libya’da aldığı durumu NATO’nun bir kesimi olmakla da gerekçelendiriyor. Türkiye, Almanya’nın AB devir başkanlığı sırasında hem Libya, hem Suriye hem de Türkiye vatandaşlarının vize serbestisi ve Gümrük Birliği’nin yenilenmesi konusunda yeni imkanlar yakalayacağını düşünüyor.
Almanya ise Libya konusunda bekliyor. En başından beri taraf tutmadı. Gelgelelim Türkiye’ye denizcilik meydanında silah satmaya da devam etti. Almanya Libya’da kim istikrarı sağlayacak, kim ne kadar güç kazanacak, onu izleyip daha sonra açıktan destekleyebilir. Rusya’nın denetimi altında bir Libya’dansa Türkiye lehine adım atmayı stratejik olarak daha elverişli bulabilir. 1 Temmuz’dan sonra Türkiye Almanya arasında daha çok görüşme gerçekleşebilir.
Gazete Duvar
