Avrupa Birliği (AB), aşı tedariki konusunda ilaç şirketi AstraZeneca’yla yaşanan tartışmanın akabinde, birlik topraklarında imal edilen aşıların ihracına denetimler getirileceğini teyit etti. Avrupa Kurulu’ndan yapılan açıklamada “Vatandaşlarımızın korunması ve güvenliği önceğilimiz ve karşılaştığımız zorluklar bize harekete geçmekten diğer deva bırakmadı” denildi.
Yeni sisteme nazaran, AB’nin ön alım muahedesi imzaladığı BioNTech-Pfizer, AstraZeneca, Sanofi-GSK, Johnson and Johnson, CureVac ve Moderna firmalarının AB ülkelerindeki tesislerinde üretilen aşılar başka ülkelere müsaadesiz satılamayacak.
AB’nin güneyindeki ve doğusundaki komşuları, Batı Balkanlardaki ülkeler, Covid-19 Aşıları Global Erişim Programından (COVAX) yararlanacak düşük gelirli 92 ülke ve EFTA ülkeleri (İsviçre, Norveç, İzlanda ile Lihtenştayn) bu sonlandırmanın dışında tutulacak. İngiltere’nin bu 92 ülke ortasında olmadığı belirtildi. Türkiye’ye de müsaade muafiyeti kapsamındaki ülkeler ortasında yer verilmedi. Aşının AB dışına satışı, üretimin yapıldığı ülkenin müsaade vermesi halinde mümkün olabilecek.
AB’DEN ‘U DÖNÜŞÜ’: KUZEY İRLANDA SINIRLAMAYA DAHİL DEĞİL
AB bu kararla, Brexit Mutabakatı’nın bir hususunu de askıya almış oldu. Muahede, AB’den Kuzey İrlanda’ya gümrük denetimi olmadan ihracat yapılabilmesini öngörüyor. Fakat Brüksel, ‘ağır ekonomik, toplumsal ve çevresel zorlukların yaşandığı durumlarda’ taraflara muahedenin bir kısmını devre dışı bırakma hakkı veren 16’ncı maddeyi devreye soktu. AB, Kuzey İrlanda’nın AB topraklarından İngiltere’ye aşı ihracatında bir ‘arka kapı’ olarak kullanılmasını önlemeyi amaçlıyor. İngiltere Başbakanı Boris Johnson bu karar üzerine, AB’nin ‘acilen niyetini netleştirmesi gerektiğini’ söyledi.
Gelen yansılar üzerine AB, Kuzey İrlanda’yı korona virüsü aşısı ihracat sınırlamasından muaf tutma ve Brexit’in önlem unsurunu uygulamama kararı aldı. Açıklamada, ihracat müsaade sisteminin aşılarda şeffaflığı amaçladığına işaret edilerek, “AB Komitesi, bu önlemin tamamlanması sürecinde Kuzey İrlanda Protokolü’nün etkilenmemesini sağlayacaktır” tabirleri kullanıldı.
Aşı ihracat sınırlaması kararında Brexit’in kesimi olan İrlanda ve Kuzey İrlanda Protokolü’ndeki önlem hususunu yürürlüğe koymayacağına dikkat çekilen açıklamada, yeni sistemin tesirlerinin azaltılması yahut istismar edilmesi durumunda ise AB’nin elindeki bütün araçları kullanmayı değerlendireceği kaydedildi.
AB-ASTRAZENECA TANSİYONU
AB yetkilileri, AstraZeneca’nın AB’deki tesislerinde çıkan sıkıntılar nedeniyle yaşanan üretim eksiğinin, İngiltere’deki tesislerin kullanılmasıyla karşılanması gerektiğini söylüyor. Pfizer’ın Belçika’da imal ettiği aşılar şu anda İngiltere’ye gönderiliyor ve AB, İngiltere’de üretilen AstraZeneca aşılarının bir kısmının mukavele gereği AB vatandaşlarına gönderilmesi gerektiğini de savunuyor.
AB Kurulu, şirketin taahhütlerini yerine getirmediğini kanıtlamak için AstraZeneca’yla yapılan mukaveleyi, şirketin de onayıyla cuma günü yayımlandı. Maliyet, teslim tarihleri ve fikri haklar üzere hassas bilgilerin üstü çizildi. Aşının nerede üretileceği ve ‘elden gelen tüm gayret’ tabirleri en tartışmalı alanlar.
İNGİLTERE AB’YE AŞI GÖNDERMEYECEK
İngiliz hükümeti, ihracat yasağı tehdidinde bulunan AB ülkelerine, AstraZeneca aşılarını gönderilmesinin beklenmediğini bildirdi. İngiltere Başbakanlık Ofisi Sözcüsü tarafından yapılan bilgilendirmede, ihracat yasağına ait “Avrupa Birliğinin (AB) kendi meselesi” tabiri kullanıldı.
Başbakan Boris Johnson’ın aşı tedarik sürecine inancının tam ve virüsün en çok etkilediği şahısları şubat ayı ortasına kadar aşılamakta kararlı olduğu belirtildi. İngiltere’nin AB’ye doz gönderme konusundaki tavrın değişip değişmediğine ait olarak da Sözcü, “Halkın mümkün olduğunca çok insanı aşılamaya devam etmemizi isteyeceğini düşünüyorum ve de bunu yapacağız” dedi. (BBC Türkçe/AA)
Gazete Duvar
